Vì sao tôm sống màu xanh xám nhưng khi chín lại chuyển sang màu đỏ cam?

Sự đổi màu của tôm khi nấu chín là một hiện tượng thú vị mà nhiều người thường thấy nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân. Khi còn sống, tôm thường có màu xanh xám, xanh dương hoặc xám phớt hồng, nhưng khi được chế biến qua nhiệt, vỏ tôm lại chuyển sang màu đỏ cam đặc trưng. Vậy đâu là lý do đằng sau hiện tượng này?

Tham khảo Hướng dẫn đăng bài trên website Happynest tại đây để kết nối với cộng đồng Happynest nhé.

Vai trò của sắc tố astaxanthin và protein crustacyanin

Nguyên nhân chính dẫn đến sự đổi màu của tôm khi nấu chín nằm ở một loại sắc tố tự nhiên có tên là astaxanthin. Đây là một hợp chất carotenoid có màu đỏ cam tự nhiên, thường được tìm thấy trong các sinh vật biển như tôm, cua và một số loại tảo.

Khi tôm còn sống, sắc tố astaxanthin trong vỏ tôm kết hợp với một loại protein đặc biệt có tên crustacyanin, tạo nên một phức hợp có khả năng "giấu" đi màu đỏ cam của astaxanthin. Phức hợp này khiến vỏ tôm có màu xanh xám hoặc xanh dương tùy thuộc vào nồng độ sắc tố và điều kiện môi trường sống.

Tôm sống có màu xanh xám

Tuy nhiên, khi tôm được nấu chín ở nhiệt độ cao, protein crustacyanin sẽ bị phá vỡ cấu trúc, không còn khả năng che khuất sắc tố astaxanthin. Khi đó, màu đỏ cam tự nhiên của astaxanthin sẽ lộ ra ngoài, tạo nên màu sắc đặc trưng mà chúng ta vẫn thấy ở tôm chín.

>>> Xem thêm: 5 công thức làm gỏi măng cụt cực ngon 

Quá trình chuyển màu khi nấu tôm

Quá trình đổi màu của tôm diễn ra khá nhanh và có thể quan sát được rõ rệt:

• Bắt đầu gia nhiệt: Khi tôm tiếp xúc với nhiệt độ cao, cấu trúc protein crustacyanin bắt đầu thay đổi.
• Phân hủy protein: Protein crustacyanin bị phá vỡ, giải phóng các phân tử astaxanthin tự do.
• Xuất hiện màu đỏ cam: Astaxanthin không còn bị che giấu và lộ diện ra ngoài, tạo nên màu sắc đặc trưng của tôm chín.

Tôm sau khi nấu chín có màu đỏ cam đẹp mắt

Quá trình này xảy ra nhanh chóng trong vài phút, tùy thuộc vào kích thước và loại tôm. Nhiệt độ và thời gian nấu cũng ảnh hưởng đến độ đậm nhạt của màu đỏ cam. Nếu tôm được nấu vừa chín tới, màu sắc sẽ tươi sáng và bóng bẩy hơn. Ngược lại, tôm bị nấu quá lâu có thể khiến vỏ tôm sẫm màu và mất đi độ sáng bóng.

Yếu tố ảnh hưởng đến màu sắc của tôm khi chín

Mặc dù cơ chế đổi màu dựa trên sự phá vỡ protein và giải phóng astaxanthin, màu sắc của tôm chín còn phụ thuộc vào một số yếu tố khác:

• Loại tôm: Mỗi loài tôm có màu sắc tự nhiên khác nhau do hàm lượng astaxanthin và crustacyanin không giống nhau. Các loài tôm biển thường có vỏ dày và chứa nhiều astaxanthin hơn so với tôm nước ngọt.
• Nguồn gốc và chế độ ăn của tôm:
  • Tôm sống trong môi trường tự nhiên thường có màu sắc tươi sáng hơn do chúng ăn các sinh vật chứa carotenoid như tảo và sinh vật phù du.
  • Tôm nuôi trong môi trường nhân tạo có thể có màu sắc nhạt hơn do chế độ ăn thiếu carotenoid tự nhiên.
• Thời gian và nhiệt độ chế biến:
  • Nếu tôm được nấu ở nhiệt độ vừa phải và trong thời gian ngắn, màu sắc của vỏ sẽ tươi sáng và đẹp mắt.
  • Nấu quá lâu hoặc ở nhiệt độ quá cao sẽ khiến màu sắc của tôm bị xỉn và mất độ bóng.

Tôm nấu đúng cách sẽ có màu sắc vô cùng đẹp mắt

>>> Xem thêm: Tai heo làm món gì ngon? Gợi ý các món ngon và lạ miệng 

Astaxanthin và lợi ích đối với sức khỏe

Astaxanthin không chỉ mang lại màu sắc đỏ cam cho tôm mà còn là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ với nhiều lợi ích sức khỏe:

• Chống oxy hóa: Astaxanthin giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
• Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Astaxanthin giúp giảm viêm, cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
• Bảo vệ mắt: Hợp chất này có khả năng bảo vệ võng mạc và cải thiện thị lực.
• Tăng cường miễn dịch: Astaxanthin giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.

Astaxanthin trong tôm lợi ích đối với sức khỏe

Cách chế biến tôm để giữ màu đẹp và dinh dưỡng tối đa

Để giữ được màu sắc tươi đẹp và giá trị dinh dưỡng của tôm, bạn cần lưu ý:

• Nấu vừa chín tới: Khi thấy tôm chuyển màu đỏ cam đều khắp thân và vỏ, bạn có thể tắt bếp ngay. Nấu lâu quá sẽ làm thịt tôm khô và mất chất dinh dưỡng.
• Dùng nhiệt độ phù hợp: Hãy luộc hoặc hấp tôm ở nhiệt độ trung bình, không nên để lửa quá lớn.
• Bảo quản tôm đúng cách: Tôm nên được chế biến ngay sau khi mua về để đảm bảo độ tươi ngon và giữ nguyên hàm lượng dinh dưỡng. Nếu chưa sử dụng ngay, hãy bảo quản trong ngăn đá.

Chế biến tôm đúng cách để có bữa ăn lành mạnh và đầy đủ dinh dưỡng

>>> Xem thêm: Nấu ăn thoải mái hơn với 30+ ý tưởng thiết kế bếp chữ U đẹp mắt, khoa học 

Hiện tượng tôm chuyển từ màu xanh xám sang đỏ cam khi chín là kết quả của sự thay đổi cấu trúc protein crustacyanin, giải phóng sắc tố astaxanthin. Đây là một quá trình hoàn toàn tự nhiên và không ảnh hưởng đến giá trị dinh dưỡng của tôm. Thêm vào đó, astaxanthin còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, giúp tôm trở thành một món ăn bổ dưỡng và hấp dẫn.

Hiểu rõ hơn về cơ chế này không chỉ giải thích một hiện tượng thú vị trong ẩm thực mà còn giúp bạn biết cách chế biến tôm đúng cách để giữ được màu sắc đẹp mắt và tối ưu hóa dinh dưỡng.

Tổng hợp

*Để lại thông tin trong box dưới đây nếu bạn có nhu cầu tìm kiếm đơn vị thiết kế - thi công nhà ở nhé.