1.428 lượt xem
Mục lục Trong dòng chảy miên viễn của thiết kế đương đại, luôn có những cuộc trở về đầy trân trọng với vật liệu mang hơi thở của đất và ký ức. Giữa vô vàn lựa chọn công nghiệp, cói - một biểu tượng của vùng duyên hải và đồng quê Việt Nam đang có một cuộc tái sinh ngoạn mục. Vượt lên trên định kiến về một vật liệu dân dã chỉ gắn liền với chiếc chiếu mộc, cói bước vào không gian đương đại như một lựa chọn tinh tế, một tuyên ngôn trong phong cách sống về sự bền vững cùng gu thẩm mỹ sâu sắc.
Sự trở lại của cói trong không gian sống đương đại
Vì sao cói chinh phục không gian đương đại?
Để hiểu được sức hút của cói, trước hết phải hiểu về hành trình của chúng - một hành trình bắt đầu từ chính lòng đất, nơi vật liệu này được ươm mầm đến khi chúng trưởng thành và mang trong mình những giá trị văn hóa bản địa sâu sắc.
Cói - kết cấu “thở” mang đậm mùi hương ký ức
Cói được thiên nhiên ban tặng một kế cấu rất đặc biệt, thân cây có ruột đặc nhưng lại xốp, với cấu tạo tựa như các miếng mút xốp. Cấu trúc vi mô độc đáo này không chỉ mang lại độ đàn hồi, tạo ra sự êm ái khi cơ thể tiếp xúc, mà quan trọng hơn, nó chính là lời giải thích vì sao cói có thể “thở”.
Hàng ngàn túi khí vi mô ấy cho phép không khí lưu thông một cách tự nhiên, biến cói thành một cỗ máy điều hòa thụ động, lý tưởng cho khí hậu nhiệt đới, mang lại cảm giác mát mẻ, khô thoáng. Cói còn mang đến một mùi hương của ký ức, đó là mùi cỏ khô đặc trưng phảng phất trên những sản phẩm đã qua phơi phóng, một mùi hương mộc mạc của nắng và gió, đủ sức thanh lọc không gian và đưa tâm trí về miền đồng quê yên ả.
Thiên nhiên ban tặng cho cói một kết cấu đặc biệt để thở trong các không gian sống hiện đại
>>> Khám phá Sự chuyển mình của các phong cách kiến trúc qua thời gian: Từ mái đá tiền sử đến công trình đương đại
Lịch sử hàng ngàn năm chung sống với người dân bản địa
Giá trị của cói không chỉ nằm ở bản thân sợi cây, mà còn kết tinh trong bề dày văn hóa thủ công. Tại Kim Sơn, Ninh Bình, nơi có gần hai thế kỷ quai đê lấn biển, cây cói gắn liền với cuộc sống mưu sinh và sáng tạo. Những bãi bồi ven biển đã nuôi dưỡng những cánh đồng cói mênh mông và từ đó bàn tay người thợ thủ công Kim Sơn đã thể hiện tài hoa trên từng tấm chiếu hoa văn, chế tác ra các sản phẩm mỹ nghệ tinh xảo như mũ, túi xách, hộp đựng,...
Đó là lịch sử hơn 400 năm làm “chiếu buồm” tại Chi Lăng (Bắc Ninh). Chính di sản kỹ thuật và sự khéo léo được tôi luyện qua nhiều thế hệ này đã nâng cói từ một vật liệu thô sơ thành một ngôn ngữ thiết kế mang tầm vóc di sản.
Những sợi cói Kim Sơn mang giá trị riêng biệt mà máy móc công nghiệp không thể sao chép
Tiếng nói của cói trong không gian kiến trúc đương đại
Vượt ra khỏi vai trò truyền thống, cói đang được các kiến trúc sư và nhà thiết kế nội thất tái khám phá và ứng dụng một cách sáng tạo, biến chúng thành một nhân tố kiến trúc mang nhiều tầng ý nghĩa trong các không gian sống hiện đại.
