8 lượt xemBạn đã bao giờ tự hỏi tại sao đôi khi chúng ta lại nói “khoảng 10 người” thay vì “chính xác 9 người”? Đó chính là nhờ một kỹ năng toán học cực kỳ hữu ích gọi là làm tròn số. Nghe có vẻ hơi “to tát”, nhưng thực tế, làm tròn số xuất hiện ở khắp mọi nơi trong cuộc sống của chúng ta, từ việc ước tính chi phí mua sắm đến việc đọc các số liệu thống kê.
Mục đích chính của việc làm tròn số là để đơn giản hóa các con số, giúp chúng ta dễ dàng hình dung, ghi nhớ và thực hiện các phép tính hơn. Thay vì phải làm việc với những con số thập phân dài dằng dặc, một con số đã được làm tròn sẽ trở nên “gọn gàng” và thân thiện hơn rất nhiều
Các quy tắc làm tròn số cơ bản
Nguyên tắc chung khi làm tròn số là dựa vào chữ số ngay sau chữ số mà chúng ta muốn làm tròn như sau:
Nếu chữ số đó nhỏ hơn 5 (0, 1, 2, 3, 4): Chúng ta sẽ giữ nguyên chữ số đang xét và bỏ đi các chữ số phía sau. Đây gọi là làm tròn xuống.
Làm tròn số xuống
Nếu chữ số đó lớn hơn hoặc bằng 5 (5, 6, 7, 8, 9): Chúng ta sẽ tăng chữ số đang xét lên 1 đơn vị và bỏ đi các chữ số phía sau. Đây gọi là làm tròn lên.
Bạn có thể tham khảo ví dụ siêu dễ hiểu sau đây:
Chúng ta muốn làm tròn số 7.3 đến hàng đơn vị. Chữ số ngay sau hàng đơn vị là 3, mà 3 < 5. Vậy nên, chúng ta làm tròn xuống và kết quả là 7.
Ngược lại, nếu chúng ta muốn làm tròn số 7.8 đến hàng đơn vị. Chữ số ngay sau hàng đơn vị là 8, mà 8 > 5. Vậy nên, chúng ta làm tròn lên và kết quả là 8.
Tương tự, nếu chúng ta muốn làm tròn số 126 đến hàng chục. Chữ số ngay sau hàng chục (chữ số hàng đơn vị) là 6, mà 6 > 5. Vậy nên, chúng ta tăng chữ số hàng chục (là 2) lên 1 thành 3, và các chữ số phía sau trở thành 0. Kết quả là 130.
Làm tròn số đến hàng nào?
Chúng ta có thể làm tròn số đến bất kỳ hàng nào tùy thuộc vào mục đích sử dụng.
- Làm tròn đến hàng đơn vị: Cho kết quả là một số nguyên gần nhất (ví dụ: 3.7 làm tròn thành 4).
- Làm tròn đến hàng chục: Cho kết quả là một số tròn chục gần nhất (ví dụ: 52 làm tròn thành 50, 58 làm tròn thành 60).
- Làm tròn đến hàng trăm: Cho kết quả là một số tròn trăm gần nhất (ví dụ: 235 làm tròn thành 200, 271 làm tròn thành 300).
- Đối với số thập phân: Chúng ta có thể làm tròn đến chữ số thập phân thứ nhất, thứ hai, v.v. (ví dụ: 3.14159 làm tròn đến chữ số thập phân thứ hai là 3.14).
Những sai lầm cần tránh khi làm tròn số
Mặc dù quy tắc làm tròn khá đơn giản, nhưng đôi khi chúng ta vẫn có thể mắc phải một vài lỗi nhỏ:
- Không tuân thủ đúng quy tắc: Quên mất việc xem xét chữ số ngay sau chữ số cần làm tròn.
- Làm tròn quá sớm: Trong một chuỗi các phép tính, việc làm tròn quá sớm có thể dẫn đến sai số đáng kể ở kết quả cuối cùng. Hãy cố gắng thực hiện các phép tính trước rồi mới làm tròn kết quả cuối cùng.
- Nhầm lẫn giữa làm tròn và cắt bớt: Cắt bớt đơn giản là loại bỏ các chữ số phía sau một vị trí nhất định mà không quan tâm đến giá trị của chúng. Đây không phải là làm tròn.
Một vài điều thú vị về làm tròn số
Bạn có biết không, việc làm tròn số không chỉ là một quy tắc khô khan mà còn có những ứng dụng và khía cạnh thú vị.
- Trong thống kê: Làm tròn số giúp trình bày dữ liệu một cách dễ hiểu và trực quan hơn, đặc biệt khi làm việc với số lượng lớn.
- Trong khoa học: Đôi khi, các phép đo có thể có sai số nhỏ, và việc làm tròn số giúp chúng ta tập trung vào độ chính xác có ý nghĩa.
Đôi khi việc làm tròn số lên hay xuống phụ thuộc vào số chẵn gần nhất
Một quy tắc “bất thành văn” khi làm tròn số
Thông thường, khi chữ số ngay sau hàng cần làm tròn là 5, chúng ta sẽ làm tròn lên. Tuy nhiên, có một quy tắc ít được nhắc đến hơn, đó là trong một số tình huống đặc biệt, người ta có thể chọn cách làm tròn đến số chẵn gần nhất. Ví dụ, nếu bạn muốn làm tròn 2.5 và 3.5 đến hàng đơn vị, theo quy tắc này, 2.5 sẽ được làm tròn xuống thành 2 (vì 2 là số chẵn gần nhất), còn 3.5 sẽ được làm tròn lên thành 4 (vì 4 là số chẵn gần nhất). Mặc dù vậy, quy tắc làm tròn lên khi gặp số 5 (và các số lớn hơn 5) vẫn là cách làm phổ biến nhất mà chúng ta thường được dạy và sử dụng.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn tính đơn giá xây tường theo m3 chi tiết từ A-Z (Cập nhật 2025)
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm vững “bí kíp” làm tròn số và có thể tự tin áp dụng nó trong học tập và cuộc sống hàng ngày. Đừng ngần ngại thực hành với nhiều ví dụ khác nhau để trở nên thành thạo hơn nhé!
Tổng hợp
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
