Chấu thứ ba trên phích cắm để làm gì? Lý do tuyệt đối không nên cắt bỏ

Trong khi phần lớn thiết bị điện gia dụng chỉ cần hai chân cắm để hoạt động, thì một số loại phích cắm lại có đến ba chấu. Chấu thứ ba không dẫn điện, nhưng có thể là "tuyến phòng thủ" cuối cùng giúp bạn tránh khỏi những tai nạn nguy hiểm, thậm chí là điện giật tử vong.

>>> Xem thêm: Kinh nghiệm chọn mua ổ cắm điện tốt và an toàn nhất 

Phân biệt phích cắm hai chấu và ba chấu

Phích cắm hai chấu là loại phổ biến nhất trong các gia đình. Hai chấu kim loại này gồm:

• Chân nóng (hot): dẫn điện từ nguồn vào thiết bị.
• Chân trung tính (neutral): dẫn điện quay về nguồn, tạo mạch kín để thiết bị hoạt động.

Đây là loại phích cắm thường thấy ở máy sấy tóc, nồi cơm điện, sạc điện thoại, bàn ủi…, vì những thiết bị này thường công suất nhỏ và có lớp vỏ bằng nhựa hoặc thiết kế cách điện kép.

Phích cắm hai chấu dùng cho thiết bị nhỏ, cách điện tốt, còn phích ba chấu có thêm chấu tiếp địa giúp bảo vệ an toàn khi xảy ra rò điện.

Ngược lại, phích ba chấu có thêm một chân thứ ba - gọi là chân tiếp địa (grounding prong). Chân này không tham gia trực tiếp vào dòng điện vận hành thiết bị, nhưng lại đóng vai trò bảo vệ người dùng khi có sự cố rò điện. 

“Chấu thứ ba là tuyến phòng thủ quan trọng chống lại nguy cơ điện giật chết người. Nó giúp dòng điện rò rỉ đi xuống đất thay vì đi qua cơ thể bạn”, kỹ sư Jon Shockley từ công ty Shockley Electric (Mỹ) cho biết.

Khi nào chấu thứ ba phát huy tác dụng?

Trong điều kiện bình thường, dòng điện chạy từ dây nóng qua thiết bị và quay lại qua dây trung tính - tạo thành một chu trình điện khép kín.

Tuy nhiên, khi xảy ra sự cố - ví dụ như dây bên trong bị hở và chạm vào vỏ kim loại - toàn bộ thiết bị có thể trở thành một "bẫy điện". Nếu bạn vô tình chạm vào phần vỏ đó, dòng điện sẽ truyền qua cơ thể bạn xuống đất, gây điện giật.

Nếu thiết bị có chấu tiếp địa, dòng điện dư sẽ được dẫn xuống đất qua dây tiếp địa hoặc làm cầu dao chống giật (ELCB) ngắt điện tức thời, ngăn chặn tai nạn. Đây là lý do các thiết bị công suất lớn và có vỏ kim loại như lò nướng, máy pha cà phê, máy giặt, điều hòa… bắt buộc phải dùng phích cắm ba chấu để đảm bảo an toàn theo chuẩn quốc tế.

Chấu thứ ba không giúp thiết bị chạy nhanh hơn nhưng lại giúp bảo vệ mạng sống của bạn khi sự cố xảy ra.

Vì sao nhiều thiết bị hiện đại vẫn dùng phích hai chấu?

Theo kỹ sư Jon Shockley, nguyên nhân đến từ:

• Chi phí sản xuất rẻ hơn, gọn nhẹ hơn.
• Nhiều thiết bị nhỏ sử dụng thiết kế cách điện kép (double insulation) - tức có hai lớp vỏ cách điện bên trong và bên ngoài, nên khả năng rò điện rất thấp và không cần tiếp địa riêng.

Tuy nhiên, với thiết bị công suất lớn, vỏ kim loại, hoặc thường xuyên dùng trong môi trường ẩm ướt, bỏ qua chấu thứ ba là điều cực kỳ nguy hiểm.

>>> Xem thêm: Cẩn thận chập cháy điện mùa nóng: Những thiết bị “vô hại” nhưng cực nguy hiểm 

Có nên dùng bộ chuyển đổi từ ba chấu sang hai chấu?

Tại Việt Nam, nhiều ổ cắm vẫn là loại hai lỗ, không tương thích với phích ba chấu. Giải pháp nhiều người chọn là:

• Mua bộ chuyển đổi (adapter) từ 3 sang 2 chấu.
• Thậm chí cắt bỏ chấu tiếp địa để dễ cắm hơn.

Cả hai hành vi này đều tiềm ẩn rủi ro rất lớn. “Thiết bị vẫn hoạt động khi cắm vào adapter hai chấu, nhưng bạn sẽ mất hoàn toàn chức năng bảo vệ khỏi điện giật hoặc chập cháy nếu có sự cố”, kỹ sư Shockley nhấn mạnh.

Dùng bộ chuyển từ ba chấu sang hai chấu tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn điện vì làm mất chức năng tiếp địa, tăng rủi ro giật điện và chập cháy khi có sự cố.

Ngoài ra, đa số bộ chuyển đổi tại thị trường Việt Nam không thực sự nối đất, nhất là khi ổ cắm ban đầu không có dây tiếp địa. Lúc đó, chấu thứ ba hoàn toàn vô tác dụng, và bạn gần như không được bảo vệ nếu có sự cố về điện.

FAQs - Giải đáp nhanh

1. Tại sao cùng là thiết bị điện, có loại hai chấu, có loại ba chấu?

Phụ thuộc vào thiết kế và cấp độ an toàn. Thiết bị cách điện kép hoặc công suất nhỏ dùng hai chấu; thiết bị vỏ kim loại, công suất lớn bắt buộc ba chấu.

2. Cắt bỏ chấu tiếp địa có ảnh hưởng gì không?

Có - vô hiệu hóa tính năng bảo vệ khỏi điện giật. Thiết bị vẫn chạy nhưng mất an toàn hoàn toàn.

3. Làm sao để biết ổ cắm nhà có tiếp địa hay không?

Cần kiểm tra sơ đồ điện hoặc dùng bút thử điện. Nếu khe thứ ba không nối với hệ thống tiếp đất thì dù dùng phích ba chấu, chức năng bảo vệ cũng không kích hoạt.

>>> Xem thêm: Cảnh báo 6 thiết bị chạy ngầm, âm thầm “ngốn” điện trong nhà mà bạn không hay biết 

Chấu thứ ba trên phích cắm không phải là chi tiết thừa - mà là yếu tố bảo vệ an toàn sống còn khi xảy ra sự cố rò điện. Nếu thiết bị điện của bạn có phích ba chấu, đừng cắt bỏ hay dùng bộ chuyển đổi sơ sài. An toàn điện bắt đầu từ những chi tiết nhỏ - và chấu tiếp địa là một trong những chi tiết có thể cứu mạng người dùng.

Nguồn: Vnexpress

*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.