Từ 1/1/2026: Chậm nộp phạt hành chính, tài khoản ngân hàng có thể bị phong tỏa

Một quy định mới trong Nghị định 296/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 đang thu hút sự quan tâm của dư luận. Theo đó, các cơ quan chức năng được quyền yêu cầu phong tỏa tài khoản ngân hàng của những cá nhân, tổ chức không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt hành chính, đặc biệt trong trường hợp có dấu hiệu tẩu tán tài sản.

Quy định mới trong Nghị định 296/2025/NĐ-CP: Ai sẽ bị ảnh hưởng?

Nghị định 296/2025/NĐ-CP được ban hành ngày 16/11/2025, quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Nghị định này áp dụng đối với cá nhân, tổ chức Việt Nam và cá nhân, tổ chức nước ngoài bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật Việt Nam, trong các trường hợp không tự nguyện chấp hành hoặc chấp hành không đầy đủ các quyết định của cơ quan có thẩm quyền, bao gồm:

• Quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

• Quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.

• Quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả trong trường hợp không ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

• Trường hợp không tự nguyện hoàn trả kinh phí cho cơ quan đã thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.

Các cá nhân và doanh nghiệp Việt Nam lẫn nước ngoài đều có thể bị phong tỏa tài khoản nếu không chấp hành quyết định xử phạt hành chính

>>> Xem thêm: 25 thủ tục hành chính bắt buộc làm trực tuyến từ 1/10, người dân chỉ cần dùng ứng dụng VNeID

Khi nào tài khoản bị phong tỏa?

Nhiều người lo lắng rằng chỉ cần vi phạm hành chính là tài khoản ngân hàng sẽ bị phong tỏa ngay. Tuy nhiên, thực tế phức tạp và có nhiều bước hơn thế.

Đầu tiên, bạn phải có quyết định xử phạt vi phạm hành chính nhưng không tự nguyện nộp phạt. Tiếp theo, cơ quan chức năng sẽ ra quyết định cưỡng chế - đây mới là bước quan trọng đánh dấu việc chuyển từ giai đoạn “nhắc nhở” sang giai đoạn “bắt buộc”.

Nhưng ngay cả khi đã có quyết định cưỡng chế, tài khoản vẫn chưa chắc bị phong tỏa. Biện pháp phong tỏa chỉ áp dụng khi người có thẩm quyền phát hiện các dấu hiệu cụ thể cho thấy bạn đang có ý định tẩu tán tài sản - ví dụ như chuyển tiền khẩn cấp sang nhiều tài khoản khác nhau, rút tiền mặt với số lượng lớn hoặc chuyển nhượng tài sản với giá trị bất thường.

Phong tỏa tài khoản nằm trong nhóm ba biện pháp bảo đảm mà cơ quan chức năng có thể lựa chọn. Hai biện pháp còn lại là niêm phong tài sản (thường áp dụng với bất động sản, xe cộ, hàng hóa) và các biện pháp khác theo quy định pháp luật. Tùy vào tình hình cụ thể, một hoặc nhiều biện pháp có thể được áp dụng đồng thời.

Khi có quyết định cưỡng chế khấu trừ tiền, ngân hàng chỉ có đúng một ngày làm việc để thực hiện phong tỏa trong một ngày làm việc, tức không tính thứ Bảy, Chủ Nhật và ngày lễ.

Cách tính số tiền phong tỏa cũng rất rõ ràng: nếu tài khoản có đủ tiền, ngân hàng sẽ phong tỏa đúng số tiền bạn phải nộp, nếu không đủ, toàn bộ số dư sẽ bị phong tỏa. Bạn sẽ được thông báo chính thức về việc phong tỏa này, không có chuyện phong tỏa “bí mật” hay bạn chợt phát hiện tài khoản bị đóng băng mà không biết lý do.

Tài khoản ngân hàng chỉ bị phong tỏa khi có quyết định cưỡng chế và phát hiện dấu hiệu tẩu tán tài sản, không phải tự động khi vi phạm

Điểm mới của Nghị định 296/2025/NĐ-CP so với quy định cũ

Điều đáng chú ý là Nghị định 296/2025/NĐ-CP không phải là quy định hoàn toàn mới về phong tỏa tài sản. Nghị định 166/2013/NĐ-CP đang có hiệu lực cũng đã cho phép cơ quan chức năng áp dụng biện pháp phong tỏa khi phát hiện dấu hiệu tẩu tán tài sản. Vậy tại sao phải ban hành nghị định mới?

