Aptomat chống giật (RCCB/RCBO) là thiết bị không thể thiếu trong hệ thống điện dân dụng hiện nay. Với chức năng bảo vệ người dùng khỏi nguy cơ điện giật và ngắt mạch kịp thời khi có sự cố rò rỉ dòng, aptomat chống giật không chỉ là lựa chọn khôn ngoan về an toàn mà còn góp phần bảo vệ các thiết bị điện trong nhà. Nhưng giữa hàng chục loại trên thị trường, nên chọn loại nào cho ổn áp, an toàn mà vẫn hợp túi tiền?
Aptomat chống giật là gì? Có cần thiết lắp không?
Aptomat chống giật (thường là RCCB hoặc RCBO) là thiết bị tự ngắt mạch khi phát hiện có dòng rò về đất vượt ngưỡng an toàn (thường là 30mA), giúp phòng tránh tai nạn điện giật.
Thiết bị aptomat chống giật giúp ngắt điện tức thì khi có dòng rò, bảo vệ người dùng khỏi tai nạn điện
Khác với aptomat thông thường chỉ ngắt khi quá tải hoặc ngắn mạch, aptomat chống giật sẽ ngắt ngay cả khi dòng điện rò rất nhỏ mà nguy hiểm cho cơ thể con người.
>>> Xem thêm: 5 cách ngăn bị giật điện, tĩnh điện khi ngủ máy lạnh hiệu quả nhất
Có nên lắp aptomat chống giật cho nhà ở?
- Bắt buộc nếu gia đình có trẻ nhỏ, người già, người bệnh, hoặc sử dụng thiết bị điện trong môi trường ẩm (phòng tắm, nhà bếp...).
- Hạn chế tối đa nguy cơ điện giật khi rò rỉ điện do dây cũ, thiết bị hở, nước xâm nhập.
Phân biệt các loại aptomat phổ biến hiện nay
Loại | Viết tắt | Chức năng chính | Bảo vệ dòng rò | Bảo vệ quá tải/ngắn mạch | Giá bán |
MCB | Miniature Circuit Breaker | Ngắt khi quá tải/ngắn mạch | ❌ | ✅ | Rẻ nhất |
RCCB | Residual Current Circuit Breaker | Ngắt khi có dòng rò | ✅ | ❌ | Trung bình |
RCBO | Residual Current Breaker with Overcurrent | Kết hợp cả 2 chức năng | ✅ | ✅ | Cao hơn RCCB |
Trong nhà ở, nên dùng RCBO ở các khu vực ưu tiên cao như: phòng tắm, nhà bếp, phòng ngủ có máy lạnh, phòng làm việc dùng nhiều thiết bị điện tử.
So sánh RCCB, RCBO, MCB theo chức năng và giá thành để chọn đúng thiết bị phù hợp
Cách chọn aptomat chống giật phù hợp với từng khu vực trong nhà
Phòng tắm, nhà bếp (khu vực ẩm ướt)
- Nên dùng RCBO 1P+N, dòng rò 30mA, dòng định mức 16–20A
- Hãng nên chọn: Schneider, Panasonic, Sino, LS
Phòng khách, phòng ngủ, máy giặt
- Có thể dùng RCCB tổng 2P cho nhánh phụ, kết hợp MCB riêng cho từng thiết bị
- Ưu tiên RCBO nếu thiết bị công suất lớn (điều hoà, máy nước nóng)
Bố trí aptomat theo khu vực – tầng – thiết bị giúp hệ thống điện an toàn và dễ quản lý hơn
Hệ thống tổng/CB tổng
- Dùng RCCB 2P hoặc 4P (cho 1 pha hoặc 3 pha), dòng rò 30–100mA tuỳ diện tích nhà
Nguyên lý và cấu trúc phân chia aptomat trong hệ thống điện nhà ở
Một hệ thống aptomat hiệu quả nên được phân tầng từ tổng đến từng nhánh, vừa đảm bảo an toàn vừa dễ kiểm soát sự cố:
- Aptomat tổng cho cả nhà ➝ Aptomat từng tầng ➝ Aptomat cho các phần riêng như ổ cắm, điều hoà, bình nóng lạnh...
- Khu bếp nên tách riêng ít nhất 1 aptomat, hoặc tốt hơn là chia thành 2: một cho bếp, lò vi sóng; một cho ổ cắm nhỏ lẻ.
