5.424 lượt xemCác phong cách kiến trúc phổ biến ngày nay đều kể một câu chuyện lịch sử thú vị và mang đến trải nghiệm độc đáo theo phong cách riêng. Dưới đây là 14 phong cách kiến trúc thịnh hành mà bạn có thể tìm hiểu và tham khảo.
*Tham khảo Hướng dẫn đăng bài trên website Happynest tại đây để kết nối với cộng đồng Happynest nhé.
1. Thiết kế kiến trúc là gì?
Về bản chất, thiết kế kiến trúc là nghệ thuật sắp xếp và bài trí không gian. Thiết kế nội thất liên quan đến việc tổ chức kết cấu, cung cấp điện, thoát nước, ánh sáng, thông gió, điều hòa... Trong khi đó, thiết kế ngoại thất tạo ra không gian sống đẹp, chất lượng, với đầy đủ công năng, tạo cảm giác thoải mái và tiện lợi. Vì thế, quá trình thiết kế kiến trúc là một sự sáng tạo hòa quyện giữa ba yếu tố: nghệ thuật, khoa học kỹ thuật và hội họa.
Ngày nay, các phong cách kiến trúc đang trở nên phổ biến với nhiều trường phái thẩm mỹ khác nhau, phù hợp cho đủ loại công trình từ nhà ở đến các dự án công cộng. Các phong cách như cổ điển, tân cổ điển, hiện đại, Art Deco, Deconstructivism đều đang thu hút sự chú ý. Mỗi phong cách không chỉ mang theo mình một câu chuyện lịch sử sâu sắc mà còn có những đặc điểm thẩm mỹ riêng biệt.
Các phong cách kiến trúc thịnh thành từ xưa đến nay
2. 14 phong cách kiến trúc thịnh hành nhất hiện nay
Phong cách kiến trúc cổ điển
Phong cách kiến trúc cổ điển xuất hiện vào thế kỷ IV trước Công nguyên, được thể hiện qua những kiệt tác tôn giáo ở Hy Lạp và La Mã như Parthenon ở Athens và nhà thờ đá ở Acropolis. Những công trình này thể hiện rõ ràng những đặc điểm quan trọng của kiến trúc cổ điển, bao gồm tỷ lệ hài hòa, đối xứng và tôn trọng về mặt hình khối và chi tiết.
Các thức cột đại diện cho kiến trúc cổ điển là Doric, Ionic và Corinthian, đảm nhận trách nhiệm chịu lực nóc trong hình tam giác.
Thiết kế của nhà cổ điển thường có quy mô lớn, với cấu trúc vững chắc và sự đối xứng được thể hiện rõ ràng. Sử dụng các yếu tố kiến trúc như cột, trụ, đài phun nước và mái vòm, những công trình này tạo nên một sự hài hòa toàn diện. Đường nét mềm mại, uốn lượn cùng với chi tiết tỉ mỉ và độc đáo ở cánh cửa, hành lang tạo ra không gian sống với vẻ đẹp đậm chất cổ điển.
Phong cách kiến trúc cổ điển qua công trình đền Parthenon, Hy Lạp
Phong cách kiến trúc Roman
Phong cách kiến trúc Roman, một đặc trưng của thời kỳ Trung Đại châu Âu, nổi bật với những vòm bán nguyệt Gothic, mang đến những kiệt tác kiến trúc kỳ diệu kết hợp giữa tinh hoa La Mã cổ đại và Byzantine.
Phong cách Roman được nhận biết qua bề ngoài thô mộc, ít trang trí, cửa nhỏ, và đường nét chủ yếu là vuông, tròn hoặc chữ thập. Điều đặc biệt không thể thiếu là những khung vòm bán nguyệt Gothic tinh tế, làm cho các công trình trở nên lung linh và quyến rũ. Thường thì, những công trình tiêu biểu cho phong cách kiến trúc Roman chủ yếu là các công trình tôn giáo.
Phong cách kiến trúc Roman được lấy ý tưởng bởi đế chế La Mã cổ đại
>>> Xem thêm: Nhà diện tích nhỏ nên lựa chọn phong cách thiết kế nào?
