9.366 lượt xemÁnh sáng tự nhiên trong kiến trúc có vai trò gì đặc biệt? Vì sao thiết kế công trình nhà ở nên chú trọng ánh sáng tự nhiên? Cùng mình tìm hiểu qua bài viết sau nhé.
*Tham khảo Hướng dẫn đăng bài trên website Happynest tại đây để kết nối với cộng đồng Happynest nhé.
1. Ánh sáng tự nhiên là gì?
Ánh sáng tự nhiên là loại ánh sáng phát ra từ các nguồn tự nhiên như Mặt Trời, Mặt Trăng, các vì sao và các hiện tượng tự nhiên khác. Đây là ánh sáng tồn tại và truyền đi trong môi trường mà không cần sự tác động của con người.
Trên Trái Đất, Mặt Trời là nguồn sáng tự nhiên chính, phát ra nhiều dạng quang phổ, bao gồm cả phổ ánh sáng nhìn thấy. Tia sáng từ Mặt Trời truyền qua không gian và tương tác với các hạt trong khí quyển. Quá trình này gây ra hiện tượng phản xạ, khuếch tán và tán sáng, lan tỏa ánh sáng tự nhiên vào mọi ngóc ngách của môi trường.
Ánh sáng tự nhiên ảnh hưởng đến tâm trạng, sức khỏe của con người (Ảnh: Navarro House)
Ánh sáng tự nhiên không chỉ làm cho môi trường trở nên sáng hơn mà còn có ảnh hưởng đến tâm trạng, sức khỏe và hiệu suất làm việc của con người. Đồng thời, nó còn là một yếu tố quan trọng trong thiết kế kiến trúc và nội thất, giúp tạo ra không gian sống và làm việc thoải mái và sinh động.
2. Tại sao ánh sáng tự nhiên lại quan trọng?
Ánh sáng tự nhiên đóng vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ là nguồn năng lượng cần thiết cho sự sống mà còn ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác của môi trường sống.
Thứ nhất, ánh sáng tự nhiên giúp điều tiết chu kỳ sinh học của các sinh vật, bao gồm cả con người. Nó giúp cải thiện giấc ngủ, tăng cường tinh thần, cân bằng hormone và tạo điều kiện cho sự phát triển và phục hồi của cơ thể.
Ánh sáng tự nhiên rất quan trọng trong đời sống hàng ngày (Ảnh: Yên Khê House)
Thứ hai, ánh sáng tự nhiên có vai trò quan trọng trong việc định hình môi trường sống và tạo ra sự đa dạng sinh học. Nó ảnh hưởng đến sự phát triển của cây cỏ, động vật và cả sinh vật biển. Đồng thời, ánh sáng cũng làm cho môi trường sống trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.
Trên mặt đất, ánh sáng tự nhiên góp phần tạo ra cảm giác về không gian và thời gian, hỗ trợ con người và các sinh vật định hình vị trí của họ và điều hướng hành vi.
>>> Xem thêm: Học hỏi từ cách lấy sáng tự nhiên khéo léo qua 19 thiết kế khung cửa sổ cách điệu ấn tượng
Căn nhà đẹp và dễ chịu hơn khi được thiết kế lấy sáng tự nhiên (Ảnh: Hải Phòng House)
Trong lĩnh vực kiến trúc, ánh sáng tự nhiên được xem như một “chất liệu quý” mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Nó không chỉ làm cho không gian trở nên sáng sủa và mở rộng mà còn có tác động tích cực đến tâm trạng, sức khỏe và hiệu suất làm việc của con người. Ánh sáng tự nhiên cũng làm tăng tính thẩm mỹ và giá trị của mỗi căn nhà.
3. Lợi ích của ánh sáng tự nhiên trong kiến trúc
Tạo điểm nhấn nghệ thuật và thẩm mỹ
Ánh sáng tự nhiên có khả năng làm nổi bật vẻ đẹp của các công trình kiến trúc. Bằng cách sử dụng ánh sáng một cách sáng tạo và hợp lí, các chi tiết kiến trúc, đường nét và hình khối có thể được tôn lên, tạo ra một diện mạo đặc biệt và thu hút. Ánh sáng tự nhiên cũng giúp không gian có chiều sâu và giàu cảm xúc, làm cho mỗi công trình trở nên sống động và ấn tượng hơn.
