10 lượt xemBạn nghĩ chỉ cần cắt bánh kẹo là đường huyết an toàn? Thực tế, đường “ẩn” trong rất nhiều thực phẩm tưởng chừng lành mạnh – và nếu không hiểu đúng, bạn có thể đang làm hại cơ thể một cách âm thầm. Bài viết này sẽ chỉ ra 4 hiểu lầm phổ biến và cách điều chỉnh thói quen ăn ngọt để vừa ngon miệng, vừa tốt cho sức khỏe.
Vì sao đường bị coi là thành phần “xấu”?
Đường không phải là “kẻ thù số 1” như nhiều người vẫn nghĩ. Vấn đề nằm ở lượng tiêu thụ, loại đường, và cách dùng. Khi đường được nạp liên tục trong ngày qua nước ngọt, bánh, sốt và ngũ cốc công nghiệp, cơ thể phải gồng mình xử lý dư thừa chuyển hóa.
Nhưng nếu biết chọn đúng loại – như đường trong trái cây tươi, sữa chua không đường hay ngũ cốc nguyên cám – bạn hoàn toàn có thể ăn ngọt mà vẫn lành mạnh.
Hiểu rõ về đường sẽ giúp bạn tiêu thụ thực phẩm đúng cách
4 hiểu lầm về đường khiến bạn tưởng đang ăn lành mạnh nhưng lại “ngầm” hại sức khỏe
1. Chỉ đường trong bánh kẹo, nước ngọt mới có hại
Không ít người chủ quan nghĩ rằng nếu không ăn bánh kẹo, nước ngọt thì cơ thể sẽ không phải lo về nguy cơ tăng đường huyết hay mỡ máu. Tuy nhiên, theo ThS.BS Đỗ Thị Thảo (khoa Tim mạch – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội), các sản phẩm như chè, ô mai, kem, nước trái cây đóng hộp... cũng chứa lượng đường bổ sung rất cao và có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến tim mạch nếu sử dụng thường xuyên.
Các loại đường như đường trắng, siro ngô, đường lỏng đều là calo rỗng, dễ chuyển hóa thành mỡ nội tạng – yếu tố nguy cơ dẫn tới tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
Đường không chỉ tồn tại trong bánh kẹo – nó ẩn mình trong nhiều thực phẩm tưởng như “lành tính” khác
>>> Xem thêm: Tưởng tốt nhưng hại: 5 món ăn quen thuộc có thể âm thầm làm tăng đường huyết
2. Cần cắt bỏ hoàn toàn đường khỏi chế độ ăn
Rất nhiều người, khi biết đường gây hại, đã lập tức kiêng tuyệt đối mọi món ngọt. Thế nhưng theo bác sĩ Thảo, cắt đường hoàn toàn là không cần thiết và cũng không thực tế, bởi cơ thể vẫn cần một lượng đường nhất định – đặc biệt là đường tự nhiên có trong trái cây, rau củ, sữa, ngũ cốc. Các loại đường này hấp thu chậm, không gây đột biến đường huyết và còn đi kèm vitamin, chất chống oxy hóa có lợi.
Tuy nhiên, người mắc bệnh lý nền như tiểu đường, mỡ máu cần tránh ăn nhiều trái cây ngọt trong một lần, nên chia nhỏ khẩu phần trong ngày và kết hợp cùng sữa chua, hạt để làm chậm hấp thu.
Đường tự nhiên là một phần quan trọng của chế độ ăn cân bằng – miễn là bạn kiểm soát được liều lượng và cách dùng
3. Đường chỉ gây hại khi ăn nhiều một lúc
Không phải cứ ăn nhiều đường một lần mới nguy hiểm – ngay cả việc nạp đường liên tục với lượng nhỏ mỗi ngày cũng khiến cơ thể dễ rơi vào trạng thái kháng insulin âm thầm. Fructose – một dạng đường tinh luyện – khi tích tụ lâu dài có thể gây gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu, tiểu đường type 2, thậm chí với cả người không béo.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo người lớn không nên nạp quá 10% tổng năng lượng mỗi ngày từ đường bổ sung – tốt nhất là dưới 5%, tương đương 25–36g/ngày tùy giới tính.
