Trường phái Brick Expressionism: Biểu tượng nghệ thuật kiến trúc từ gạch và tinh thần thủ công

Gạch là một trong những vật liệu xây dựng lâu đời, đã chứng kiến sự phát triển của kiến trúc qua hàng nghìn năm. Đến thập niên 1920, gạch trần trở thành một trào lưu mạnh mẽ, hình thành nên trường phái Brick Expressionism. Trường phái này kết hợp sự hợp lý của chủ nghĩa Hiện đại với sự tinh tế trong việc tạo ra bề mặt kết cấu độc đáo, điều mà chỉ những công trình xây dựng tỉ mỉ mới có thể đạt được.

Brick Expressionism là một trường phái nghệ thuật đầy ấn tượng

Bài viết này giới thiệu những cá nhân đã đặt những viên gạch đầu tiên, nền móng cho sự sáng tạo mới, nơi mà vẻ đẹp của gạch được phô diễn trọn vẹn, không còn bị che lấp dưới lớp vữa hoàn thiện.

1. Peter Behrens (1868-1940)

Peter Behrens, một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong giới kiến trúc và thiết kế Đức đầu thế kỷ 20, người đã phá vỡ mọi ranh giới phong cách. Sự nghiệp của ông trải dài từ Art Nouveau, Neo-Classicism đến Biểu hiện và Hiện đại, thể hiện một tư duy sáng tạo không ngừng nghỉ.

Chân dung Peter Behrens (1868-1940)

Trong bối cảnh lịch sử xây dựng gạch lâu đời với nhiều định kiến và kinh nghiệm truyền thống, Behrens nổi lên như một người tiên phong, mở ra một hướng đi mới. Tòa nhà trụ sở Hoechst AG ở Frankfurt được xây dựng từ năm 1920 đến 1924 là minh chứng hoàn hảo cho phong cách Brick Expressionism của ông.

Hình ảnh trụ sở điều hành Hoechst AG

Thay vì sử dụng màu đỏ đặc trưng của gạch, Behrens đã khéo léo thêm màu sắc cho từng mảng vật liệu, tạo nên hiệu ứng lớp lang độc đáo. Sự kết hợp giữa vẻ đẹp hoài cổ của gạch và sự hiện đại của dải màu chuyển sắc đã tạo nên một tác phẩm kiến trúc đột phá. Behrens đã chứng minh rằng gạch không chỉ là một vật liệu xây dựng đơn thuần, mà còn là một phương tiện biểu đạt nghệ thuật mạnh mẽ.

Choáng ngợp trước hiệu ứng thị giác của công trình

Các viên gạch được sắp xếp đầy tính nghệ thuật

>>> Xem thêm: Mô hình nhà “tự cấp điện” ra đời từ nỗi lo thiên tai

2. Gillespie, Kidd & Coia: Andy MacMillan (1928-2014) và Isi Metzstein (1920 – 2012)

Công ty kiến trúc Gillespie, Kidd & Coia đặt trụ sở tại Glasgow vốn nổi tiếng với lịch sử lâu đời và nhiều dự án tái thiết sau chiến tranh đầy ấn tượng. Trong giai đoạn từ năm 1956 đến 1987, hai kiến trúc sư chủ chốt là Andy MacMillan và Isi Metzstein đã mang đến một luồng gió mới cho kiến trúc hiện đại. Thay vì đi theo lối phá vỡ truyền thống, họ lựa chọn cách tái hiện lịch sử thông qua việc khai thác tối đa các yếu tố vật liệu, cấu trúc, hình thức và ánh sáng.

Chân dung Gillespie, Kidd & Coia: Andy MacMillan (1928-2014) và Isi Metzstein (1920 – 2012)

Nhà thờ St. Bride là một minh chứng tiêu biểu cho nỗ lực kết hợp yếu tố hiện đại vào công trình tôn giáo truyền thống. Hai kiến trúc sư đã khéo léo sử dụng các kỹ thuật xây gạch truyền thống, thể hiện sự chân thực của vật liệu trong từng chi tiết nhỏ, từ máng xối, góc cửa, bệ đỡ đến khe sáng trên tường. Nhà thờ mang hình dáng một khối hộp đơn giản với mái bằng, khác biệt so với bố cục hình chữ thập truyền thống. 

Nhà thờ St. Bridge là một công trình tiêu biểu

Thiết kế lối vào nhà thờ

Không gian bên trong nhà thờ

Sự sắp xếp tạo hiệu ứng thị giác mạnh

Một góc của công trình

Cấu trúc thiết kế có độ sâu và cân xứng

Tuy nhiên, không gian bên trong nhà thờ lại tràn ngập tinh thần thủ công, tôn vinh những giá trị lâu đời của đạo Thiên Chúa và con người. Bằng cách này, Gillespie, Kidd & Coia đã tái hiện và diễn giải lịch sử một cách sáng tạo, mang lại những giá trị thẩm mỹ và tinh thần to lớn.

