1.420 lượt xemXây dựng nhà là một trong những quyết định lớn của đời người. Tuy nhiên, không ít gia chủ rơi vào cảnh dở khóc dở cười vì tranh chấp đất đai hoặc kiện tụng với hàng xóm ngay sau khi dựng móng. Để ngăn ngừa những rắc rối pháp lý không đáng có, dưới đây là những lưu ý quan trọng cần nắm rõ trước khi bắt tay xây nhà.
Kiểm tra kỹ hồ sơ pháp lý của mảnh đất
Trước tiên, gia chủ cần rà soát lại toàn bộ giấy tờ pháp lý liên quan đến mảnh đất chuẩn bị xây dựng:
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ): kiểm tra kỹ thông tin về diện tích, mục đích sử dụng và đặc biệt là ranh giới thửa đất.
- Nếu đất do thừa kế, tặng cho hoặc mua bán qua giấy tay, cần làm thủ tục sang tên và hợp pháp hóa trước khi tiến hành xây dựng.
Theo KTS Huỳnh Xuân Hải (Công ty cổ phần Thiết kế - Xây dựng và Đào tạo Kiến Thiết Việt), bước đầu tiên, người dân cần kiểm tra pháp lý đất đai thật kỹ: “Phải xem lại sổ đỏ về diện tích, ranh giới, mục đích sử dụng đất. Trong trường hợp thừa kế hoặc đất mua bán qua giấy tờ viết tay, chủ sở hữu nên làm thủ tục sang tên, hợp thức hóa trước khi xây dựng.”
>>> Xem thêm: Giải quyết như thế nào khi hàng xóm xây nhà… “nhầm” trên đất của mình?
Ví dụ thực tế: Năm 2023 tại Hải Phòng, một ngôi nhà 2 tầng bị yêu cầu tháo dỡ vì xây nhầm trên đất người khác. Chủ nhà không kiểm tra pháp lý kỹ lưỡng trước khi thi công, dẫn đến tranh chấp pháp lý kéo dài, dù công trình đã hoàn thiện.
Theo chuyên gia, chủ đất nên hoàn thiện đủ giấy tờ pháp lý để tránh tranh chấp về sau
Trước tiên, gia chủ cần rà soát lại toàn bộ giấy tờ pháp lý liên quan đến mảnh đất chuẩn bị xây dựng:
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ): kiểm tra kỹ thông tin về diện tích, mục đích sử dụng và đặc biệt là ranh giới thửa đất.
- Nếu đất do thừa kế, tặng cho hoặc mua bán qua giấy tay, cần làm thủ tục sang tên và hợp pháp hóa trước khi tiến hành xây dựng.
Việc đảm bảo tính pháp lý rõ ràng giúp tránh các tranh chấp sở hữu trong tương lai và là điều kiện cần thiết khi xin cấp phép xây dựng.
Đo đạc lại ranh giới đất và mời hàng xóm chứng kiến
Một trong những nguyên nhân phổ biến gây tranh chấp là xây lấn ranh giới đất hàng xóm, dù chỉ vài cm. Để tránh sai sót, nên:
- Liên hệ đơn vị đo đạc chuyên nghiệp hoặc địa chính phường/xã để thực hiện đo đạc và cắm mốc ranh giới rõ ràng.
- Trong quá trình đo, nên mời các hộ liền kề cùng chứng kiến để đạt sự đồng thuận và hạn chế khiếu nại sau này.
Ví dụ thực tế: Anh Túc Sơn từng phải đập bỏ căn nhà trị giá 700 triệu đồng vì lấn sang đất hàng xóm 11cm. Sự việc diễn ra năm 2016, khi vợ chồng anh xây nhà trên mảnh đất nhỏ và chủ quan không mời địa chính đo đạc lại.
KTS Huỳnh Xuân Hải cũng cho rằng: “Nên mời cán bộ địa chính hoặc đơn vị đo đạc xuống xác định ranh giới, cắm mốc rõ ràng. Khi đo đạc, hàng xóm cũng nên được mời chứng kiến để tránh khiếu kiện sau này.”
Một trong những nguyên nhân phổ biến gây tranh chấp là xây lấn ranh giới đất hàng xóm, dù chỉ vài cm. Để tránh sai sót, nên:
- Liên hệ đơn vị đo đạc chuyên nghiệp hoặc địa chính phường/xã để thực hiện đo đạc và cắm mốc ranh giới rõ ràng.
