Không phải thực phẩm nào nhìn “bình thường” cũng thực sự vô hại. Một số loại đồ ăn quen mặt trong căn bếp của người Việt có thể chứa những chất độc tiềm tàng, đặc biệt khi được bảo quản sai cách, nấu không đúng cách hoặc tiêu thụ sau khi đã biến đổi chất. Đã có nhiều ca ngộ độc nghiêm trọng thậm chí tử vong chỉ vì thói quen ăn uống chủ quan.
Cua chết – Món ăn “sát thủ” giấu mặt trong mỗi bữa nhậu
Cua là món khoái khẩu của nhiều người nhưng nếu không tươi sống, đây có thể trở thành “quả bom” độc tố. Tại Trung Quốc, đã ghi nhận nhiều trường hợp tử vong vì ăn cua chết hoặc để qua đêm. Cụ thể, một người đàn ông ở Giang Tây đã tử vong sau khi ăn cua chết trong sinh nhật. Một người khác tại Hà Nam lên cơn co giật và viêm màng não vì ăn cua để qua đêm. Tại Quảng Đông, một phụ nữ tử vong do nhiễm histamine từ cua sông.
Cua sau khi chết sẽ nhanh chóng phân hủy, sản sinh vi khuẩn và các độc tố như histamine – gây ra phản ứng dị ứng, viêm ruột, tổn thương gan, thậm chí sốc phản vệ. Việc tiêu thụ cua không tươi còn có thể gây nhiễm khuẩn nặng đường tiêu hóa.
Cua chỉ nên ăn khi còn sống, tuyệt đối không ăn cua chết, cua đã qua đêm hoặc có mùi lạ để tránh các thảm họa sức khỏe
>>> Xem thêm: Vì sao ngộ độc thực phẩm dễ xảy ra vào mùa hè? Những điều cần đặc biệt lưu ý
Hạt mốc – “Kho chứa aflatoxin” gây ung thư gan
Hạt điều, lạc, ngũ cốc, đậu… nếu không bảo quản kỹ sẽ bị mốc – mà cụ thể là nhiễm nấm Aspergillus fumigatus. Loại nấm này sinh ra aflatoxin – một chất gây ung thư gan cực mạnh, đã được WHO xếp vào nhóm chất gây ung thư loại 1. Aflatoxin bền vững đến mức chịu nhiệt trên 280°C, khó bị phá hủy bằng nấu nướng thông thường.
Nếu bạn ăn hạt có vị đắng, có mùi lạ hoặc vỏ bị nứt, tốt nhất là nên loại bỏ hoàn toàn. Đừng tiếc vài trăm gram hạt để đánh đổi sức khỏe cả gia đình.
Aflatoxin là “sát thủ giấu mặt” trong các loại hạt mốc – đừng bao giờ bỏ qua dấu hiệu bất thường như mùi lạ, vị đắng hoặc ẩm ướt
Mộc nhĩ đen ngâm lâuchứa độc tố gây tổn thương gan, thận
Mộc nhĩ (nấm mèo) là nguyên liệu quen thuộc trong các món xào, nem rán, nhưng nếu ngâm quá lâu trong điều kiện không hợp vệ sinh, mộc nhĩ có thể sản sinh ra aflatoxin từ vi khuẩn Burkholderia. Đây là chất độc có thể gây tử vong chỉ với 1mg, làm tổn thương gan, thận, hệ thần kinh với tỷ lệ tử vong trên 40%.
Thời gian ngâm lý tưởng là dưới 4 giờ, ở nhiệt độ mát dưới 25°C. Khi mộc nhĩ có mùi chua, nhớt, hoặc trở nên dính, tuyệt đối không sử dụng.
Mộc nhĩ đen chỉ an toàn khi được ngâm vừa đủ – ngâm quá lâu chính là “nuôi độc tố” trong bữa ăn của bạn
>>> Xem thêm: 4 loại thực phẩm quen mặt tuyệt đối không nên hâm nóng: Nguy cơ ngộ độc, thậm chí ung thư
Khoai tây mọc mầm chứa solanine gây buồn nôn, hôn mê
Khoai tây để lâu, mọc mầm hoặc chuyển sang màu xanh lá có hàm lượng solanine tăng cao – đây là một loại alkaloid có thể gây ngộ độc nặng. Biểu hiện ngộ độc solanine bao gồm nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, khó thở, hôn mê, thậm chí tử vong trong các trường hợp quá liều.
Khoai tây nên được bảo quản nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh sáng. Nếu khoai bắt đầu nảy mầm hoặc vỏ chuyển xanh, cần loại bỏ hoàn toàn.
Khoai tây mọc mầm không còn là thực phẩm mà là mối đe dọa nguy hiểm nếu tiếp tục đưa vào nấu nướng
Bầu, bí đắng là dấu hiệu chứa cucurbitacin gây suy nội tạng
Bầu, bí, dưa leo, mướp… thông thường có vị ngọt dịu. Tuy nhiên, nếu cắn phải miếng có vị đắng gắt, rất có thể đó là do cucurbitacin – một chất độc tự nhiên gây đau bụng, chóng mặt, nôn mửa và thậm chí suy gan, thận nếu ăn với liều cao.
Cucurbitacin không bị phân hủy bởi nhiệt, nên kể cả nấu chín cũng không thể trung hòa độc tố. Khi phát hiện trái bầu, bí có vị đắng bất thường, cần bỏ ngay – không tiếc.