Phong cách kiến trúc Gothic
Phong cách Gothic là một phong cách thiết kế thường xuất hiện trong kiến trúc của các dinh thự cổ điển và các công trình tôn giáo ở phương Tây. Ra đời từ khoảng năm 1200, phong cách Gothic đã để lại nhiều dấu ấn trên các công trình tôn giáo và biệt thự châu Âu.
Đặc trưng của nhà ở theo phong cách Gothic thường là mái nhọn vòm, hoa văn cổ điển phức tạp, và sự hiện diện của nhiều cửa sổ lớn, tạo nên một diện mạo đặc biệt so với kiến trúc dinh thự hiện đại. Ngoài ra, khu vườn xung quanh thường được thiết kế tỉa tót, tạo nên một không gian ngoại thất cầu kỳ và tinh tế.
Kiến trúc Gothic là phong cách thiết kế thường thấy trong những thiết kế dinh thự cổ điển và công trình tôn giáo phương Tây
Phong cách Baroque
Phong cách Baroque ra đời dưới thời kỳ thống trị của các nhà nước quân chủ châu Âu vào thế kỷ XVI, đặc biệt là trở thành phong cách chủ đạo trong kiến trúc tôn giáo, nổi bật với những công trình như nhà thờ và giáo hội.
Mặc dù có nhiều biến thể qua từng giai đoạn lịch sử, nhưng điểm chung của phong cách Baroque là sự tập trung vào không gian chính diện, với việc áp dụng đối xứng trong cách bài trí cột trụ, vòm mái, và các yếu tố kiến trúc khác. Một trong những công trình đại diện nổi bật của phong cách này là nhà thờ Gesù tại Rome.
Kiến trúc Baroque xuất hiện dưới sự thống trị của nhà nước quân chủ châu Âu vào thế kỷ XVI
Phong cách kiến trúc tân cổ điển
Phong cách kiến trúc tân cổ điển có nguồn gốc từ các truyền thống kiến trúc cổ điển của La Mã, Hy Lạp, Phục Hưng, Baroque, và chủ nghĩa cổ điển Pháp từ thế kỷ 18 đến thế kỷ 19. Đây là một phong trào kiến trúc hồi tưởng lại phong cách cổ điển.
Các hoa văn điêu khắc trong phong cách tân cổ điển được tinh giản, ánh sáng được tối ưu hóa, chiều không gian và góc nhìn được mở rộng. Các tác phẩm điêu khắc phù điêu thường được đặt trên bề mặt phẳng, hạn chế sử dụng khung cửa, hoa văn trên trụ gạch dạng viên, hoặc trên các bức tường.
Sau khi xuất hiện, phong cách kiến trúc tân cổ điển nhanh chóng lan rộng khắp châu Âu và cả Bắc Mỹ, với nhiều công trình nổi tiếng được áp dụng trong thiết kế tòa nhà chính phủ và biệt thự cá nhân. Ví dụ như thánh địa hồi giáo Stourhead House theo kiến trúc Palladian, biệt thự Woburn Abbey - biểu tượng của kiến trúc Anh; bảo tàng Altes tại Berlin, Đức; nhà hát Red Army tại Moscow, Nga.
Kiến trúc tân cổ điển đã du nhập vào Việt Nam trong bối cảnh nước ta bị thực dân Pháp chiếm đóng suốt gần 100 năm. Để phù hợp với điều kiện khí hậu, nền văn hóa và nguồn nguyên vật liệu có sẵn tại Việt Nam, các công trình nhà ở xây dựng theo phong cách này đã được điều chỉnh và sáng tạo lại.
Phong cách tân cổ điển vẫn được ứng dụng rất nhiều trong thiết kế nhà ở hiện nay
Phong cách Beaux-Arts
Phong cách Beaux-Arts ra đời vào năm 1830 tại một trường mỹ thuật ở Pháp và lấy cảm hứng từ nhiều phong cách kiến trúc khác nhau như Phục hưng, Gothic và tân cổ điển Pháp.
Đặc trưng rõ nét của phong cách này là sử dụng chất liệu kính và thép. Một trong những công trình tiêu biểu nhất của phong cách Beaux-Arts là tòa Grand Central Terminal ở New York, Mỹ.
