26 lượt xemSau vụ việc Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC) bị tấn công mạng, Công an TP.HCM đã đưa ra dự báo 5 kịch bản lừa đảo mà tội phạm mạng có thể khai thác từ dữ liệu cá nhân bị đánh cắp.
Những chiêu trò này nhắm thẳng vào nhóm sinh viên, công nhân, viên chức và đặc biệt là người lớn tuổi - những đối tượng dễ bị tác động tâm lý và ít kỹ năng công nghệ.
5 kịch bản lừa đảo có thể xảy ra sau khi lộ dữ liệu cá nhân
1. Giả mạo ngân hàng, CIC hoặc cơ quan nhà nước
Kẻ lừa đảo gọi điện, nhắn tin, gửi email với đầy đủ thông tin cá nhân chính xác như họ tên, số CCCD, số tài khoản… để tạo niềm tin. Sau đó, chúng thông báo tài khoản có nợ xấu, nguy cơ bị khóa và yêu cầu cung cấp OTP hoặc bấm vào link giả mạo nhằm chiếm đoạt tiền.
2. Chiêu trò vay vốn, đáo hạn tín dụng
Sinh viên, công nhân - những người cần hỗ trợ tài chính thường bị nhắm tới. Kẻ gian quảng cáo “vay tiền nhanh”, “xóa nợ xấu CIC” rồi yêu cầu nạn nhân đóng một khoản phí trước. Thực chất đây chỉ là thủ đoạn để chiếm đoạt tiền và khai thác thêm thông tin nhạy cảm.
3. Giả danh người thân, đồng nghiệp, lãnh đạo
Với dữ liệu cá nhân có được, tội phạm dễ dàng giả danh người quen để nhờ chuyển tiền gấp. Người lớn tuổi là nhóm dễ sập bẫy nhất vì chúng đưa ra thông tin chính xác, khiến nạn nhân tin tưởng tuyệt đối.
4. Đe dọa pháp lý giả mạo
Kẻ lừa đảo xưng danh công an, viện kiểm sát, tòa án, hù dọa nạn nhân liên quan đến “rửa tiền” hay “lừa đảo”. Sau đó, chúng yêu cầu chuyển tiền vào “tài khoản an toàn” để xác minh. Đây là chiêu thức quen thuộc nhưng vẫn khiến nhiều người hoang mang và mắc bẫy.
5. Phát tán tin nhắn, email độc hại hàng loạt
Từ dữ liệu thu thập được, tội phạm gửi spam SMS, Zalo, Email với nội dung xác thực tài khoản, khôi phục thông tin CIC… Kèm theo đó là đường link giả chứa mã độc, dễ dàng đánh cắp mật khẩu và dữ liệu tài chính.
Lộ dữ liệu CIC có thể dẫn đến nhiều chiêu thức lừa đảo tinh vi, đe dọa trực tiếp đến tài sản và thông tin cá nhân của người dân
Các nhóm đối tượng dễ bị bọn lừa đảo nhắm đến
Cơ quan điều tra xác định, những nhóm người dễ bị tấn công gồm:
- Sinh viên: thường bị dụ dỗ bởi các quảng cáo vay học phí, việc làm thêm nhanh, nâng hạn mức thẻ.
- Công nhân, nhân viên văn phòng: dễ tin vào các email hoặc tin nhắn cảnh báo “nợ xấu, tín dụng rủi ro”.
- Người lớn tuổi, ít am hiểu công nghệ: dễ bị lừa bởi cuộc gọi giả danh ngân hàng, Công an.
- Người ít kiến thức công nghệ thông tin: dễ click vào link lạ, tải ứng dụng giả mạo, dẫn đến mất thông tin đăng nhập.
Các nhóm đối tượng này cần được cảnh báo, hỗ trợ để không trở thành mục tiêu của tội phạm công nghệ cao.
6 nguyên tắc phòng tránh lừa đảo sau khi bị lộ dữ liệu cá nhân
Phòng Cảnh sát Hình sự đưa ra khuyến cáo cụ thể như sau:
- Tuyệt đối không cung cấp mật khẩu, mã OTP cho bất kỳ ai.
- Không click vào đường link lạ gửi qua SMS, Email, Zalo.
- Luôn truy cập dịch vụ ngân hàng qua app chính thức hoặc website xác thực.
- Xác minh kỹ khi có cuộc gọi tự xưng ngân hàng, công an - hãy chủ động gọi lại số hotline chính thức.
- Không chuyển tiền “xác minh” vào tài khoản lạ.
- Thường xuyên nhắc nhở, hướng dẫn người lớn tuổi trong gia đình để tránh bị lợi dụng.
Phòng Cảnh sát hình sự dự báo 5 kịch bản lừa đảo sau vụ lộ dữ liệu cá nhân (ẢNH: CÔNG AN TP.HCM)
Giải đáp nhanh một số câu hỏi thường gặp
1. CIC có gửi tin nhắn yêu cầu cung cấp OTP không?
Không. CIC và ngân hàng không bao giờ yêu cầu OTP hay mật khẩu qua tin nhắn, email hoặc cuộc gọi.
2. Nếu nhận cuộc gọi tự xưng Công an, tôi nên làm gì?
Hãy cúp máy, gọi ngay hotline chính thức của Công an hoặc trực tiếp đến cơ quan chức năng để xác minh.
3. Tôi bị mất thông tin CIC thì có thể khắc phục bằng cách nào?
Liên hệ trực tiếp CIC và ngân hàng để được hỗ trợ, đồng thời đổi ngay mật khẩu, kiểm tra lịch sử tín dụng.
4. Người lớn tuổi trong gia đình cần được hướng dẫn gì?
Cần dặn dò không nghe theo cuộc gọi lạ, không bấm link, không cung cấp thông tin cá nhân. Khi cần, chỉ liên hệ trực tiếp ngân hàng.
Vụ việc lộ dữ liệu cá nhân tại CIC là lời cảnh báo mạnh mẽ về những rủi ro an ninh mạng hiện nay. Người dân cần tỉnh táo, nắm rõ các kịch bản lừa đảo phổ biến và tuân thủ nguyên tắc an toàn khi giao dịch. Mỗi cá nhân chủ động cảnh giác chính là lá chắn quan trọng để ngăn chặn tội phạm công nghệ cao.
Tổng hợp từ Thanh Niên, Vnexpress