Vị đắng là lời cảnh báo – đừng cố ăn một miếng rau củ khi cơ thể bạn đang phản ứng ngay từ lần nếm đầu tiên
>>> Xem thêm: 5 thực phẩm giúp giải độc, tăng cường chức năng gan – Bí quyết đơn giản để lá gan khỏe mạnh hơn
Trái cây, rau thối gây nguy cơ ngộ độc từ vi khuẩn, độc tố nấm mốc
Rất nhiều người tiếc của nên hay “gọt bỏ phần hỏng” và ăn phần còn lại. Tuy nhiên, đây là hành động vô cùng nguy hiểm. Bên trong rau củ quả đã hỏng thường có sự lan tỏa của vi khuẩn, nấm mốc và nitrit – những chất có thể gây suy gan, ngộ độc cấp tính hoặc làm tế bào gan bị thoái hóa.
Ví dụ điển hình là gừng bị mốc sẽ sinh ra safrole – chất cực độc, gây tổn thương gan dù chỉ với lượng nhỏ. Tốt nhất nên mua và ăn rau quả tươi trong ngày, không tích trữ lâu. Khi thấy dấu hiệu mốc, hư, mềm nhũn, cần bỏ toàn bộ.
Thực phẩm thối không thể “cứu vãn” – đừng tiếc tiền mà rước bệnh vào người
Tủ lạnh không phải là “vùng an toàn” tuyệt đối
Nhiều người có tâm lý chủ quan rằng “bỏ tủ lạnh là an toàn”. Trên thực tế, tủ lạnh chỉ làm chậm quá trình phân hủy, không tiêu diệt được vi khuẩn. Nếu bảo quản sai cách, tủ lạnh còn trở thành nơi sinh sôi của vi sinh vật và vi khuẩn nguy hiểm.
5 nguyên tắc cần nhớ khi bảo quản thực phẩm bằng tủ lạnh:
- Vệ sinh tủ lạnh mỗi tuần: Lau bằng nước nóng và khăn sạch.
- Tách riêng thực phẩm sống – chín: Tránh lây nhiễm chéo vi khuẩn.
- Hâm nóng kỹ trước khi ăn: Đặc biệt là với thực phẩm nấu chín bảo quản lâu.
- Kiểm tra thực phẩm định kỳ: Loại bỏ món ăn hết hạn, có mùi hoặc đổi màu.
- Không lưu trữ quá lâu: Mỗi loại thực phẩm có thời gian sử dụng riêng – rau nên ăn trong ngày, thịt sống bảo quản tối đa 24 giờ.
Tủ lạnh chỉ an toàn khi được dùng đúng cách – nếu không, nó có thể là nơi “ủ bệnh” cho cả gia đình
>>> Xem thêm: Dừng ngay 7 kiểu ăn đậu phụ sau nếu không muốn rước độc vào người
Phải làm gì khi ăn phải thực phẩm nghi có độc?
- Gây nôn ngay lập tức (trong 1–2 giờ đầu): Dùng tay hoặc đũa kích thích cổ họng hoặc uống nước muối ấm để giúp nôn ra chất độc. Tránh gây nôn cho người mang thai, người hôn mê hoặc có tiền sử bệnh tim.
- Đưa đến cơ sở y tế gần nhất: Kể cả khi chưa thấy triệu chứng nghiêm trọng, vẫn cần theo dõi và xử lý sớm. Nên mang theo mẫu thực phẩm nghi ngờ hoặc chất nôn để hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác.
Sơ cứu đúng cách giúp giảm thiểu hậu quả – đừng chần chừ khi tính mạng đang bị đe dọa
Giải đáp thêm về thực phẩm dễ gây ngộ độc
1. Mộc nhĩ trắng có độc như mộc nhĩ đen khi ngâm lâu không?
Có. Mộc nhĩ trắng cũng có nguy cơ phát sinh vi khuẩn gây độc nếu ngâm quá lâu trong nước lạnh. Cả hai loại đều nên ngâm không quá 4 tiếng và nấu chín kỹ trước khi ăn.
2. Cua đông lạnh để lâu có ăn được không?
Chỉ ăn khi cua được cấp đông đúng quy trình ngay sau khi còn sống. Nếu để lâu, đặc biệt là có dấu hiệu chảy nước, bốc mùi hoặc đóng đá dày thì tuyệt đối không nên sử dụng.
3. Có nên ăn phần thịt khoai tây sau khi cắt bỏ mầm?
Không khuyến khích. Mầm chỉ là phần nhìn thấy; solanine có thể đã lan khắp củ. Nếu mầm đã mọc dài, phần thịt củ cũng bị nhiễm độc và nên bỏ.
4. Làm sao phát hiện trái cây đã nhiễm độc tố mà chưa bị thối?
Rất khó bằng mắt thường. Một số dấu hiệu cần cảnh giác là vỏ mềm bất thường, có mùi hơi chua/khét, hoặc khi bổ ra thấy thâm đen, có đốm mốc bên trong.
5. Ngâm nước muối có giúp loại bỏ độc tố thực phẩm không?
Nước muối có thể hỗ trợ loại bỏ một phần vi khuẩn, nhưng không trung hòa được độc tố như aflatoxin hay solanine. Do đó, ngâm nước muối chỉ là bước hỗ trợ, không thay thế được việc chọn nguyên liệu tươi sạch ngay từ đầu.
Thực phẩm tưởng chừng quen thuộc vẫn có thể gây họa nếu bạn chủ quan. Cua chết, hạt mốc, khoai nảy mầm, rau đắng, trái cây thối... đều chứa độc tố nguy hiểm, và chỉ một lần sơ suất có thể gây hậu quả khôn lường. Hãy trở thành người tiêu dùng thông minh: chọn kỹ, bảo quản đúng, ăn uống có kiến thức.
Đừng để bữa ăn trở thành mầm họa chỉ vì thói quen tiết kiệm sai cách hay sự chủ quan thường ngày.
Nguồn: CafeF
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.