3.381 lượt xemTrong mỗi bữa ăn của người Việt, đôi đũa không chỉ là vật dụng quen thuộc mà còn là một phần của văn hóa ẩm thực truyền thống. Tuy nhiên, ít ai ngờ rằng chính thói quen sử dụng đũa hằng ngày lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe nếu không lựa chọn đúng loại và không biết cách vệ sinh, bảo quản phù hợp.
Đũa tre và đũa gỗ: Gần gũi nhưng dễ tích tụ vi khuẩn nếu không cẩn thận
Từ xa xưa, đũa tre là loại được sử dụng phổ biến nhất vì làm từ chất liệu thân thiện với môi trường, không chịu ảnh hưởng nhiều từ công nghiệp hóa. Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường xuất hiện rất nhiều loại đũa tre dùng một lần – thường làm từ tre non, dễ bị ngâm hóa chất tẩy trắng để giữ vẻ ngoài sáng đẹp.
Theo chuyên gia thực phẩm PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, những loại đũa này, dù chỉ dùng một lần, vẫn có thể gây hại cho cơ thể nếu tiếp xúc với hóa chất chưa được xử lý kỹ. Lời khuyên là nên chọn đũa làm từ tre già và luộc sôi ít nhất 30 phút trước khi sử dụng lần đầu nhằm khử khuẩn và loại bỏ tồn dư hóa chất.
Bên cạnh đũa tre, đũa gỗ cũng là lựa chọn phổ biến. Nhưng vấn đề là nhiều loại đũa gỗ hiện nay được sơn phủ hoặc nhuộm màu để trông sạch sẽ và bắt mắt hơn. Lớp sơn bên ngoài này có thể chứa hóa chất độc hại và dễ bong tróc trong quá trình sử dụng, nhất là khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Đũa gỗ thô, không sơn phủ vẫn được đánh giá là an toàn hơn, nhưng vẫn có nhược điểm là thấm hút nước mạnh, tạo điều kiện cho nấm mốc, vi khuẩn sinh sôi nếu không làm khô đúng cách. Nhiều người có thói quen rửa sơ qua phần thân mà bỏ qua phần đầu đũa – nơi thường dính nhiều vụn thức ăn – khiến nguy cơ nhiễm khuẩn càng tăng cao.
Đũa tre và gỗ thân thiện môi trường nhưng dễ hỏng và tích tụ vi khuẩn nếu không vệ sinh – bảo quản đúng cách
>>> Xem thêm: Đũa muỗng bằng gỗ có thực sự an toàn cho sức khỏe không?
Đũa nhựa và inox: Sạch sẽ nhưng tiềm ẩn nguy cơ từ nhiệt và kim loại
Nhiều người hiện nay chọn đũa nhựa hoặc inox vì dễ vệ sinh, không lo mốc. Tuy nhiên, loại đũa nhựa lại tiềm ẩn một rủi ro lớn: giải phóng vi nhựa khi gặp nhiệt độ cao. Khi ăn các món nóng như bún, phở, lẩu… đũa nhựa dễ bị biến dạng, khiến các vi hạt nhựa bám vào thực phẩm, đi vào cơ thể. Về lâu dài, điều này có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tiêu hóa và nội tiết.
Đũa inox tuy có vẻ an toàn hơn nhưng lại mang rủi ro khác. Khi tiếp xúc với đồ ăn chua (có tính axit) hoặc nhiệt độ cao trong thời gian dài, các kim loại nặng trong inox có thể thẩm thấu vào thức ăn, gây hại cho gan, thận nếu tích tụ lâu dài. Ngoài ra, đũa inox dẫn nhiệt nhanh nên dễ gây bỏng khi ăn đồ nóng, và cũng dễ trơn trượt, gây bất tiện trong khi sử dụng.