Sự khác biệt nằm ở độ chi tiết và tính minh bạch. Nghị định cũ chỉ nêu chung chung là “thực hiện biện pháp phong tỏa” mà không làm rõ cụ thể có những biện pháp gì, áp dụng như thế nào và trong bao lâu. Điều này tạo ra khoảng trống trong thực thi, đôi khi gây bối rối cho cả người thi hành lẫn người bị thi hành.

Nghị định mới khắc phục điều này bằng cách liệt kê rõ ba nhóm biện pháp phong tỏa, quy định cụ thể thời hạn ngân hàng phải hành động (một ngày làm việc), cách tính số tiền phong tỏa (tương ứng hoặc toàn bộ số dư) và nghĩa vụ thông báo cho người bị phong tỏa.

Một điểm quan trọng về hiệu lực hồi tố cũng cần được làm rõ. Nếu bạn đã bị ra quyết định cưỡng chế hoặc đã hoàn thành việc cưỡng chế trước ngày 1/1/2026, nhưng đang trong quá trình khiếu nại, thì toàn bộ vụ việc vẫn sẽ được xử lý theo Nghị định 166/2013/NĐ-CP cũ và Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012.

Chỉ những trường hợp phát sinh từ 1/1/2026 trở đi mới áp dụng nghị định mới. Điều này đảm bảo tính ổn định pháp lý và không gây bất lợi cho những người đã bị xử lý theo quy định cũ.

Có thể nói, Nghị định 296/2025/NĐ-CP không tạo ra quyền lực mới cho cơ quan chức năng, mà chủ yếu là làm rõ quyền lực đã có, tạo khuôn khổ minh bạch hơn cho cả người thi hành và người chấp hành.

Đây là xu hướng chung trong cải cách thủ tục hành chính - từ những quy định chung chung, mang tính nguyên tắc, chuyển sang những quy định cụ thể, có thể đo lường và kiểm soát được.

Nghị định 296 cụ thể hóa rõ ràng ba biện pháp phong tỏa và quy trình thực hiện, khác với nghị định cũ chỉ quy định chung chung

>>> Xem thêm: Cập nhật mới nhất về BHYT học sinh, sinh viên năm học 2025–2026: Mức đóng, quyền lợi và lưu ý quan trọng

Quy trình chấm dứt phong tỏa

Quy trình chấm dứt phong tỏa cũng được quy định rõ ràng. Người ra quyết định cưỡng chế phải gửi văn bản yêu cầu chấm dứt phong tỏa ngay sau khi nhận được thông báo đã khấu trừ đủ số tiền hoặc trong vòng 3 ngày làm việc kể từ khi thi hành xong quyết định cưỡng chế.

Ngân hàng sẽ thực hiện mở phong tỏa ngay khi nhận được văn bản này và phải thông báo cho cả người ra quyết định và người bị cưỡng chế trong vòng 3 ngày làm việc.

Với những quy định chi tiết và rõ ràng hơn, Nghị định 296/2025/NĐ-CP hứa hẹn sẽ tăng cường hiệu quả trong việc đảm bảo thi hành các quyết định hành chính, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về ý thức chấp hành pháp luật của mỗi cá nhân và tổ chức.

Sau khi nộp đủ tiền phạt, tài khoản sẽ được mở phong tỏa trong vòng 3 - 5 ngày làm việc theo quy trình chính thức

Bí quyết để tránh bị phong tỏa tài khoản

Cách đơn giản nhất để tránh bị phong tỏa tài khoản là chủ động nộp phạt ngay khi nhận được quyết định xử phạt hoặc ít nhất là liên hệ với cơ quan xử phạt để xin gia hạn nếu gặp khó khăn tài chính.

