Móng đơn là gì? Tìm hiểu chi tiết khái niệm, cấu tạo, ưu nhược điểm và quy trình thi công

Móng đơn là một trong những loại móng phổ biến nhất trong xây dựng, đặc biệt là đối với các công trình dân dụng và nhà cấp 4. Với cấu tạo đơn giản và chi phí hợp lý, móng đơn là lựa chọn tối ưu khi thi công trên nền đất cứng. 

Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về đặc điểm, ưu nhược điểm cũng như quy trình thi công loại móng này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về móng đơn và những lưu ý quan trọng khi thi công để đảm bảo công trình bền vững và an toàn.

1. Móng đơn là gì? Tổng quan khái niệm và cấu tạo

Khái niệm móng đơn

Móng đơn (hay còn gọi là móng cốc) là loại móng có kết cấu đơn giản, thường gồm một cột hoặc một cụm cột đứng gần nhau, giúp truyền tải trọng từ công trình xuống nền đất. Đây là kiểu móng phổ biến trong các công trình dân dụng như nhà cấp 4, nhà 1-2 tầng hoặc công trình phụ.

Đặc điểm nổi bật của móng đơn là khả năng chịu lực tốt khi đặt trên nền đất cứng. Loại móng này thích hợp với các công trình có tải trọng nhẹ, yêu cầu thi công nhanh và chi phí tiết kiệm.

Móng đơn là loại móng phổ biến, có cấu tạo đơn giản, thường dùng trong các công trình dân dụng nhẹ và nhà cấp 4

Cấu tạo cơ bản của móng đơn

1. Bản móng: Đây là bộ phận đáy của móng, thường có hình chữ nhật hoặc vuông, với phần cạnh được vát nhẹ. Bản móng giúp phân bổ tải trọng xuống nền đất. Kích thước và độ dày bản móng được thiết kế phù hợp với tải trọng công trình.
2. Giằng móng (đà kiểng): Là bộ phận liên kết các móng đơn, giúp giảm độ lún lệch giữa các phần móng trong công trình. Giằng móng cũng đóng vai trò đỡ tường ngăn phía trên.
3. Cổ móng: Là phần nối giữa cột và móng, có kích thước bằng cột móng trệt và được bọc một lớp bê tông để bảo vệ cốt thép khỏi bị ăn mòn.
4. Lớp bê tông lót: Được làm từ bê tông trộn với đá hoặc gạch vỡ, lớp này giúp làm phẳng hố móng, ngăn mất nước từ vữa xi măng xuống nền đất, đồng thời tăng khả năng chịu lực cho toàn bộ hệ thống móng.

Móng đơn có cấu tạo đơn giản, gồm bốn bộ phận chính: bản móng, giằng móng, cổ móng và lớp bê tông lót

>>> Xem thêm: Tư vấn: Các loại móng nhà cơ bản và cách chọn móng xây nhà 

2. Các loại móng đơn phổ biến và cách phân loại

Phân loại theo độ cứng móng:

1. Móng đơn mềm: Có khả năng biến dạng theo nền đất, chịu uốn tốt, thường sử dụng ở nền đất yếu.
2. Móng đơn cứng vừa (móng đơn hữu hạn): Loại móng có độ cứng trung bình, với tỷ lệ cạnh dài/ngắn tối thiểu là 8, thích hợp với công trình quy mô nhỏ.
3. Móng đơn cứng: Có độ cứng rất cao, gần như không bị biến dạng dưới tác động của tải trọng, phù hợp với nền đất cứng và công trình lớn.

Phân loại theo tải trọng chịu lực:

1. Móng chịu trọng tải lệch tâm: Thường sử dụng trong các công trình có kết cấu không đối xứng.
2. Móng chịu tải trọng đúng tâm: Dùng cho các công trình có cột chịu lực đặt ngay tâm móng.
3. Móng công trình cao: Phù hợp cho các công trình như ống khói, tháp nước.
4. Móng chịu lực ngang lớn: Áp dụng cho các bức tường chắn hoặc công trình chịu tác động mạnh từ một hướng.
5. Móng chịu tải trọng thẳng đứng: Loại móng phổ biến nhất, sử dụng trong các công trình nhà ở.

Móng đơn có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí như độ cứng, tải trọng, phương thức chế tạo và chất liệu

Phân loại theo phương thức chế tạo:

1. Móng lắp ghép: Được tạo từ các khối bê tông đúc sẵn, sau đó lắp ráp tại công trình. Loại này giúp rút ngắn thời gian thi công.
2. Móng toàn khối: Được đổ bê tông trực tiếp tại công trường, đảm bảo độ liên kết cao và khả năng chịu lực tốt.

Phân loại theo chất liệu:

1. Móng cừ tràm: Sử dụng cọc cừ tràm để gia cố nền đất, thường áp dụng cho nền đất yếu như đất bùn, đất sét mềm.
2. Móng đơn thép: Là loại móng có cốt thép được gia công trước, phù hợp với công trình chịu lực cao. Khi thi công cần đảm bảo cốt thép sạch, không bị bám bùn hay dầu mỡ.

3. Ưu điểm và nhược điểm của móng đơn

Ưu điểm:

• Thi công đơn giản, nhanh chóng: Do cấu tạo và thiết kế không phức tạp nên thời gian thi công móng đơn nhanh hơn các loại móng khác.
• Tiết kiệm chi phí: Vật liệu và nhân công thi công móng đơn thường ít hơn, giúp giảm tổng chi phí xây dựng.
• Phù hợp với nhiều loại công trình: Đặc biệt là các công trình nhà ở dân dụng, nhà cấp 4, kho nhỏ.
• Phù hợp với nền đất cứng: Với đặc điểm địa chất phổ biến ở Việt Nam, móng đơn là lựa chọn phù hợp.