- Trong quá trình đo, nên mời các hộ liền kề cùng chứng kiến để đạt sự đồng thuận và hạn chế khiếu nại sau này.
Nhân viên đo đạc địa chính xác định ranh giới đất
Nhiều trường hợp phải đập bỏ công trình hàng trăm triệu chỉ vì lấn ranh 10–15cm là bài học đắt giá cho mọi gia chủ.
>>> Xem thêm: Nhà bị nghiêng do hàng xóm xây nhà, phải xử lý sao?
Xin giấy phép xây dựng trước khi khởi công
Ngoại trừ các trường hợp được miễn, hầu hết nhà ở riêng lẻ tại đô thị đều phải xin giấy phép xây dựng. Hồ sơ cần có:
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
- Bản vẽ thiết kế công trình (do đơn vị có chứng chỉ năng lực thực hiện)
Hồ sơ xin giấy phép xây dựng đầy đủ gồm bản vẽ và sổ đỏ
Việc xin phép không chỉ là nghĩa vụ pháp luật, mà còn giúp chủ nhà một lần nữa đối chiếu lại quyền sử dụng và quy hoạch đất đai.
Thông báo cho hàng xóm trước khi xây dựng
Đây là bước thường bị bỏ qua nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn tình làng nghĩa xóm. Trước khi khởi công:
- Chủ nhà nên thông báo cho các hộ liền kề biết thời điểm thi công, phạm vi xây dựng.
- Trường hợp móng, tường rào hoặc công trình sát vách, có thể lập văn bản xác nhận ranh giới đã được thống nhất giữa hai bên.
Chủ nhà nên trao đổi trước với hàng xóm về kế hoạch xây dựng
Điều này giúp hạn chế mâu thuẫn về sau, đặc biệt khi công trình có ảnh hưởng đến ánh sáng, thoát nước hay kết cấu nhà kế bên.
Lập hợp đồng rõ ràng với đơn vị thi công
Hợp đồng xây dựng cần ghi rõ:
- Phạm vi thi công và ranh giới công trình
- Trách nhiệm của hai bên nếu phát sinh tranh chấp liên quan đến đất đai hoặc hàng xóm
- Điều khoản bồi thường nếu xảy ra sai sót trong quá trình xây dựng
Một số đơn vị chuyên nghiệp còn sử dụng thiết bị định vị GPS để xác định tọa độ chính xác của thửa đất, giúp đảm bảo tính pháp lý và minh bạch khi thi công.
Hợp đồng xây dựng thể hiện rõ phạm vi và ranh giới thi công
Cẩn trọng khi mua đất chưa có sổ hoặc mua qua giấy tay
Nhiều người mua đất bằng giấy tay, giấy viết tay hoặc sổ hộ khẩu cũ với giá rẻ, sau đó xây nhà mà chưa sang tên hoặc hợp thức hóa pháp lý. Đây là rủi ro cực lớn, bởi:
- Không có sổ đỏ, bạn không đủ điều kiện xin giấy phép xây dựng hợp lệ
- Nếu xảy ra tranh chấp, bạn có thể mất trắng công trình hoặc buộc tháo dỡ
- Chủ cũ (hoặc người cùng hàng thừa kế) có thể kiện đòi lại quyền sử dụng
>>> Xem thêm: TOP 30 sai lầm khi xây nhà khiến gia chủ Việt nhắc tới là hối hận (Phần 1)
Do đó, chỉ xây dựng khi đã sở hữu hợp pháp và đầy đủ giấy tờ đất, kể cả với những mảnh đất đã sử dụng ổn định lâu năm.
Mảnh đất chưa có sổ đỏ không đủ điều kiện cấp phép xây dựng
Tránh tranh chấp đất đai không chỉ là chuyện giấy tờ mà còn là nghệ thuật sống hài hòa với hàng xóm. Chủ nhà cần thực hiện đầy đủ các bước pháp lý, đo đạc chính xác, xin phép rõ ràng và giao tiếp minh bạch với các hộ liền kề. Một ngôi nhà không chỉ cần vững móng mà còn phải vững tâm – tránh được kiện tụng, mâu thuẫn sẽ giúp hành trình an cư trở nên trọn vẹn hơn.
Nguồn: VNE
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