Nếu không đồng ý với quyết định phạt, bạn có quyền khiếu nại trong thời hạn 10 ngày theo quy định, nhưng vẫn nên nộp tiền phạt trước để tránh bị cưỡng chế và số tiền này sẽ được hoàn lại nếu khiếu nại thành công.

Trong trường hợp đã bị ra quyết định cưỡng chế, tuyệt đối không nên có hành vi chuyển tiền đột ngột hoặc rút tiền mặt số lượng lớn, vì đây chính là dấu hiệu tẩu tán tài sản khiến tài khoản bị phong tỏa ngay lập tức.

Một mẹo nhỏ là nên giữ nhiều tài khoản ở các ngân hàng khác nhau và chỉ để số dư nhỏ ở tài khoản chính để phòng trường hợp bất ngờ, đồng thời luôn lưu giữ đầy đủ giấy tờ liên quan đến vi phạm và các lần liên hệ với cơ quan chức năng.

Cuối cùng, nếu đã bị phong tỏa nhưng cho rằng có sai sót, hãy ngay lập tức liên hệ với người ra quyết định cưỡng chế kèm chứng từ chứng minh đã nộp phạt hoặc có lý do chính đáng - đừng chờ đợi vì thời gian xử lý sẽ kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Chủ động nộp phạt đúng hạn và tránh chuyển tiền đột ngột là cách tốt nhất để bảo vệ tài khoản ngân hàng của bạn

Một số câu hỏi thường gặp về phong tỏa tài khoản

6.1. Tài khoản bị phong tỏa có còn nhận được tiền chuyển khoản không?

Có, tài khoản bị phong tỏa vẫn có thể nhận tiền từ người khác chuyển vào, nhưng bạn không thể rút hoặc chuyển tiền ra ngoài. Số tiền mới chuyển vào cũng sẽ nằm trong trạng thái phong tỏa cho đến khi có quyết định chấm dứt.

6.2. Nếu có nhiều tài khoản ở nhiều ngân hàng khác nhau, cơ quan chức năng có biết và phong tỏa tất cả không?

Có, cơ quan chức năng có quyền yêu cầu các ngân hàng cung cấp thông tin tài khoản của bạn và có thể phong tỏa tất cả các tài khoản nếu tổng số dư không đủ để khấu trừ số tiền phạt. Hệ thống ngân hàng hiện nay đã được kết nối và chia sẻ thông tin với cơ quan nhà nước.

6.3. Phong tỏa tài khoản có ảnh hưởng đến điểm tín dụng hay lịch sử ngân hàng không?

Bản thân việc phong tỏa tài khoản do vi phạm hành chính không trực tiếp ảnh hưởng đến điểm tín dụng CIC, nhưng nếu bạn có khoản vay, trả góp mà không thể thanh toán do tài khoản bị phong tỏa, điều đó sẽ tạo ra nợ quá hạn và ảnh hưởng xấu đến lịch sử tín dụng.

6.4. Sau khi nộp đủ tiền phạt, mất bao lâu để tài khoản được mở phong tỏa?

Theo quy định mới, người ra quyết định cưỡng chế phải gửi văn bản yêu cầu mở phong tỏa trong vòng 3 ngày làm việc kể từ khi thi hành xong, và ngân hàng phải thực hiện ngay khi nhận được văn bản. Tổng cộng, bạn có thể mất từ 3 - 5 ngày làm việc để tài khoản hoạt động trở lại bình thường.

Tài khoản bị phong tỏa vẫn nhận được tiền chuyển vào nhưng không thể rút ra

>>> Xem thêm: 8 nhóm công trình được miễn giấy phép xây dựng theo Luật Xây dựng (sửa đổi)

Nghị định 296/2025/NĐ-CP không phải để “trừng phạt” mà nhằm đảm bảo người vi phạm thực hiện đúng nghĩa vụ với nhà nước, đồng thời tạo khuôn khổ minh bạch hơn cho quy trình cưỡng chế. Chìa khóa để tránh bị phong tỏa tài khoản ngân hàng vẫn nằm ở ý thức chấp hành pháp luật và sự chủ động của mỗi người khi nhận được quyết định xử phạt.

Xem thêm nhiều bài viết khác cùng chủ đề tại chuyên mục Đời sống nhé.

Tổng hợp

*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.