Nguyên tắc thiết kế nhà cao tầng đảm bảo hiệu quả phòng cháy chữa cháy

Phòng cháy chữa cháy là hạng mục cực kỳ quan trọng trong thiết kế nhà ở. Theo mình tìm hiểu, có những nguyên tắc cơ bản về thiết kế - thi công, quy trình thiết kế và thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy trong nhà cao tầng tại Việt Nam cần được nắm rõ.

Phân tích đặc điểm thiết kế và thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy trong nhà cao tầng

Hệ thống phòng cháy chữa cháy là một hệ thống đặc biệt của nhà cao tầng. Bảng dưới đây trình bày so sánh giữa thiết kế phòng cháy chữa cháy trong nhà ở cao tầng ngày nay và trước đây.

So sánh một số đặc điểm thiết kế phòng cháy chữa cháy trong nhà cao tầng xưa và nay

Ngày nay, thiết kế phòng cháy chữa cháy trong nhà cao tầng, viết tắt NCT có những đặc điểm cơ bản như sau:

(1) Kết cấu ngăn cháy của nhà phải chịu lửa quy định bởi Quy phạm Việt Nam [3]. Đồng thời biện pháp ngăn cháy phụ thuộc vào thiết kế kết cấu ngăn cháy (hành lang, cửa chống cháy, thang bộ) và khoang ngăn cháy để giới hạn sự lan tỏa và có thể khống chế đám cháy. Ngoài ra, giới hạn chịu lửa của cấu kiện xây dựng tính bằng giờ hoặc phút [3-4], tức là khả năng chịu lực, khả năng cách nhiệt và khả năng toàn vẹn của cấu kiện trong khoảng thời gian ấn định. Cột, dầm, tường, sàn đều phải chịu được cháy trong một thời gian quy định. 

Minh họa thiết kế nhà ở có kết cấu ngăn cháy và khoang ngăn cháy

(2) Sơ tán: đối với NCT, việc sơ tán người ở các tầng khác nhau cùng một lúc rất khó khăn và trong nhiều trường hợp không cần thiết. Vì thế sơ tán từng phần để tránh tình trạng chen lấn trong thang bộ là phương thức thích hợp. Thiết kế NCT phải có lối thoát hiểm (hành lang, thang bộ), phải đảm bảo tính mạng con người là ưu tiên số 1, phải đảm bảo đủ số lối thoát nạn và bố trí phân tán.

- Kích thước của hành lang và khả năng chịu lửa của hành lang phải theo tiêu chuẩn. Hành lang phải đủ rộng để mọi người ở cùng tầng có thể di chuyển dễ dàng tới thang bộ để thoát nạn.

- Thang bộ là lối thoát hiểm khi xảy ra hỏa hoạn. Hầu hết các quy chuẩn xây dựng trên thế giới đòi hỏi phải có ít nhất hai thang bộ độc lập.

- NCT có thiết kế chỗ tạm trú để người sống trong NCT có thể ở tại một chỗ có kết cấu chịu lửa.

- Thang máy: không được sử dụng khi xảy ra cháy (trừ trường hợp trẻ em, người khuyết tật,..)

- Thời gian sơ tán: tối đa 1 phút cho 1 tầng.

- Ngăn khói: trong thiết kế NCT phải bảo đảm khói không lan vào đường thoát nạn như thang bộ, hành lang.

- Có sơ đồ thoát hiểm.

(3) Hệ thống báo động và chữa cháy: hệ thống báo động, bình chữa cháy, hệ thống phun nước tự động (sprinkler), nước dùng cho chữa cháy, giao thông phục vụ chữa cháy.

Minh họa thiết kế phòng cháy chữa cháy vị trí thang bộ của NCT

(4) Về hệ thống phòng thủ (chống cháy và chữa cháy) trong NCT như sau:

- Lớp phòng thủ thứ nhất là bình chữa cháy tại chỗ, lớp phòng thủ thứ hai là hệ thống phun nước tự động. Hai lớp phòng thủ này giúp dập tắt đám cháy tại chỗ.

- Hệ thống ngăn khói giúp bảo vệ tính mạng con người, gồm: áp suất không khí dương (buồng thang bộ), hệ thống hút khói ra khỏi tòa nhà.

- Sơ tán.

- Cảnh sát phòng cháy chữa cháy sẽ bảo vệ sinh mạng và tài sản của người dân.