Dưới ánh sáng tự nhiên, màu sắc được phản ánh một cách trung thực và tự nhiên hơn so với ánh sáng nhân tạo. Điều này giúp con người có thể quan sát và lựa chọn phối kết hợp màu sắc cho không gian một cách chính xác và sinh động nhất. Ánh sáng tự nhiên giúp các màu sắc trở nên sống động và rực rỡ hơn, tạo nên một môi trường sống và làm việc tinh tế và đầy sức sống.
Bố trí ánh sáng tự nhiên hợp lý có thể làm nổi bật đường nét, hình khối kiến trúc, đồng thời tạo ra không gian có chiều sâu, giàu cảm xúc (Ảnh: Yên Khê House)
Mở rộng không gian
Ánh sáng tự nhiên không chỉ mang lại sự phong phú và đa dạng trong không gian sống mà còn tạo ra những trạng thái không gian khác nhau:
- Không gian rộng mở: Ánh sáng tự nhiên, đặc biệt là ánh sáng ban ngày, tạo ra cảm giác không gian rộng mở và thoáng đãng hơn. Tác động của ánh sáng tự nhiên giúp môi trường sống và làm việc dễ chịu hơn, tạo cảm giác tự do và thoải mái cho người sử dụng.
- Tạo cảm giác tươi sáng và sinh động: Ánh sáng tự nhiên ban ngày mang lại một cảm giác tươi sáng và sinh động cho không gian, làm cho mọi thứ trở nên sống động và tươi mới. Sự tự nhiên và sinh động của ánh sáng ban ngày cũng giúp tạo ra một không gian sống sảng khoái và tích cực cho cảm xúc và tinh thần.
- Hạn chế ẩm mốc: Ánh sáng tự nhiên không chỉ mang lại sự sáng thoáng cho không gian mà còn giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, giúp làm khô và làm không khí trong lành hơn.
Ánh sáng tự nhiên rất hữu ích trong việc mở rộng không gian (Ảnh: The HIÊN)
Tăng năng suất và hiệu quả làm việc
Ánh sáng tự nhiên không chỉ làm cho không gian trở nên sáng sủa mà còn có ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe và hiệu suất làm việc của con người. Nghiên cứu của Phòng thí nghiệm Lighting Research Center (LRC) tại Rensselaer Polytechnic Institute đã chứng minh rằng:
- Cải thiện tâm trạng: Ánh sáng tự nhiên được liên kết với việc cải thiện tâm trạng của con người. Sự tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên giúp tạo ra cảm giác hạnh phúc và thoải mái, làm giảm căng thẳng và lo âu.
- Tăng cường sự tỉnh táo và tập trung: Ánh sáng tự nhiên giúp kích thích não bộ và tăng cường sự tỉnh táo, giúp con người tập trung cao độ vào công việc và nhiệm vụ của họ.
- Ảnh hưởng đến chu kỳ sinh học: Ánh sáng tự nhiên có thể điều chỉnh chu kỳ sinh học của con người, gồm cả chu kỳ ngủ và thức dậy. Sự tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên vào buổi sáng sớm giúp cân bằng các hormone như melatonin và cortisol, giúp người ta dễ dàng thức dậy và sảng khoái hơn trong suốt cả ngày.
>>> Xem thêm: 10 mẫu nhà mái kính vừa tăng hiệu quả lấy sáng vừa tiết kiệm năng lượng
Những ảnh hưởng tích cực của ánh sáng tự nhiên không chỉ giúp tạo điều kiện làm việc hiệu quả mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống và tinh thần của con người (Ảnh: Cái tổ Ngói)
Nâng cao sức khỏe toàn diện
Ánh sáng mặt trời không chỉ tăng độ sáng cho môi trường xung quanh mà còn chứa chất kích thích sản xuất vitamin D tự nhiên trong cơ thể con người. Vitamin D là một yếu tố thiết yếu cho sức khỏe xương và hệ miễn dịch, giúp giữ cho xương chắc khỏe và hỗ trợ cơ thể chống lại các bệnh tật.
