Tại sao không thể dập lửa khi cháy pin xe điện? Dập đám cháy pin xe điện như nào?

Do sự phức tạp của ắc quy điện, việc xử lý đám cháy do pin xe điện gây ra khó khăn hơn rất nhiều so với xe chạy xăng dầu. 

Tại sao lại như vậy? Làm cách nào để dập đám cháy pin xe điện nhanh nhất? Theo dõi bài viết dưới đây của Happynest và lưu lại ngay nhé. 

1. Tại sao chữa cháy xe điện khó hơn xe xăng? 

Nếu xảy ra chập điện hoặc tiếp xúc gần nguồn lửa thì xe điện và xe động cơ đốt trong có nguy cơ cháy như nhau, nhưng thực tế là chữa cháy xe điện khó hơn xe xăng.

Có thể chữa cháy cho một chiếc xe động cơ đốt trong bằng bình cứu hỏa hoặc trùm kín chăn ẩm lên xe để cắt nguồn cung oxy.

Trong khi cách duy nhất để khống chế một chiếc xe điện bị cháy là kiểm soát nguồn cháy, cách li chiếc xe, vì nó có thể cháy lại nhiều lần, ngay cả sau khi lửa đã tắt một thời gian.

Do đặc thù của cụm pin lithium-ion - loại phổ biến nhất hiện nay ở xe điện, việc chữa cháy không hề đơn giản. 

Nhiên liệu cần có oxy để cháy, nên để chữa cháy thì cần giảm nồng độ oxy (bằng N2/CO2/foam) hoặc hạ nhiệt đám cháy (bằng khí FM-200/Novec 1230).

Trong khi đó, cháy pin lithium-ion là do phản ứng hóa học, dịch chuyển ion âm-dương bên trong cụm pin, nên không cần oxy vẫn cháy và không thể dập lửa mà chỉ có thể cách ly chỗ cháy, ngăn tình trạng cháy lan, chờ kết thúc phản ứng hóa học mới hết cháy.

Cũng vì lý do này, pin lithium-ion được đóng gói tách rời thành từng viên nhỏ (cell) rồi ghép lại thành cụm để đảm bảo an toàn.

Trên thế giới đã có một số trường hợp, sau khi lửa tắt, xe điện được đưa về bãi tập kết phế thải mà 3 tuần sau bỗng cháy trở lại. Đó là do hiện tượng thoát nhiệt của pin lithium-ion, không cần tiếp xúc trực tiếp với tia lửa cũng có thể cháy nổ.

Đó là lý do trong vụ cháy tàu biển chở khoảng 500 chiếc ô tô điện, các chuyên gia cứu hộ ở Hà Lan đã phải ngâm một chiếc Mercedes-Benz EQE bị cháy xém trước đó vào bồn nước lớn để kiểm soát nhiệt, ngăn chặn nguy cơ xe cháy trở lại.

Ngoài việc khó kiểm soát, đám cháy xe điện dùng pin lithium-ion còn có thể sản sinh ra khí độc hại, muội than chứa oxit coban, oxit niken và oxit mangan... gây nguy hiểm cho con người và vật nuôi.

Đám cháy của pin xe điện vẫn tiếp tục bùng lên dù phun bình cứu hỏa

2. Làm thế nào để dập đám cháy xe điện nhanh nhất? 

Các vụ cháy xe điện đang được thử nghiệm dùng một phương pháp hiếm khi được sử dụng cho xe xăng, đó là chăn chống lửa.

Trang bị này thực tế không quá hiếm, nhưng ít khi được sử dụng ngoài phòng nghiên cứu, vì có các phương pháp thay thế tiện lợi hơn, tuy nhiên với xe điện thì đây được cho là giải pháp hữu hiệu nhất.

Do không có cách dập tắt nguồn cháy là các hóa chất bên trong ắc quy điện, việc chặn nguồn oxy không cho lửa tiếp cận và lan ra nhờ chăn chống lửa trùm kín xe sẽ thiết thực hơn.

Một giải pháp từng được phòng chữa cháy tại Centro Zaragoza, Tây Ban Nha thử nghiệm có vẻ hiệu quả, đó là một loại chăn chống lửa chuyên dụng cho ô tô, với phép thử là một chiếc Nissan Leaf. 

Đám cháy do chiếc xe điện gây ra có nhiệt độ lên tới 1.976 độ nhưng chỉ sau 30 giây "trùm chăn", nhiệt độ bên trong giảm xuống còn 676 độ. Sau vài phút, nhiệt độ giảm còn 248 độ.

Nguyên lý hoạt động của chăn chống lửa ô tô cũng giống trang bị tương tự tại các phòng nghiên cứu, đó là chặn nguồn oxy khỏi đám cháy khi lửa tạo ra bởi hóa chất không thể dập bằng nước hay bình cứu hỏa thường - Ảnh: Centro Zaragora Fire Deparment

Tuy vậy ở thời điểm trên, ngay sau khi bỏ chăn ra, lửa sẽ bùng lên lại ngay lập tức do ắc quy mất kiểm soát.