>>> Xem thêm: 6 lưu ý trong thiết kế từ cửa đến giếng trời để phòng cháy và thoát nạn dễ dàng khi có hoả hoạn 

1. Quy trình thiết kế và thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy trong nhà ở cao tầng

Để thiết kế nhà ở đảm bảo phòng cháy chữa cháy, cần đảm bảo thực hiện theo quy trình sau đây:

Quy trình thiết kế và thi công phòng cháy chữa cháy trong NCT

>>> Xem thêm: Những dụng cụ bạn nên luôn sẵn có trong nhà phòng hỏa hoạn và các tai nạn cần thoát hiểm 

2. Một số nguyên tắc trong thiết kế và thi công để đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy nhà ở cao tầng

- Thực hiện đúng theo các quy định kỹ thuật về thiết kế, thi công, thẩm tra về PCCC theo tiêu chuẩn, quy phạm hiện hành: luật PCCC số 27/2001/QH10, QCVN 06:2021/BXD, QCVN 04:2019/BXD, TCVN 3890:2009, TCVN 2066:1995, TCVN 6160:1996, TCVN 5738:2001, TCXDVN 323:2004,… và luật xây dựng quốc tế (International Building Code).

- Đảm bảo an toàn cho tính mạng con người.

- Đảm bảo giảm thiểu tối đa thiệt hại tài sản khi xảy ra sự cố.

- Đảm bảo hệ thống hoạt động tốt, liên tục, không ảnh hưởng đến sinh kế của người dân.

- Địa điểm xây dựng phải đảm bảo khoảng cách an toàn về phòng cháy chữa cháy với các công trình xung quanh.

- Mức độ chịu lửa của công trình tương thích với quy mô và tính chất hoạt động của công trình. Giải pháp phải được đảm bảo ngăn cháy và chống cháy lan rộng ra những khu vực liên quan.

- Công nghệ sản xuất, hệ thống lưới điện, hệ thống chống sét, cháy nổ bố trí hệ thống máy móc thiết bị vật tư phải đảm bảo an toàn về phòng cháy chữa cháy.

- Hệ thống lối thoát nạn gồm: cửa, lối đi, hành lang, cầu thang cho thoát nạn, thiết bị chiếu sáng và chỉ dẫn lối thoát, thiết bị thông gió và hút khói, thiết bị cứu người, trang bị đầy đủ các thiết bị báo tín hiệu bảo đảm cho việc thoát nạn nhanh chóng, an toàn khi xảy ra cháy.

Nắm rõ các nguyên tắc thiết kế nhà ở đảm bảo phòng cháy chữa cháy để tự bảo vệ bản thân và gia đình

- Chỗ để xe, các phương tiện được thiết lập hệ thống đảm bảo an toàn. Hệ thống cấp nước chữa cháy đảm bảo lượng nước, sức đẩy yêu cầu đầy đủ an toàn chữa cháy. Hệ thống giao thông, bãi đỗ phục vụ cho phương tiện chữa cháy cơ giới hoạt động bảo đảm kích thước và tải trọng; hệ thống cấp nước chữa cháy đảm bảo yêu cầu phục vụ chữa cháy.

- Thiết lập hệ thống báo cháy và chữa cháy phải đảm bảo đầy đủ số lượng thiết bị và các vị trí lắp đặt phù hợp với thông số kỹ thuật theo lĩnh vực hoạt động sản xuất, kinh doanh.

- Cần phải có quy trình giám sát và thi công lắp đặt cho từng hạng mục theo đúng quy chuẩn, tránh trường hợp làm qua loa cho xong gây ảnh hưởng tới toàn hệ thống báo cháy.

- Hệ thống báo cháy, hệ thống chữa cháy và phương tiện chữa cháy khác bảo đảm số lượng, vị trí lắp đặt và các thông số kỹ thuật phù hợp với đặc điểm và tính chất hoạt động của công trình.

- Hệ thống báo cháy - chữa cháy phải luôn có một mối quan hệ chặt chẽ với các thiết bị khác để tạo thành một mối đồng nhất và đạt hiệu quả cao khi sử dụng.

- Luôn dự phòng kinh phí cho phòng cháy chữa cháy.

- Phải tuân thủ theo đúng các bước thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy, gồm: i) Lập bản vẽ biện pháp thi công, ii) Nghiệm thu vật liệu, thiết bị trước khi sử dụng, iii) Đảm bảo về kỹ thuật thi công: tuân thủ nghiêm ngặt ở mọi khâu; đưa ra những giải pháp kỹ thuật hợp lý và phù hợp, giải quyết kịp thời các sự cố phát sinh và trước khi hoàn thiện phải mời chuyên gia Bộ Công an hoặc đơn vị có thẩm quyền chuyên ngành kiểm tra, đánh giá và tư vấn thêm.

Trên đây là những nguyên tắc thiết kế nhà ở đảm bảo phòng cháy chữa cháy các gia chủ cần nắm được. Mong rằng bài viết đã cung cấp đến bạn đọc những thông tin hữu ích để áp dụng trong thực tế.

>>> Xem thêm: Hệ thống báo cháy cho nhà ở gồm những gì? Lắp đặt hệ thống báo cháy tại nhà có đắt không? 

Theo Tạp chí công thương