Beaux-Arts hay còn được gọi là phong cách kiến trúc cổ tích
Phong cách Art Nouveau
Phong cách Art Nouveau trong kiến trúc có nguồn cảm hứng từ thiết kế typography trong hội hoạ và tạo sự đối lập với phong cách chiết trung châu Âu. Thường được áp dụng để trang trí các công trình kiến trúc, phong cách này đặc biệt nổi bật qua các tác phẩm của kiến trúc sư Victor Horta (người Bỉ) và Hector Guimard (người Pháp).
Sự độc đáo của phong cách kiến trúc Art Nouveau thường thể hiện ở các chi tiết trang trí, sử dụng hình ảnh hoa lá, động vật với màu sắc hài hòa, tạo nên một diện mạo đặc biệt và nghệ thuật.
>>> Xem thêm: Nhà phố phong cách tân cổ điển đầy ấn tượng
Sự độc đáo của phong cách kiến trúc Art Nouveau thể hiện ở các chi tiết trang trí bằng hình ảnh hoa lá, động vật màu sắc hài hòa
Phong cách Art Deco
Phong cách Art Deco xuất hiện lần đầu tại Pháp trước Chiến tranh thế giới thứ nhất và chịu sự ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa và nghệ thuật của thời kỳ này.
Phong cách này là sự kết hợp độc đáo giữa các yếu tố kiến trúc hiện đại, với sự chú trọng vào thủ công và sử dụng vật liệu hiện đại như bê tông cốt thép. Một trong những công trình nổi bật, làm nên tên tuổi cho phong cách Art Deco, là nhà hát Champs-Elysées của Perret vào năm 1913.
Phong cách Art Deco chịu nhiều ảnh hưởng của kiến trúc hiện đại
Phong cách Bauhaus
Phong cách Bauhaus là một xu hướng kiến trúc và thiết kế nội thất xuất hiện vào những năm 1920 tại Đức. Người sáng lập phong cách này là Walter Gropius, đã thành công trong việc phát triển một phương pháp thiết kế nội thất khoa học, dựa trên mối quan hệ giữa nghệ thuật và công nghiệp. Bauhaus hướng tới chủ đề tối giản, sự sắp xếp chặt chẽ và sự tương tự giữa các yếu tố kiến trúc.
Phong cách Bauhaus hướng tới chủ đề tối giản
Phong cách hiện đại
Phong cách kiến trúc hiện đại xuất hiện rất nhiều trong thiết kế các công trình nhà ở và công cộng ngày nay, bắt đầu từ đầu thế kỷ XX. Tác giả Le Corbusier đã đưa ra bản tuyên ngôn “Năm đặc điểm cơ bản của kiến trúc mới” (1926), tổng hợp các nguyên tắc cơ bản của phong cách hiện đại.
Phong cách kiến trúc hiện đại hướng tới chủ nghĩa tối giản bằng cách sử dụng các công trình có kiến trúc đơn giản, hình khối và mặt bằng tự do phi đối xứng, loại bỏ các họa tiết trang trí của trường phái cổ điển. Phong cách này còn tận dụng công nghệ xây dựng mới và sáng tạo, đặc biệt là sử dụng các loại vật liệu như kính, thép, và bê tông.
Các trường phái kiến trúc hiện đại tiêu biểu nhất bao gồm kiến trúc Bauhaus, hiện đại kỹ thuật, hiện đại tối giản (minimalism), kiến trúc hiện đại Á - Âu, kiến trúc xanh, kiến trúc công nghệ cao và kiến trúc biểu tượng.
Phong cách hiện đại xuất hiện nhiều trong các công trình nhà ở hiện nay
Phong cách thiết kế hậu hiện đại
Phong cách thiết kế hậu hiện đại là một trong những xu hướng kiến trúc xuất hiện sau cuộc Đại suy thoái kinh tế thế giới năm 1929. Phong cách này đã vượt qua chỉ trích của công chúng và tiếp tục phát triển đến ngày nay, đặc biệt trong thập kỷ 1970.
So với phong cách hiện đại, kiến trúc hậu hiện đại có tính chất thời đại và lịch sử hơn, thiết kế hướng tới văn hóa đại chúng. Phong cách này thường xuất hiện ở các công trình có giá trị lịch sử và biểu tượng, không phải ở mọi công trình hiện đại.