- Thiết bị công suất lớn như điều hoà, máy nước nóng nên có aptomat riêng.
Càng chia nhỏ, mức độ bảo vệ càng cao, dễ sửa chữa khi có sự cố. Tuy nhiên, đi kèm là chi phí thêm cho dây dẫn và số lượng aptomat.
Phân tầng aptomat theo nguyên tắc từ tổng đến nhánh lẻ giúp tối ưu cả chi phí lẫn bảo trì
Lưu ý: Aptomat không chỉ chống giật, mà còn chống rò rỉ điện, quá tải, ngắn mạch. Do đó, cần hiểu rõ từng loại:
- MCB: chống quá tải, đoản mạch
- RCCB: chống dòng rò (chống giật), không bảo vệ quá tải
- RCBO: tích hợp cả 2 chức năng trên, giá cao hơn nhưng tối ưu nhất cho khu dân dụng hiện đại
Chi phí aptomat so với tổng chi phí điện trong nhà rất nhỏ, nhưng lại đóng vai trò then chốt về an toàn.
>>> Xem thêm: Lắp đặt sai cách, máy nước nóng nổ tung và biến dạng hoàn toàn
Top aptomat chống giật đáng mua hiện nay (giá tốt, hiệu quả cao)
Tên sản phẩm | Loại | Giá tham khảo | Ưu điểm |
Schneider Acti9 iID | RCCB 2P 30mA | 750.000–950.000 VNĐ | Thương hiệu châu Âu, độ nhạy cao |
Panasonic BBD210 | RCBO 1P+N 20A | 650.000–850.000 VNĐ | Gọn, bảo vệ kép, dùng cho từng nhánh |
LS BKN-R | RCCB 2P 30mA | 500.000–700.000 VNĐ | Giá tốt, phổ biến tại Việt Nam |
Sino VANLOCK RCD | RCCB 2P | 300.000–500.000 VNĐ | Giá rẻ, dễ mua, linh kiện thay thế sẵn |
Lưu ý: Giá trên chỉ mang tính tham khảo, có thể dao động theo đại lý và thời điểm mua.
Các dòng aptomat nổi bật như Panasonic, Schneider, Sino được đánh giá cao về độ nhạy và giá cả
Những điều cần lưu ý khi lắp đặt và sử dụng aptomat chống giật
- Tuyệt đối không đảo cực L/N khi đấu dây aptomat chống giật
- Không lắp song song nhiều thiết bị vào một aptomat có dòng định mức thấp
- Thử aptomat định kỳ mỗi tháng 1 lần bằng nút test trên thân thiết bị
- Nên nhờ thợ điện có kinh nghiệm lắp đặt và kiểm tra tải thực tế trước khi chọn dòng phù hợp.
Đấu dây đúng cực, có bẫy mùi và kiểm tra định kỳ giúp aptomat vận hành hiệu quả lâu dài
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Aptomat chống giật có thể thay CB thường không?
Có, nếu chọn đúng loại RCBO cùng công suất, bạn sẽ được thêm tính năng bảo vệ dòng rò.
Nút test trên aptomat dùng để làm gì?
Nút test dùng để kiểm tra khả năng ngắt khi có dòng rò. Nên nhấn định kỳ để đảm bảo aptomat còn hoạt động tốt.
>>> Xem thêm: Nguyên nhân khiến ổ cắm bị chập cháy và cách để tránh làm quá tải ổ cắm điện trong nhà
Dùng nhiều RCBO có làm tăng chi phí không?
Có, nhưng đổi lại là mức độ an toàn cao hơn. Bạn có thể kết hợp RCCB tổng + MCB nhánh để tiết kiệm.
Aptomat chống giật rất cần thiết cho mỗi gia đình
Dù có nhiều mức giá và loại thiết bị khác nhau, aptomat chống giật vẫn là hạng mục không nên tiết kiệm khi thiết kế hệ thống điện cho nhà ở. Một hệ thống được chia lộ hợp lý, lắp đặt đúng chuẩn và dùng aptomat phù hợp không chỉ bảo vệ thiết bị mà còn bảo vệ chính bạn và gia đình khỏi rủi ro điện giật, cháy nổ. Hãy đầu tư đúng nơi, vì sự an toàn là không thể thoả hiệp.
Xem thêm nhiều bài viết chuyên sâu khác tại chuyên mục Kho kiến thức
Nguồn: Tổng hợp
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.