18 lượt xem
Mục lục Ở Hà Nội – nơi khí hậu nhiệt đới gió mùa và đô thị phát triển với mật độ dày đặc, việc thiết kế một ngôi nhà không chỉ là bài toán về thẩm mỹ hay công năng, mà còn là hành trình tìm lời giải cho những mâu thuẫn rất căn bản: giữa môi trường sống tự nhiên và áp lực phát triển đô thị, giữa những nhu cầu chung của khí hậu vùng và những khác biệt riêng của từng gia chủ.
Dự án Kam and Ly House là một ví dụ hiếm hoi trong đô thị đương đại Hà Nội, khi cùng lúc xử lý cả hai lớp bài toán đó – một mặt phản hồi điều kiện khí hậu và đô thị hóa, mặt khác thấu hiểu và tôn trọng nhịp sinh hoạt lệch pha của một cặp vợ chồng sống chung lâu năm. Câu chuyện ngôi nhà vì thế trở nên đặc biệt, không phải vì hình thức nổi bật, mà bởi cách nó sống cùng bối cảnh và người ở bên trong.
Khi khí hậu trở thành nền tảng thiết kế
Dự án lấy cảm hứng từ một sơ đồ thế kỷ 19 tại Nga, phân loại hình thức nhà ở theo điều kiện khí hậu: từ lều tuyết vùng lãnh nguyên đến nhà rơm mở rộng ở vùng nhiệt đới. Bản đồ ấy cho thấy một điều tưởng chừng hiển nhiên nhưng lại bị lãng quên trong kiến trúc đô thị hiện đại: nhà ở nhiệt đới cần sự mở rộng không gian, thông gió tự nhiên và kiểm soát ánh sáng.
Kam and Ly House áp dụng lại những nguyên lý ấy trong điều kiện nhà ống chật hẹp giữa Hà Nội. Công trình ưu tiên sự lưu thông không khí, ánh sáng gián tiếp và vật liệu bản địa, như một lời đáp trả nhẹ nhàng nhưng thuyết phục cho cách sống vùng khí hậu nóng ẩm.
Cấu trúc kép: Một ngôi nhà đối thoại với gió và ánh sáng
Căn nhà được tổ chức quanh hai lõi thẳng đứng ở hai đầu khu đất: một lõi dành cho giao thông đứng, lõi còn lại là hệ ống gió và sân bán ngoài trời. Hai lõi này kết nối với nhau qua các tấm sàn trung gian, tạo nên một cấu trúc “xuyên khí” đặc trưng.
Ánh nắng hướng Tây – vốn là bài toán khó của nhà ống – được xử lý bằng hệ mái đua, cửa chớp trượt rỗng, cho phép đóng mở tùy thời điểm trong ngày. Gió mát được khuyến khích len lỏi từ tầng trệt lên mái qua các khoảng hở dọc. Nhờ đó, toàn bộ công trình không chỉ thở mà còn có tiết điệu, phản ứng linh hoạt với thời tiết hàng ngày mà không phụ thuộc vào điều hòa cơ khí.
Thay vì lấp kín diện tích sàn như phần lớn nhà ống đô thị, Kam and Ly House chủ động chồng lớp khoảng thở theo chiều dọc. Các phòng ngủ, phòng làm việc, không gian sinh hoạt không nằm kề nhau, mà được đệm bằng các khoảng trống, giếng trời, sân bán ngoài trời, tạo điều kiện cho gió và ánh sáng đi xuyên suốt.
Mỗi không gian vì thế có độ sáng – tối, ồn – tĩnh, mát – ấm khác nhau, phù hợp với nhiều thời điểm trong ngày và nhiều trạng thái sinh hoạt. Kiến trúc ở đây không chỉ để ở, mà còn là hệ điều tiết vi khí hậu bên trong nhà, cho phép người sống cảm nhận rõ chuyển động của gió, nắng, tiếng động một cách tự nhiên.
Không gian sống tôn trọng sự riêng tư
Bên cạnh câu chuyện khí hậu là một lớp bài toán mang tính rất riêng tư – đó là sự khác biệt trong nhịp sinh hoạt của cặp vợ chồng gia chủ. Người chồng thường bắt đầu ngày mới rất sớm, trong khi người vợ chỉ vừa đi ngủ vào thời điểm đó. Họ sống chung trong một mái nhà, nhưng không chia sẻ một đồng hồ sinh học giống nhau. Thay vì cố gắng đồng bộ hóa hai nhịp sống, nhóm thiết kế đã chọn cách tôn trọng sự khác biệt ấy, bằng cách tổ chức không gian theo hướng tạo khoảng cách hợp lý nhưng vẫn duy trì sự kết nối đầy tinh tế.
Sự kết nối ấy không đến từ các bức tường hay hành lang, mà đến từ những khoảng trống đứng xuyên suốt công trình. Các phòng được bố trí lệch tầng, tạo ra các lớp không gian trung gian – nơi ánh sáng, âm thanh, và chuyển động của gió có thể lan tỏa và gặp nhau ở cường độ khác nhau. Những yếu tố vô hình này trở thành phương tiện để hai con người cảm nhận sự hiện diện của nhau một cách nhẹ nhàng, không xâm phạm nhưng vẫn gắn bó.
Một điểm nhấn đặc biệt là khoảng ban công nhỏ nằm lơ lửng giữa giếng trời trong nhà. Đây không phải là không gian sinh hoạt chính, nhưng lại là nơi diễn ra những khoảnh khắc giao tiếp ngắn ngủi – nơi người này có thể thấy người kia đang di chuyển phía dưới, hoặc nơi một tiếng gọi nhỏ cũng đủ để trao đi sự quan tâm. Cảm giác sống chung vì thế không còn đến từ việc luôn ở cạnh nhau, mà từ việc có thể hiện diện trong đời nhau theo một cách vừa đủ, đúng nhịp và không làm phiền.
Kam and Ly House là công trình kiến trúc không phô trương, không hướng đến sự hào nhoáng hình thức. Thay vào đó, nó đưa ra một tuyên ngôn kiến trúc lặng lẽ mà sâu sắc: kiến trúc không chỉ phục vụ công năng, mà còn cần đối thoại với khí hậu, đô thị, và cả nhịp sống nội tâm của người ở.
Thông tin công trình:
Tên ngôi nhà: Kam and Ly House
Diện tích thực tế (m2): 320m2
Năm hoàn thành: 2025
Đơn vị thiết kế: HGAA + Jieun Jun + naïve practice + Taewon Park
Đơn vị chụp ảnh: Daisy Ziyan Zhang, Hoang Le
Địa điểm: Hà Nội
Phong cách thiết kế: Tối giản hiện đại
Số tầng: 4
Loại nhà: Nhà ống