Theo bên sản xuất loại chăn chống lửa nói trên là Bridgehill, mỗi chiếc xe điện nếu không muốn bị cháy lại cần được phủ kín ít nhất một tiếng (để giảm nhiệt độ thân và ắc quy xe xuống tối đa), đồng thời đưa tới nơi an toàn.

3. Những biện pháp phòng ngừa cháy nổ xe điện cần lưu ý

Để ngăn ngừa nguy cơ cháy, nổ trong quá trình sử dụng xe điện, Cục Cảnh sát PCCC và CNCH khuyến cáo người dân một số kỹ năng phòng tránh như sau:

1. Lựa chọn, sử dụng xe điện bảo đảm chất lượng, đã được cơ quan quản lý có thẩm quyền kiểm định theo quy định; tuân thủ tuyệt đối theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

2. Thực hiện sạc điện theo đúng hướng dẫn và khuyến cáo của nhà sản xuất để đảm bảo độ bền và an toàn khi sử dụng; không sạc điện cho phương tiện khi phát hiện thiết bị sạc hoặc phương tiện gặp lỗi; khi ắc quy, pin có dấu hiệu phù, nứt… cần thay thế ắc quy, pin mới. Đồng thời lưu ý:

- Sạc điện lúc ắc quy, pin gần hết, dùng nguồn điện phù hợp (theo mức điện áp nhà sản xuất khuyến cáo) và ổn định; sau khi sử dụng phải chờ bình điện nguội khoảng 20 phút rồi mới bắt đầu sạc, không sạc ngay sau khi chạy xe, không sạc quá 8 giờ liên tục, khi sạc điện cần ngắt khóa điện nguồn, nếu không sẽ ảnh hưởng đến quá trình sạc điện… Nếu lâu không dùng xe, nên sạc ắc quy, pin đầy rồi tháo rời khỏi xe; không để ắc quy, pin ở khu vực nóng, ẩm; bảo quản bình điện ở nơi cao ráo, thoáng mát…

- Sạc điện ở nơi khô ráo thoáng mát, khi sạc trong phòng cần tránh nơi kín đảm bảo điều kiện thông thoáng gió tốt trong điều kiện nhiệt độ từ 0℃ - 35℃, nếu không phải có các biện pháp bảo ôn hoặc giảm nhiệt; Khi sạc điện không để xe, ắc quy, pin, bộ sạc bên trên hoặc gần các vật dụng, hàng hóa dễ cháy, nổ gần nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị sinh lửa sinh nhiệt.

- Trong quá trình sạc điện phải thường xuyên kiểm tra để kịp thời phát hiện, xử lý ngay khi có sự cố; ngừng sạc điện trước khi ra khỏi nhà hoặc đi ngủ, tuyệt đối không sạc qua đêm và không có người lớn ở nhà.

3. Không được tự ý điều chỉnh thông số kỹ thuật của phương tiện, thiết bị khác so với yêu cầu kỹ thuật của phương tiện; khi thay thế các thiết bị, linh kiện, ắc quy, pin, bộ sạc… cần lựa chọn đúng chủng loại ắc quy, pin phù hợp, đồng bộ với các thông số quy định của sạc điện, động cơ và bộ điều khiển, không sử dụng loại không rõ nguồn gốc; không tự ý thay đổi kết cấu xe, không lắp thêm phụ kiện hay thiết bị tác động đến hệ thống dây dẫn và nguồn điện của xe (thiết bị không tương thích, chênh lệch nguồn điện có thể làm ắc quy, pin phát nổ). Thực hiện chế độ kiểm tra, bảo dưỡng theo quy định của nhà sản xuất.

4. Đối với xe ô tô điện:

- Sạc tại những trạm sạc xe điện dành cho ô tô đã được cấp phép theo quy định (tại trạm xăng, điểm dừng nghỉ, trong nhà và công trình...) hoặc sử dụng bộ sạc tại nhà bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

- Các trạm sạc điện phải được duy trì yêu cầu về giải pháp ngăn cháy, chống cháy cháy lan đối với các khu vực xung quanh (cửa hàng kinh doanh xăng dầu, khu vực gara để xe...) và trang bị phương tiện về phòng cháy, chữa cháy theo quy định; có phương án xử lý tình huống cháy nổ tại khu vực sạc điện.

- Thường xuyên kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng các thiết bị, hệ thống điện, phương tiện phòng cháy, chữa cháy tại trạm sạc để kịp thời phát hiện, thay thế các thiết bị hư hỏng trong quá trình hoạt động.

Tổng hợp