Đũa nhựa và inox dễ vệ sinh, khó mốc nhưng có thể giải phóng vi nhựa hoặc kim loại nếu dùng sai cách
Không có loại đũa nào tốt tuyệt đối, vệ sinh và thay mới định kỳ mới là yếu tố quyết định
Theo PGS Nguyễn Duy Thịnh, thay vì tìm kiếm loại đũa “tốt nhất”, điều quan trọng nhất vẫn là vệ sinh kỹ càng và thay đũa đúng thời hạn. Cụ thể:
- Không nên sử dụng đũa nhựa, đặc biệt với đồ ăn nóng.
- Với đũa gỗ và tre, nên thay mới sau khoảng 6 tháng sử dụng, hoặc ngay khi thấy dấu hiệu mốc, cong vênh hoặc bạc màu.
- Với đũa inox, cần thay khi thấy bong tróc hoặc đầu đũa bị biến dạng.
Khi rửa đũa, cần chú ý rửa sạch cả phần đầu đũa, dùng nước nóng và nước rửa chuyên dụng để loại bỏ vi khuẩn và chất bẩn hiệu quả. Tuyệt đối không ngâm đũa trong nước lâu, vì nước sẽ ngấm vào thân đũa và tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển từ bên trong.
Vệ sinh đúng cách và thay đũa định kỳ là yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe cả gia đình
>>> Xem thêm: 8 món đồ bạn nên loại bỏ ngay để bảo vệ sức khỏe gia đình
Bảo quản đũa cũng cần khoa học: Tránh nơi ẩm, khô ráo là ưu tiên hàng đầu
Sau khi rửa, hãy dựng đũa thẳng đứng, nơi thông thoáng, tránh ẩm ướt. Gia đình có điều kiện nên sử dụng máy sấy đũa chuyên dụng hoặc phơi dưới ánh nắng để đảm bảo đũa khô hẳn trước khi cất vào giỏ. Nếu không có máy, có thể dùng máy sấy tóc sấy khô rồi mới bảo quản.
Một điểm thường bị bỏ quên là đáy giỏ đựng đũa – nơi dễ tích tụ nước và cặn bẩn, là ổ vi khuẩn “ẩn náu”. Do đó, hãy vệ sinh giỏ đựng định kỳ ít nhất mỗi tuần một lần, dùng khăn sạch lau khô sau mỗi lần rửa đũa để tránh vi khuẩn tích tụ.
Bảo quản đũa ở nơi khô ráo, vệ sinh giỏ đựng thường xuyên sẽ ngăn ngừa mốc và vi khuẩn xâm nhập từ bên ngoài
>>> Xem thêm: Những vật dụng trong bếp nên thay mới sau thời gian dài sử dụng
Hỏi đáp nhanh về cách chọn đũa ăn uống
1. Bao lâu nên thay đũa một lần?
Với đũa tre/gỗ, bạn nên thay sau 4–6 tháng sử dụng. Riêng đũa inox có thể lâu hơn nhưng vẫn cần thay nếu cong, trầy xước nhiều.
2. Có nên dùng máy sấy đũa chuyên dụng?
Có, nếu điều kiện cho phép. Máy giúp làm khô nhanh, hạn chế nấm mốc – nhất là ở các khu vực có độ ẩm cao.
3. Đũa gỗ được sơn có an toàn không?
Không nên dùng đũa sơn màu vì lớp phủ có thể bong tróc và chứa hóa chất độc hại khi gặp nhiệt độ cao.
Dù là đũa tre, gỗ, inox hay nhựa, không loại nào đảm bảo an toàn tuyệt đối nếu sử dụng sai cách. Chìa khóa nằm ở ý thức vệ sinh, bảo quản và thay mới đúng thời điểm. Đôi đũa nhỏ bé nhưng có thể mang đến hệ lụy lớn nếu lơ là – vì vậy, đừng để những thói quen nhỏ làm tổn hại sức khỏe của cả gia đình.
Hãy chia sẻ bài viết này đến người thân, bạn bè để cùng nhau tạo nên những bữa ăn không chỉ ngon miệng mà còn an toàn tuyệt đối!
Nguồn: Vnexpress
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