Không chỉ “ăn nhiều mới nguy” – đường nguy hiểm hơn khi bạn âm thầm nạp nó đều đặn mỗi ngày mà không kiểm soát
>>> Xem thêm: Bị tiểu đường nhưng vẫn ăn "đồ béo" được, miễn là bạn chọn đúng 5 món sau
4. Ăn nhiều rau xanh sẽ loại bỏ tác dụng xấu của đường
Rau xanh đúng là có lợi – chúng cung cấp chất xơ, chất chống oxy hóa và khoáng chất giúp làm chậm hấp thu đường, điều hòa huyết áp và chống viêm. Tuy nhiên, rau xanh chỉ đóng vai trò hỗ trợ, không thể “trung hòa” hay triệt tiêu hoàn toàn tác hại của đường nếu bạn vẫn tiêu thụ quá mức. Việc ỷ lại vào rau mà không giảm lượng đường ăn vào chỉ khiến cơ thể phải “căng mình” xử lý dư thừa chuyển hóa mỗi ngày, về lâu dài vẫn có thể dẫn đến rối loạn.
Rau xanh không phải phép màu có thể hóa giải hoàn toàn tác động của đường – giải pháp cốt lõi vẫn là kiểm soát từ gốc
Giải đáp thắc mắc thường gặp về đường
1. Đường tự nhiên và đường bổ sung khác nhau như thế nào?
Đường tự nhiên có sẵn trong thực phẩm như trái cây, rau củ, sữa, ngũ cốc nguyên cám – đi kèm vitamin, chất xơ và khoáng chất. Trong khi đó, đường bổ sung là các loại đường tinh luyện (đường trắng, siro ngô, đường phèn...) được thêm vào thực phẩm chế biến nhằm tăng vị ngọt. Đường bổ sung hấp thụ nhanh, dễ gây béo phì, rối loạn chuyển hóa nếu tiêu thụ nhiều.
2. Có cần kiêng tuyệt đối các món ngọt nếu đang giảm cân hoặc bị tiểu đường?
Không cần kiêng tuyệt đối, nhưng cần kiểm soát chặt chẽ lượng đường nạp vào mỗi ngày. Người bị tiểu đường nên ưu tiên trái cây ít ngọt, chia nhỏ bữa và kết hợp ăn cùng chất đạm, chất béo tốt để làm chậm hấp thu đường. Với người giảm cân, nên tránh đường bổ sung và theo dõi kỹ lượng calo tổng thể trong ngày.
3. Những thực phẩm nào thường chứa đường “ẩn” mà ít người để ý?
Ngoài bánh kẹo, nước ngọt, đường còn ẩn trong sốt cà chua, nước mắm công nghiệp, ngũ cốc ăn liền, bánh mì sandwich, sữa chua có đường, nước trái cây đóng hộp... Để kiểm soát tốt, bạn nên đọc kỹ nhãn dinh dưỡng và nhận diện các tên gọi khác của đường như glucose, fructose, sucrose, siro ngô.
4. Ăn trái cây có thể gây tăng đường huyết không?
Có. Nếu ăn quá nhiều trái cây ngọt trong một lần, đặc biệt là các loại như nhãn, vải, nho, sầu riêng. Dù là đường tự nhiên, nhưng khi nạp lượng lớn, cơ thể vẫn phản ứng bằng cách tiết insulin, gây dao động đường huyết. Cách tốt là nên chia nhỏ khẩu phần, ăn kèm sữa chua hoặc các loại hạt để điều hòa hấp thu.
5. Có nên dùng đường ăn kiêng hoặc chất tạo ngọt nhân tạo thay thế?
Đường ăn kiêng và chất tạo ngọt nhân tạo như aspartame, sucralose, stevia có thể dùng để giảm calo, phù hợp với người ăn kiêng hoặc tiểu đường. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều lượng và chọn loại được kiểm chứng an toàn. Tốt nhất vẫn là xây dựng thói quen ăn nhạt – giảm cảm giác lệ thuộc vào vị ngọt.
Giải đáp một số thắc mắc thường gặp về đường
>>> Xem thêm: Vì sao ngộ độc thực phẩm dễ xảy ra vào mùa hè? Những điều cần đặc biệt lưu ý
Thay vì đổ lỗi hoàn toàn cho đường hay loại bỏ cực đoan khỏi chế độ ăn, cách tiếp cận đúng là hiểu bản chất từng loại đường, học cách kiểm soát liều lượng và chọn nguồn đường lành mạnh hơn. Nhận diện được các sản phẩm có đường bổ sung, biết giới hạn hợp lý và ăn chậm – kết hợp rau xanh, chất béo tốt và chất đạm trong bữa ăn – sẽ giúp bạn bảo vệ tim mạch, đường huyết và sức khỏe toàn diện hơn.
Bạn có đang hiểu đúng về đường và thói quen ăn ngọt hằng ngày của mình? Đừng quên chia sẻ bài viết này để giúp bạn bè và người thân tránh những hiểu lầm phổ biến về “người bạn ngọt ngào nhưng nguy hiểm” này nhé!
Nguồn: Vnexpress
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
