Lối đi chung là gì? Xử phạt thế nào khi nhà lấn chiếm lối đi chung 

Lối đi chung là một trong những vấn đề đáng quan tâm trong quá trình sử dụng đất đai, nhưng thường ít được hiểu đúng và đầy đủ. Vậy lối đi chung là gì? Có được tách thửa khi có lối đi chung không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có câu trả lời.

1. 1. Lối đi chung là gì?

Pháp luật hiện hành không có quy định cụ thể định nghĩa về lối đi chung. Một số quan điểm giải thích về lối đi chung như sau:

- Lối đi chung được hình thành từ lối mòn, sử dụng lâu năm. 

- Lối đi chung do các chủ sử dụng đất cắt một phần đất của mình tạo nên, tạo thành ranh giới sử dụng đất giữa các thửa đất liền kề.

Như vậy, có thể hiểu đơn giản lối đi chung là phần diện tích đất được cắt ra để các chủ sở hữu đất sử dụng làm lối đi ra đường giao thông công cộng.

Lối đi chung là phần diện tích mở ra vừa làm ranh giới, vừa làm lối đi dẫn ra trục đường lớn

1. 2. Lối đi chung có gì khác so với lối đi qua?

Trên thực tế, không ít người hiểu sai về lối đi chung và nhầm với lối đi qua dù đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau.

Lối đi qua đã được ghi nhận tại Khoản 1, Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

“1. Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.”.

Theo đó, lối đi qua là lối đi trên bất động sản của người khác do chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc và chủ sở hữu bất động sản vây bọc thỏa thuận, hoặc tuân theo bản án của Tòa án hay quyết định của cơ quan nhà nước khác có thẩm quyền.

Dưới đây là những tiêu chí phân biệt lối đi chung và lối đi qua:

Bảng phân biệt lối đi chung và lối đi qua dựa trên các tiêu chí cụ thể

1. 3. Lối đi chung được mở tối đa bao nhiêu mét?

Kích thước tối thiểu hay tối đa của lối đi chung vẫn chưa được nêu rõ trong các quy định pháp luật. Bởi các trường hợp cần mở lối đi chung rất đa dạng, việc đặt ra một kích thước cụ thể sẽ gây khó khăn khi áp dụng và không đảm bảo đầy đủ quyền lợi cho các bên.

Tuy nhiên, theo Khoản 2, Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 thì vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi sẽ do các bên thỏa thuận. Các tiêu chí cần đảm bảo thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên. Trường hợp phát sinh mâu thuẫn về lối đi thì các bên có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xem xét.

Trong trường hợp bất động sản được chia thành nhiều phần cho các chủ sở hữu, chủ sử dụng khác nhau thì phải dành lối đi cần thiết cho người phía trong và lối đi này phải đảm bảo có mặt cắt ngang tối thiểu theo quy định của từng địa phương.

Các bên có thể tự thỏa thuận để quyết định kích thước của lối đi chung. Trường hợp không thể thống nhất thì tìm đến cơ quan có thẩm quyền để phân giải

1. 4. Hành vi lấn chiếm lối đi chung có bị xử phạt không? 

Tùy thuộc vào hành vi lấn chiếm, các cá nhân, hộ gia đình, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt theo các mức phạt khác nhau:

Theo Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, xử phạt đối với hành vi xây dựng cơi nới, lấn chiếm diện tích, lấn chiếm không gian đang được quản lý, sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác hoặc của khu vực công cộng, khu vực sử dụng chung như sau:

- Phạt tiền từ 80 - 100 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ; 

- Phạt tiền từ 100 - 120 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác; 

- Phạt tiền từ 180 - 200 triệu đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật đầu tư xây dựng.

Theo Điều 12 Nghị định 100/2019/NĐ-CP, xử phạt các hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ như sau:

1. (1) Phạt tiền từ 100 - 200.000 đồng đối với cá nhân, từ 200 - 400.000 đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây: 

- Bán hàng rong hoặc bán hàng hóa nhỏ lẻ khác trên lòng đường đô thị, trên vỉa hè các tuyến phố có quy định cấm bán hàng; 

- Phơi thóc, lúa, rơm, rạ, nông, lâm, hải sản trên đường bộ; đặt máy tuốt lúa trên đường bộ.

2. (2) Phạt tiền từ 500.000 - 01 triệu đồng đối với cá nhân, từ 01 - 02 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây: 

- Dựng cổng chào hoặc các vật che chắn khác trái quy định trong phạm vi đất dành cho đường bộ gây ảnh hưởng đến trật tự, an toàn giao thông đường bộ; 

- Treo băng rôn, biểu ngữ trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông đường bộ; 

- Đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo trên đất của đường bộ ở đoạn đường ngoài đô thị.

3. (3) Phạt tiền từ 02 - 03 triệu đồng đối với cá nhân, từ 04 - 06 triệu đồng đối với tổ chức thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây: 

- Dựng rạp, lều quán, cổng ra vào, tường rào các loại, công trình khác trái phép trong phạm vi đất dành cho đường bộ; 

- Sử dụng trái phép lòng đường đô thị, hè phố để: Họp chợ; kinh doanh dịch vụ ăn uống; bày, bán hàng hóa; sửa chữa phương tiện, máy móc, thiết bị; rửa xe; đặt, treo biển hiệu, biển quảng cáo; xây, đặt bục bệ; làm mái che hoặc thực hiện các hoạt động khác gây cản trở giao thông…

Tùy từng trường hợp mà mức xử phạt hành vi xâm phạm lối đi chung sẽ khác nhau

1. 5. Có được phép tách thửa đất khi có lối đi chung không?

Khoản 2 Điều 43, Khoản 4 Điều 144 và Điều 188 Luật Đất đai 2013 đã quy định, thửa đất ở đề nghị tách thửa để chuyển nhượng phải đáp ứng các điều kiện sau đây: 

- Đã có sổ đỏ, quyền sử dụng đất/quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất; 

- Đất không bị kê biên để đảm bảo thi hành án; 

- Đất thuộc trường hợp không có tranh chấp; 

- Đáp ứng các điều kiện tách thửa tại địa phương.

Khi đáp ứng đủ điều kiện thì việc tách thửa khi đã có lối đi chung là hoàn toàn hợp pháp

Theo đó, các địa phương sẽ quy định điều kiện tách thửa bao gồm: Diện tích tối thiểu, kích thước tối thiểu, các trường hợp không được tách thửa đất, tách thửa đất mà chưa có lối đi thì phải giành một phần diện tích làm lối đi, tách thửa ở những nơi đã có quy hoạch. Như vậy, việc tách thửa đất có lối đi chung được thực hiện khi đáp ứng đủ điều kiện nêu trên.

Nguồn: luatvietnam.vn