Sự tương tác với ánh sáng tự nhiên cũng có ảnh hưởng đến chu kỳ sinh học của cơ thể. Nó giúp điều chỉnh hormone melatonin và cortisol, hai yếu tố quan trọng đối với quá trình ngủ và thức dậy. Khi tiếp xúc đủ ánh sáng tự nhiên vào ban ngày, cơ thể con người có thể duy trì được nhịp sinh học ổn định. Điều này giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ vào ban đêm và giảm thiểu cảm giác mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày, từ đó nâng cao sức khỏe và tinh thần toàn diện.
Ánh sáng mặt trời chứa chất kích thích sản xuất vitamin D tự nhiên, thiết yếu cho sức khỏe xương và hệ miễn dịch (Ảnh: Small Brick House)
Tiết kiệm năng lượng và chi phí
Sử dụng ánh sáng tự nhiên không chỉ giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào ánh sáng nhân tạo mà còn mang lại lợi ích về tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí điện. Trong khoảng thời gian ban ngày, ánh sáng mặt trời có thể thay thế cho ánh sáng từ đèn, giúp giảm lượng điện tiêu thụ và hóa đơn điện hàng tháng.
Hiện nay, việc tích hợp chiếu sáng tự nhiên vào thiết kế kiến trúc đã trở thành một phần không thể thiếu trong các tiêu chuẩn về kiến trúc xanh và kiến trúc sinh thái. Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả nguồn sáng từ thiên nhiên, cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng về kiến trúc, đồng thời phải áp dụng các giải pháp và vật liệu thay thế phù hợp. Điều này giúp tối ưu hóa việc sử dụng ánh sáng tự nhiên, đem lại lợi ích to lớn cho mọi không gian trong nhà và góp phần vào sự bền vững của môi trường sống.
Tận dụng ánh sáng tự nhiên giúp tiết kiệm điện và giảm tiêu thụ năng lượng (Ảnh: An Urban House)
4. Hạn chế của ánh sáng tự nhiên
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, song việc sử dụng ánh sáng tự nhiên trong kiến trúc vẫn tồn tại một số hạn chế. Đầu tiên, là nguy cơ tăng nhiệt độ trong các không gian sử dụng nhiều cửa kính để đón ánh nắng mặt trời, có thể dẫn đến hiệu ứng nhà kính và làm tăng nhiệt độ trong phòng. Điều này đặc biệt đáng lo ngại trong các khu vực nhiệt đới hoặc mùa hè nóng nực.
Thứ hai là việc kiểm soát cường độ ánh sáng tự nhiên khá khó khăn do phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết và chu kỳ ngày đêm. Điều này có thể tạo ra sự không đồng đều về ánh sáng, gây khó khăn trong việc điều chỉnh và sử dụng không gian một cách hiệu quả.
Trong các không gian sâu, ánh sáng tự nhiên có thể không lan tỏa đến tận các góc tối và xa khu vực cửa sổ, dẫn đến việc một số vị trí trong không gian không đủ ánh sáng. Ngược lại, sự dư thừa ánh sáng có thể gây ra hiện tượng chói mắt và gây rối trong việc nhìn, đặc biệt là khi ánh sáng chiếu trực tiếp vào mắt người. Điều này làm giảm sự thoải mái và tạo ra môi trường làm việc không lý tưởng.
>>> Xem thêm: TOP 10 nhà ống ngập tràn ánh sáng và mát mẻ nhờ đặt đúng vị trí giếng trời và thông tầng
Cần bố trí đón ánh sáng tự nhiên hợp lý để khắc phục được hạn chế còn tồn tại (Ảnh: Khánh House)
Để ánh sáng tự nhiên không gây ảnh hưởng xấu tới không gian sống, bạn cần lưu ý các vị trí thiết kế lấy sáng tự nhiên trong nhà. Hãy đảm bảo luôn có phương án điều tiết ánh sáng khi cần, ví dụ như sử dụng rèm cửa, hoặc thiết kế lớp đệm giúp cản sáng và ngăn nhiệt… Tốt nhất, hãy tìm đến sự trợ giúp của các KTS, các đơn vị thiết kế để có được phương án lấy sáng tự nhiên tối ưu nhất.
Tổng hợp
*Để lại thông tin trong box dưới đây nếu bạn có nhu cầu tìm kiếm đơn vị thiết kế - thi công nhà ở nhé.