Vách ngăn và tấm ốp tường bằng cói
Một trong những thách thức lớn nhất của nhà ở hiện đại là xử lý phần không gian mở. Thiết kế mở, liên thông phòng khách và bếp, mang lại cảm giác rộng rãi, thoáng đãng nhưng thường thiếu đi sự riêng tư cần thiết và cảm giác ấm cúng. Các giải pháp phân chia truyền thống như tường gạch hay vách thạch cao thì lại quá cứng nhắc và phá vỡ tính liền mạch của không gian.
Những tấm vách ngăn bằng ngói không phá vỡ đi tính liền mạch của không gian
Đây là lúc các vật liệu đan thủ công như cói, mây, tre phát huy vai trò kiến trúc của mình. Các tấm bình phong hay vách ngăn bằng cói đan là một giải pháp phân chia lý tưởng. Chúng phân định không gian một cách ước lệ, vừa phân chia không gian vừa tạo ra điểm nhấn thẩm mỹ, mà không hề cản trở luồng lưu thông của không khí và ánh sáng.
Khi được dùng để làm các tấm ốp tường hoặc ốp trần, cói góp phần cải thiện khả năng tiêu âm, giảm tiếng vang trong các không gian mở. Như vậy, có thể thấy chính nhu cầu về sự linh hoạt trong không gian mở đã thúc đẩy sự hồi sinh của kỹ thuật đan thủ công trong vai trò kiến trúc, chứ không còn đơn thuần là trang trí.
Cói tạo ra các lớp không gian mang lại chiều sâu và sự ấm cúng mà vật liệu công nghiệp không thể làm được
Đèn trang trí
Một trong những ứng dụng kỳ diệu nhất của cói trong nội thất phải kể đến đèn cói cùng nghệ thuật tạo bóng đổ. Khi một chiếc đèn đan cói được thắp sáng, chức năng của nó vượt xa việc chiếu sáng đơn thuần.
Chiếc đèn cói lúc này hoạt động như một bộ lọc ánh sáng. Ánh sáng ấm áp khi xuyên qua các kẽ đan sẽ tạo ra hàng ngàn hoa văn bóng đổ, nhảy múa trên các bức tường và trần nhà. Chúng biến một bề mặt phẳng, đơn điệu thành một tác phẩm nghệ thuật sắp đặt ánh sáng đầy lung linh.
Khi chiếc đèn cói được bật lên ánh sáng được xuyên qua các khe hở tạo nên hiệu ứng thẩm mỹ độc đáo
>>> Tìm hiểu Adaptive reuse là gì? Hành trình tái sinh đô thị từ tuyến đường sắt bị lãng quên
Đồ dùng nội thất
Ở cấp độ gần gũi nhất, cói len lỏi vào không gian sống qua những món đồ nội thất và vật dụng trang trí thường nhật.
- Nội thất: Những chiếc ghế ăn với mặt đan cói là một thiết kế thường thấy nhất. Những chiếc ghế cói kết hợp giữa một phom dáng hiện đại với vật liệu thủ công truyền thống đã tạo nên một biểu tượng vượt thời gian. Khung gỗ hoặc kim loại mang đến sự vững chắc, trong khi mặt đan cói mang lại sự mềm mại, đàn hồi và chất cảm thân thuộc.
- Thảm trải sàn:Một tấm thảm cói đóng vai trò như một mỏ neo thị giác, giúp định vị một khu vực chức năng đồng thời biến toàn bộ không gian trở nên ấm cúng, ấm áp và thân thuộc hơn.
- Vật dụng trang trí: Những tấm cói decor tường hay đĩa cói nghệ thuật là cách dễ tiếp cận nhất để đưa triết lý Wabi Sabi vào nhà. Chúng dùng chính sự mộc mạc của mình để phá vỡ đi sự đơn điệu của các bức tường sơn phẳng.