3. Heinz Bienefeld (1926 – 1995)

Heinz Bienefeld, một bậc thầy kiến trúc với vô số công trình nghệ thuật ấn tượng. Trong cuốn sách "Atmospheres", Peter Zumthor đã bày tỏ sự ngưỡng mộ sâu sắc đối với các công trình của Bienefeld, đặc biệt là sự tinh tế trong từng chi tiết và khả năng tạo ra không gian sống động, đầy cảm xúc của ông.

Chân dung Heinz Bienefeld (1926 – 1995)

Khác với người đồng nghiệp Gottfried Böhm, Bienefeld sử dụng gạch như một phông nền, tôn vinh vẻ đẹp của các yếu tố kiến trúc khác. Ông hạn chế sử dụng bê tông, ưu tiên các vật liệu mảnh như gỗ và thép. Không gian do Bienefeld tạo ra mang nét tĩnh tại nhưng thanh thoát hơn so với sự trầm mặc trong các nhà thờ của Böhm.

Bienefeld khai thác triệt để các kỹ thuật xây gạch, biến mỗi viên gạch thành một yếu tố nghệ thuật. Ông xoay chuyển, sắp xếp gạch theo nhiều hướng khác nhau, tạo ra những hiệu ứng thị giác độc đáo.

Tư gia Kühnen, 1988 là một trong những công trình để đời của ông

Thiết kế lối vào

Những viên gạch sắp xếp uốn lượn

Không gian nhìn từ ngoài vào

Nhà thờ Bonifatius

Một góc khác của nhà thờ

Không gian bên trong nhà thờ

Nghệ thuật sắp xếp đỉnh cao

Phối màu ấn tượng giữa các viên gạch

Những thử nghiệm của Bienefeld với gạch không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Trong dự án nhà Kühnen, ông từng bị hàng xóm chỉ trích vì để mặt sau viên gạch lộ ra ngoài. Tuy nhiên, gia chủ lại đánh giá cao sự sáng tạo của ông và giao phó toàn bộ thiết kế. 

Với nhà thờ Bonifatius, Bienefeld đã tạo ra một bức tường phẳng với các lớp gạch nghiêng bất quy tắc, tạo nên một hiệu ứng thị giác ấn tượng, biến bức tường thô cứng thành một tác phẩm nghệ thuật mềm mại như lông thú.

>>> Xem thêm: Khám phá tường tận về chủ nghĩa chức năng trong thiết kế

4. Eladio Dieste (1917 – 2000)

Eladio Dieste, một kỹ sư - kiến trúc sư tài ba đến từ Uruguay là một trong những đại diện xuất sắc của kiến trúc và kỹ thuật Mỹ Latinh. Các thiết kế của ông, chủ yếu là hầm chứa, nhà kho và nhà máy công nghiệp, không chỉ gây ấn tượng bởi tỉ lệ mà còn bởi cấu trúc mái vòm ngoạn mục, với nhịp dài từ 40 đến hơn 50 mét. Bên cạnh đó, các công trình của Dieste còn thấm đượm những yếu tố mang đậm tính nhân văn.

Chân dung Eladio Dieste (1917 – 2000)

Bằng cách khai thác các biến thể của mặt cong Gaussian, Dieste đã tạo ra những mái vòm với nhiều hình dạng độc đáo, có khả năng đón ánh sáng tự nhiên. Phương pháp xây dựng của ông dựa trên những máy móc thô sơ và lực lượng lao động địa phương, vốn quen với việc xây dựng nhà ở quy mô nhỏ. Sự tương phản giữa quy mô hoành tráng của công trình và nguồn lực kỹ thuật hạn chế thực sự gây ấn tượng mạnh mẽ.

Nhà thờ Atlantida, 1960 vô cùng hoành tráng

Vòm mái của trạm trung chuyển xe của thành phố

Bức tường uốn lượn tại trung tâm mua sắm

Trụ sở Citrícola Salteña với hiệu ứng thị giác đẹp mắt

Nhà thờ Atlantida sở hữu những bức tường uốn lượn mềm mại

Brick Expressionism, với sự tôn vinh vẻ đẹp mộc mạc và cảm xúc của gạch, đã mở ra một chương mới trong lịch sử kiến trúc hiện đại. Những kiến trúc sư tiên phong trên đã chứng minh rằng gạch không chỉ là một vật liệu xây dựng đơn thuần, mà còn là một phương tiện biểu đạt nghệ thuật mạnh mẽ. 

Nguồn: Tổng hợp

>>> Xem thêm: Top 10 vật liệu xây dựng bền vững định hình tương lai: Hành trình tạo dựng kiến trúc xanh

*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.