523 lượt xemThận không chỉ là cơ quan bài tiết nước tiểu mà còn giữ vai trò sống còn trong việc duy trì sự cân bằng nội môi, điều hòa huyết áp và hỗ trợ hệ miễn dịch. Tuy nhiên, một số loại thực phẩm tưởng chừng vô hại - đặc biệt là nhóm thực phẩm màu trắng quen thuộc - lại đang gây sức ép lớn lên chức năng thận mỗi ngày nếu sử dụng quá mức.
Cảnh báo này được đưa ra trong bài viết từ Bệnh viện Đa khoa Medlatec, có sự tham vấn y khoa của BSCKI. Dương Ngọc Vân, và trích dẫn trên báo Lao Động dựa theo nguồn từ trang sức khỏe Aboluowang.
>>> Xem thêm: 6 dấu hiệu ban đầu cảnh báo bệnh thận: Đừng chủ quan!
Thận - cỗ máy sống thầm lặng nhưng không thể thiếu
Không ồn ào, không dễ nhận biết khi có vấn đề, thận được xem là “cỗ máy lọc” của cơ thể với nhiều vai trò quan trọng mà hầu hết chúng ta không nhận ra cho đến khi cơ thể lên tiếng kêu cứu.
Lọc máu và thải độc - chức năng cốt lõi của sự sống
Thận mỗi ngày tiếp nhận hàng trăm lít máu để lọc bỏ các chất cặn bã, độc tố và các sản phẩm phụ từ quá trình chuyển hóa. Các chất có hại như urea, creatinine sẽ được thải ra ngoài qua nước tiểu, còn những thành phần có lợi như protein, hồng cầu được giữ lại trong tuần hoàn. Nếu chức năng lọc này suy giảm, cơ thể sẽ tích tụ độc tố và dẫn đến tình trạng nhiễm độc máu, nguy hiểm tính mạng.
Thận hoạt động âm thầm nhưng lại duy trì sự “sạch sẽ” và ổn định của toàn bộ hệ tuần hoàn.
Điều hòa dịch và điện giải - bảo vệ hệ tim mạch và nội tạng
Ngoài lọc máu, thận còn giúp kiểm soát lượng nước và muối trong cơ thể. Quá trình bài tiết nước tiểu là cách cơ thể điều hòa thể tích máu, huyết áp và độ pH. Một khi thận làm việc quá sức - ví dụ khi ăn mặn hoặc uống ít nước - khả năng kiểm soát này sẽ bị ảnh hưởng, dễ gây tăng huyết áp, phù nề và suy tim.
Sự cân bằng điện giải trong cơ thể hoàn toàn phụ thuộc vào hoạt động đều đặn của thận.
Chức năng nội tiết - “hệ điều hành phụ” trong cơ thể
Thận không chỉ là cơ quan lọc, mà còn là “tuyến nội tiết ngầm” khi đảm nhiệm sản xuất các hormone như:
- Renin: kiểm soát huyết áp và cân bằng natri.
- Erythropoietin: kích thích sản xuất hồng cầu trong tủy xương.
- Calcitriol (dạng hoạt động của vitamin D3): giúp hấp thụ canxi, duy trì hệ xương chắc khỏe.
Một khi thận suy yếu, không chỉ khả năng bài tiết mà cả sức đề kháng, máu huyết và hệ xương khớp cũng bị ảnh hưởng.
3 thực phẩm màu trắng dễ khiến thận tổn thương nếu dùng quá mức
Theo khuyến cáo từ bác sĩ Dương Ngọc Vân và các tài liệu y khoa trên báo Lao Động, ba loại thực phẩm sau đây, nếu không kiểm soát liều lượng sử dụng, sẽ tạo áp lực lớn lên hoạt động lọc của thận và có thể dẫn đến suy thận mạn tính.
1. Đường trắng - “ngọt ngào” nhưng ẩn chứa nguy cơ tiểu đường và suy thận
Đường trắng là chất tạo ngọt quen thuộc, xuất hiện trong hầu hết các loại đồ ăn vặt, nước ngọt có gas, bánh kẹo, trà sữa và cả trong gia vị nêm nếm hàng ngày. Tuy nhiên, tiêu thụ quá nhiều đường sẽ làm tăng đột biến nồng độ glucose trong máu, khiến thận phải lọc máu nhiều hơn bình thường.
Theo thời gian, điều này làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, từ đó gây ra bệnh thận do tiểu đường (diabetic nephropathy) - một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy thận giai đoạn cuối.
Các tổ chức y tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người trưởng thành không nên tiêu thụ quá 50g đường mỗi ngày, và mức lý tưởng nên dưới 25g/ngày để phòng ngừa các bệnh mãn tính.