Rất nhiều kiến trúc sư mang cói vào trong từng ngóc ngách của căn nhà
Những tấm thảm trải sàn ấm cúng, mộc mạc nhưng được đan dệt đầy ấn tượng làm từ cói
Nội thất được làm từ cói giúp không gian trở nên mộc và gần gũi hơn bao giờ hết
Cói và tuyên ngôn về lối sống bền vững
Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với biến đổi khí hậu, lựa chọn vật liệu xây dựng và nội thất mang một ý nghĩa sâu sắc hơn. Chính vì thế sự trở lại của cói nhiều hơn cả vẻ đẹp thẩm mỹ, chúng là đại diện cho lối sống xanh bền vững hướng đến một thế giới cân bằng.
Cói là nguồn tài nguyên tái tạo nhanh, có thể phân hủy sinh học và quy trình sản xuất thủ công ít tác động tiêu cực đến môi trường so với sản xuất công nghiệp. Quan trọng hơn, cói an toàn tuyệt đối cho sức khỏe con người. Trong khi nhiều vật liệu công nghiệp tiềm ẩn nguy cơ từ các hợp chất hữu cơ bay hơi, các sản phẩm từ cói lại đảm bảo an toàn.
Hành trình của cói là một câu chuyện đầy cảm hứng về sự tái sinh
Vì vậy, trong bối cảnh các xu hướng thiết kế đều đặt bền vững và thân thiện môi trường lên hàng đầu, việc lựa chọn cói không còn là một quyết định thuần túy về thẩm mỹ. Nó đã trở thành một tuyên ngôn về giá trị sống. Chủ nhà hiện đại không chỉ muốn một ngôi nhà đẹp, họ khao khát một không gian lành và có trách nhiệm. Bằng cách chọn một chiếc giỏ cói thay vì giỏ nhựa, hay một tấm ốp tường cói thay vì tấm ốp PVC, gia chủ đang thể hiện sự dịch chuyển từ tiêu dùng phô trương sang tiêu dùng có ý thức.
Cói không chỉ đại diện cho sự mộc mạc, cói còn thể hiện được nét tinh tế đầy kiên cường của tự nhiên
Cói trở thành người bạn đồng hành trên hành trình hướng đến lối sống bền vững
Rất nhiều không gian nghỉ dưỡng chữa lành trên dải đất hình chữ S đều ưu tiên nội thất chủ yếu làm từ mây, tre, cói tạo nên một tổng thể mộc mạc, thanh lịch rất riêng. Những dự án này là bằng chứng sống động cho thấy các vật liệu thủ công bản địa, dù là cói, mây, tre hay gỗ mộc, đều có thể kết hợp hài hòa với ngôn ngữ thiết kế đương đại.
Cùng với mây, tre, gỗ mộc cói xuất hiện ngày càng nhiều trong không gian sống hiện đại
Từ những cánh đồng ven biển đến các không gian nội thất đương đại, cói đã hoàn thành một hành trình đầy cảm hứng. Chúng không chỉ là một vật liệu mang lại vẻ đẹp mộc mạc và giải pháp cho khí hậu nhiệt đới, mà còn là một cầu nối văn hóa, liên kết di sản thủ công với các triết lý sống toàn cầu như Indochine, Wabi-Sabi và Japandi. Lựa chọn cói, không chỉ là một quyết định về thẩm mỹ, mà còn là một sự trân trọng sâu sắc với tự nhiên, sự bền vững và vẻ đẹp tĩnh tại của một di sản được tái sinh. Xem thêm nhiều bài viết chuyên sâu khác tại chuyên mục Xu hướng.
>>> Khám phá 10 công trình kiến trúc di sản hồi sinh ngoạn mục: Đối thoại giữa hiện tại và ký ức nghìn năm lịch sử
Tổng hợp
Nếu bạn đang có nhu cầu thiết kế công trình, nội thất, hãy để lại lời nhắn trong box. Đội ngũ Happynest của chúng tôi sẽ liên hệ và hỗ trợ nhanh chóng.