Phong cách thiết kế hậu hiện đại là sự pha trộn giữa cổ điển và hiện đại
Phong cách Deconstructivism
Phong cách Deconstructivism, hay còn được gọi là phong cách giải kết cấu, là một xu hướng kiến trúc xuất hiện từ những năm 1980, được rút ra từ triết học và văn học. Tên gọi này phản ánh mục đích hình thành của kiến trúc này, có ý nghĩa là tháo dỡ các nguyên tắc thiết kế truyền thống từ đầu thế kỷ XX.
Mặc dù quy trình thiết kế rất phức tạp, nhưng sản phẩm cuối cùng là những công trình đẹp đến kinh ngạc. Các thiết kế đặc trưng của phong cách Deconstructivism thường được trưng bày tại các triển lãm nổi tiếng như triển lãm MoMA năm 1988, do Philip Johnson tổ chức.
Phong cách Deconstructivism với ý nghĩa là tháo dỡ các nguyên tắc thiết kế truyền thống từ đầu thế kỷ XX
Phong cách Byzantine
Phong cách Byzantine là một phong cách kiến trúc kế thừa trực tiếp từ kiến trúc La Mã cổ đại. Điểm khác biệt lớn nhất trong thiết kế kiến trúc Byzantine có lẽ là sự kết hợp giữa kiến trúc cổ điển trang trọng và những tiến bộ công nghệ hiện đại ngày nay.
Các công trình xây dựng theo phong cách Byzantine thường tập trung sử dụng vật liệu như thạch cao để tôn lên sự sang trọng và gia tăng độ phức tạp trong thiết kế.
Phong cách Byzantine đòi hỏi sự phức tạp trong thiết kế
Phong cách kiến trúc Phục Hưng
Phong cách kiến trúc Phục Hưng nối tiếp sự phồn thịnh của cách làm nhà trong thời kỳ Hy Lạp và La Mã cổ đại, phổ biến nhất từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVII trên khắp châu Âu. Các chi tiết như phào chỉ, hoa văn thể hiện tinh thần lãng mạn và cầu kỳ của nghệ thuật Phục Hưng, thường liên quan đến hình tượng thiên nhiên, hoa cỏ và linh vật trong thần thoại.
Phong cách thiết kế kiến trúc Phục Hưng nối tiếp sự hưng thịnh của cách làm nhà người Hy Lạp và La Mã cổ đại
>>> Xem thêm: Top 7 công trình mang phong cách hiện đại nổi bật nhất Happynest
3. Nguyên tắc thiết kế của các phong cách kiến trúc
- Đảm bảo công năng thoải mái: Người thiết kế cần kiểm soát kích thước và khối lượng tiêu chuẩn của từng phòng, khu vực chức năng, và vật dụng nội thất để tạo ra không gian thoải mái và tiện lợi cho người sử dụng.
- Đảm bảo an toàn kỹ thuật: Tối ưu hóa kỹ thuật an toàn, bao gồm kết cấu chịu lực cho cột và tường, hệ thống điện và thoát nước để đảm bảo sự an toàn và tiện ích cho người sử dụng.
- Đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ: Công trình cần thiết kế đẹp mắt, hấp dẫn người sử dụng, và phản ánh sự cân nhắc kỹ thuật và thẩm mỹ trong quá trình thiết kế.
- Tiết kiệm tối ưu chi phí: Thiết kế kiến trúc hoàn chỉnh giúp tối ưu hóa quá trình thi công và tránh sự lãng phí về thời gian và chi phí, ngay cả khi có những sửa đổi.
- Có tính đóng góp cho xã hội: Phong cách thiết kế kiến trúc không chỉ phản ánh nền văn minh và sự phát triển của xã hội mà còn đóng góp vào nghệ thuật địa phương, góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng và nhân loại.
Thiết kế cần đảm bảo cân bằng giữa công năng, thẩm mỹ, mang lại giá trị cho người sử dụng và cộng đồng
Trên đây là tổng hợp 14 phong cách kiến trúc thịnh hành qua các giai đoạn lịch sử. Mong rằng bạn đã có được thông tin hữu ích để áp dụng cho quá trình nghiên cứu cũng như xây dựng công trình.
Tổng hợp
*Để lại thông tin trong box dưới đây nếu bạn có nhu cầu tìm kiếm đơn vị thiết kế - thi công nhà ở nhé.