Đường trắng - nếu không kiểm soát - sẽ âm thầm phá hoại hệ tuần hoàn và chức năng lọc máu của thận.
>>> Xem thêm: Sáng nào cũng làm 6 điều này, thận của bạn đang “kêu cứu” mà không biết
2. Muối - chất gây “áp lực thầm lặng” lên hệ bài tiết
Muối (natri clorua) là gia vị thiết yếu nhưng cũng là “thủ phạm” lớn khiến thận phải hoạt động quá sức. Khoảng 95% lượng muối hấp thu vào cơ thể sẽ đi qua thận để xử lý và thải ra ngoài, vì vậy nếu ăn mặn thường xuyên, thận sẽ phải làm việc với công suất cao trong thời gian dài.
Hậu quả là các mạch máu trong thận bị co thắt, áp lực lọc tăng cao, dễ dẫn đến phù nề, cao huyết áp và suy giảm chức năng thận. Nguy hiểm hơn, ăn mặn còn làm tăng nguy cơ suy tim - biến chứng thường gặp ở người bị bệnh thận mãn tính.
Hướng dẫn của Bộ Y tế Việt Nam và WHO đều khuyến nghị mỗi người không nên tiêu thụ quá 5g muối/ngày (tương đương 1 thìa cà phê).
Ăn mặn quá mức không chỉ tổn thương thận mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tim mạch.
3. Rượu - tác nhân gián tiếp phá hoại cả gan lẫn thận
Rượu không phải là thực phẩm, nhưng lại là thức uống được tiêu thụ phổ biến ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Khi uống rượu, cơ thể phải chuyển hóa ethanol - thành phần chính trong rượu - thành các chất độc hại qua gan, sau đó đến thận để đào thải.
Khi gan bị tổn thương do rượu, thận buộc phải gánh thêm phần việc lọc độc tố, khiến chức năng bài tiết và cân bằng nội môi bị quá tải. Ngoài ra, rượu còn có thể gây mất nước, rối loạn điện giải và tăng nguy cơ nhiễm độc thận.
Các nghiên cứu của National Kidney Foundation (Hoa Kỳ) chỉ ra rằng uống rượu thường xuyên làm tăng nguy cơ mắc suy thận cấp và mạn tính, đặc biệt ở những người có tiền sử huyết áp cao hoặc tiểu đường.
Rượu không chỉ ảnh hưởng gan mà còn gián tiếp gây suy thận nếu tiêu thụ lâu dài và không kiểm soát.
Những câu hỏi thường gặp về sức khỏe thận và chế độ ăn
1. Có cần loại bỏ hoàn toàn muối và đường khỏi chế độ ăn?
Không cần loại bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, cần kiểm soát lượng tiêu thụ theo khuyến nghị y tế và ưu tiên sử dụng các nguồn đường tự nhiên từ trái cây, muối i-ốt và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
2. Người khỏe mạnh có cần kiểm tra chức năng thận định kỳ không?
Có. Thận có thể bị tổn thương âm thầm mà không có triệu chứng rõ ràng. Việc khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu suy giảm chức năng thận và điều chỉnh kịp thời.
3. Làm sao để biết thận đang gặp vấn đề?
Một số biểu hiện cần lưu ý gồm: phù mặt hoặc chân, mệt mỏi kéo dài, thay đổi lượng nước tiểu, nước tiểu có bọt hoặc đổi màu, huyết áp cao không rõ nguyên nhân...
4. Người thường xuyên uống rượu nên kiểm tra những gì?
Ngoài chức năng gan, cần xét nghiệm máu và nước tiểu để đánh giá chức năng thận. Những người uống rượu nên đi kiểm tra sức khỏe ít nhất 6 tháng/lần.
>>> Xem thêm: Thận yếu vẫn ăn ngon: 5 loại trái cây giúp lọc thải nhẹ nhàng, cơ thể thêm khỏe
Sức khỏe thận phụ thuộc rất nhiều vào lối sống và thói quen ăn uống hàng ngày. Việc kiểm soát tốt lượng đường trắng, muối và rượu là bước đi căn bản để bảo vệ chức năng thận lâu dài, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm về tim mạch, huyết áp và suy thận mạn.
Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ như giảm bớt đường trong cà phê, giảm muối khi nấu ăn và hạn chế rượu bia trong những cuộc vui. Một cơ thể khỏe mạnh không đến từ những lựa chọn lớn lao, mà chính từ những điều tưởng chừng nhỏ bé như thế.
Hãy chia sẻ bài viết này để nhiều người hơn biết cách giữ gìn cơ quan quan trọng nhưng dễ bị bỏ quên nhất trong cơ thể - đó là thận.
Nguồn: Afamily
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