Móng đơn tuy có nhiều ưu điểm về chi phí và thi công nhưng cũng tồn tại một số hạn chế cần lưu ý

Nhược điểm:

• Khả năng chịu lực hạn chế: Không thích hợp cho công trình lớn hoặc nhà cao tầng.
• Không thích hợp cho nền đất yếu: Nền đất xốp, đất lún hoặc đất bùn sẽ khiến móng đơn dễ bị sụt lún và mất ổn định.
• Dễ bị ảnh hưởng khi lún không đều: Nếu không có giằng móng tốt, các phần móng sẽ lún không đều, gây nứt tường hoặc sập kết cấu.

>>> Xem thêm: Xây nhà 1 tầng nên làm móng gì bền chắc và tiết kiệm? 

4. Quy trình thi công móng đơn đúng tiêu chuẩn

Bước 1: Đóng cọc và đào hố móng

Trước khi thi công, cần khảo sát vị trí và đóng cọc đúng kích thước, khoảng cách để đảm bảo khả năng chịu lực. Với nền đất yếu, cần gia cố bằng cọc tre hoặc cừ tràm để tăng độ cứng. Sau đó tiến hành đào hố móng theo thiết kế.

Bước 2: Đổ bê tông lót

Lớp bê tông lót giúp làm phẳng đáy hố móng, đồng thời ngăn mất nước từ xi măng xuống đất. Độ dày lớp bê tông lót thường khoảng 10cm. Đây là bước quan trọng giúp lớp bê tông chính bám chắc và bền hơn.

Bước 3: Chuẩn bị và lắp đặt cốt thép

Cốt thép cần được cắt, uốn và lắp đặt đúng theo bản vẽ thiết kế. Ở các đầu chờ, cần bọc túi nilon hoặc dùng vật liệu bảo vệ để tránh gỉ sét. Cốt thép phải được giữ sạch, không dính bùn hoặc dầu mỡ để đảm bảo khả năng bám dính với bê tông.

Bước 4: Đổ bê tông móng

Bê tông được trộn theo tỉ lệ tiêu chuẩn giữa cát, xi măng, đá và nước. Khi đổ bê tông, cần tuân thủ nguyên tắc “xa trước, gần sau” để đảm bảo các khe hở được lấp đầy và móng được vững chắc. Trong quá trình đổ, nên sử dụng đầm rung để đảm bảo bê tông kết dính chặt, không bị rỗ.

Bước 5: Bảo dưỡng móng

Sau khi đổ bê tông, cần bảo dưỡng bằng cách tưới nước thường xuyên để giữ ẩm, tránh nứt nẻ trong quá trình đông cứng. Quá trình bảo dưỡng nên kéo dài từ 7-14 ngày để bê tông đạt độ cứng tiêu chuẩn.

Thi công móng đơn cần tuân thủ quy trình nghiêm ngặt từ khảo sát nền móng đến đổ bê tông và bảo dưỡng

5. Chi phí thi công móng đơn mới nhất hiện nay

Hiện nay, theo các nguồn tham khảo từ thị trường xây dựng:

• Chi phí trung bình để làm móng đơn cho một căn nhà cấp 4 tiêu chuẩn là khoảng 1.200.000 đồng/m².
• Nếu nền đất yếu, chi phí có thể tăng lên do phải gia cố thêm cọc cừ tràm hoặc cọc tre.
• Giá vật liệu như xi măng, cát, sỏi và công thợ cũng ảnh hưởng đến tổng chi phí.

Chi phí thi công móng đơn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên vật liệu, chất lượng nền đất và quy mô công trình

>>> Xem thêm: Kết cấu móng nhà 2 tầng, 3 tầng là gì? Lựa chọn móng nhà phù hợp khi xây nhà 

6. Lưu ý quan trọng khi thi công móng đơn

• Khảo sát địa chất kỹ lưỡng: Xác định loại đất nền, độ sâu mạch nước ngầm để lựa chọn loại móng đơn phù hợp.
• Lựa chọn vật liệu đạt chuẩn: Đảm bảo cốt thép sạch, bê tông đúng mác, cát và đá chất lượng tốt.
• Thi công đúng kỹ thuật: Đảm bảo các bước từ đóng cọc, đổ bê tông lót, lắp cốt thép và đổ bê tông chính được thực hiện đúng tiêu chuẩn.
• Bảo dưỡng bê tông đúng quy trình: Giữ ẩm liên tục trong ít nhất 7 ngày sau khi đổ bê tông để tránh hiện tượng rạn nứt.

Để đảm bảo móng đơn đạt chất lượng tốt nhất, cần tuân thủ các nguyên tắc kỹ thuật từ khảo sát đến thi công

Với cấu tạo đơn giản, chi phí hợp lý và khả năng chịu tải tốt trên nền đất cứng, móng đơn là loại móng phổ biến trong xây dựng dân dụng. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng công trình, cần hiểu rõ các loại móng đơn, ưu nhược điểm và tuân thủ quy trình thi công đúng kỹ thuật. Đặc biệt, việc khảo sát nền đất và lựa chọn vật liệu đạt chuẩn sẽ quyết định tuổi thọ và sự an toàn của công trình.

Tổng hợp

*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.