6 lượt xemTừ đầu tháng 4/2024, trend "phiên chợ đông", "phiên chợ tình" bất ngờ trở thành hiện tượng mạng, phủ sóng khắp các nền tảng như TikTok, Facebook, Instagram... với hàng ngàn câu thơ hài hước, dí dỏm được người trẻ sáng tạo không ngừng. Vậy thực chất, trend "phiên chợ đông" là gì? Vì sao lại lan truyền mạnh mẽ đến vậy?
Trend phiên chợ đông là gì?
Trend "phiên chợ đông", hay còn gọi là "phiên chợ tình", là trào lưu chế thơ theo mô-típ quen thuộc: mở đầu bằng cụm từ "phiên chợ đông..." hoặc "phiên chợ tình...", sau đó là một câu thơ mang tính gây bất ngờ, hài hước, châm biếm hoặc đôi khi là tâm trạng “tự sự” rất đời thường.
Ví dụ điển hình như:
- “Phiên chợ đông em cầm nhầm trái tắc / Túi không một cắc mà ai rủ gì cũng đi”
- “Phiên chợ tình em cầm nhầm trái khế / Chuyện mình ế sao bạn đi kể tùm lum?”
Các câu thơ thường có vần điệu đơn giản, sử dụng từ ngữ gần gũi, dễ hiểu và rất dễ viral nhờ yếu tố giải trí nhẹ nhàng. Tính lan truyền mạnh mẽ được đẩy cao khi nhiều người nổi tiếng, KOL, KOC cũng tham gia sáng tạo như ca sĩ Trọng Hiếu, hoa hậu Bùi Quỳnh Hoa, MC Lê Nguyên Bảo...
Trend “phiên chợ đông” thực chất là biến tấu từ câu ca dao quen thuộc: “Phiên chợ đông con cá hồng anh chê nhạt / Phiên chợ tàn con cá bạc anh lại khen ngon”.
Vì sao trend “phiên chợ đông” gây sốt?
Lý giải sức hút của trào lưu này, nhiều bạn trẻ cho rằng nó đáp ứng được cả nhu cầu giải trí nhanh và khả năng sáng tạo không giới hạn. Chỉ cần vài phút là có thể "chế thơ", đăng bài, tạo content và nhận về hàng trăm lượt thích, bình luận tương tác.
Nguyễn Thanh Tùng, sinh viên tại TP.HCM chia sẻ: “Viết thơ kiểu này rất gần gũi. Giống như cách tụi mình nói chuyện hàng ngày nhưng biến tấu thành thơ. Ai cũng có thể tham gia, không cần giỏi văn thơ.”
Trend phiên chợ đông gây sốt mạng xã hội
Một số bạn trẻ thậm chí còn dùng trend này để nói lên tâm trạng theo cách nhẹ nhàng hơn:
- “Phiên chợ đông em cầm nhầm trái ớt / Sao chuyện em thi rớt cô lại kể với mẹ em?”
- “Phiên chợ tình em mua nhầm trái mận / Anh lỡ khen rồi thì em xin nhận nha anh.”
Việc sử dụng thơ lục bát hoặc thơ 2 câu đơn giản giúp nội dung dễ nhớ, dễ lan truyền, và phù hợp với văn hóa “meme” đang phát triển mạnh mẽ trong Gen Z.
Sự hài hước và sáng tạo là điểm cộng… nhưng cũng cần giới hạn
Dù được xem là một trend thú vị, nhiều chuyên gia văn hóa cũng khuyến nghị không nên lạm dụng trào lưu này quá đà. Một số nội dung có thể trở nên phản cảm nếu đi quá giới hạn, sử dụng ngôn từ tục tĩu, châm biếm quá mức hay thậm chí bôi nhọ cá nhân.
TS. Trần Hồng Hoa (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) nhấn mạnh: “Chế thơ là một hình thức giải trí sáng tạo, nhưng cũng cần giữ vững giá trị thẩm mỹ và đạo đức trong ngôn từ. Đừng để những vần thơ giải trí làm lu mờ vẻ đẹp văn học dân gian.”
Tiến sĩ Trần Thị Hồng Hoa, khoa Xuất bản, Học viện Báo chí và Tuyên truyền. (Ảnh: nhân vật cung cấp. Nguồn: baomoi)
Cùng quan điểm, nhà văn trẻ Lê Đình Trung cũng cho rằng: “Nhiều bạn chế thơ rất duyên dáng, nhưng nếu trào lưu này tiếp tục đi xa và bị biến tướng thành công cụ để công kích, miệt thị hay đùa cợt tục tĩu thì đó là điều không đáng cổ vũ.”
Trend "phiên chợ đông" nếu được sử dụng đúng mức sẽ là chất liệu sáng tạo thú vị. Nhưng nếu lạm dụng hoặc thiếu tiết chế, có thể dẫn đến sự biến tướng và đánh mất nét văn hóa vốn có.
Giới trẻ và quyền sáng tạo trong không gian mạng
Không thể phủ nhận, gen Z đang thổi làn gió mới vào thi ca truyền thống qua những vần thơ chế như "phiên chợ đông", “phiên chợ tình”. Trong môi trường mạng xã hội đầy tính tương tác, trào lưu thơ ngắn này vừa là trò chơi ngôn từ, vừa là cách thể hiện bản thân độc đáo.
Nhưng giữa sự hài hước và trách nhiệm, người sáng tạo nội dung – dù là chuyên nghiệp hay nghiệp dư – cũng cần nhận thức rõ ranh giới giữa giải trí và xúc phạm, giữa sáng tạo và trách nhiệm với di sản văn hóa.
Thơ dù vui cũng cần giữ vững hồn thơ. Và “phiên chợ đông” – nếu được vận dụng đúng cách – sẽ là nơi giao thoa giữa dân gian và hiện đại, giữa vui vẻ và văn minh.
Kết luận: Phiên chợ đông – Một vần thơ, một xu hướng, một lời nhắc nhở
Trend “phiên chợ đông” là minh chứng rõ ràng cho tinh thần sáng tạo không giới hạn của giới trẻ. Nó phản ánh văn hóa mạng hiện đại: đa dạng, nhanh nhạy, nhiều màu sắc và đôi khi cũng đầy ngẫu hứng.
Thế nhưng, để những câu thơ vui không trở thành lố, để tiếng cười mạng xã hội không chạm đến giới hạn đạo đức, người trẻ cần giữ một chút tỉnh táo giữa "phiên chợ" ngôn từ.
Tổng hợp
