2.439 lượt xemTheo dòng lịch sử, có khá nhiều công trình mang trong mình những thông điệp và ý nghĩa sâu sắc. Thông qua hình khối, vật liệu và cấu trúc không gian, tư tưởng Idealist như một “tiếng nói” thúc đẩy thiết kế vượt ra khỏi giới hạn vật chất, công năng - không còn đơn thuần là nơi che mưa che nắng.
Idealist trong kiến trúc là gì?
Idealist (Lý tưởng) là một trường phái tư tưởng xem kiến trúc là phương tiện thể hiện giá trị và lý tưởng cao đẹp mà con người hướng đến, vượt trên cả những chức năng thuần túy. Người kiến trúc sư khi đó sẽ đóng vai trò như người truyền tải thông điệp bằng bản vẽ, hiện thực hóa ý tưởng qua chất liệu và hình khối trong không gian.
Idealist luôn bắt đầu bằng những câu hỏi như: Công trình đại diện cho điều gì? Người ta sẽ cảm nhận ra sao khi đứng trước nó? Liệu thiết kế này có thể thay đổi được suy nghĩ của ai đó, hoặc thậm chí là tư duy của xã hội hay không?... Chính những suy tư và trăn trở ấy sẽ là kim chỉ nam tạo nên những dấu ấn kiến trúc ảnh hưởng đến nhận thức và cảm xúc của cộng đồng.
Idealist là một trong sáu luồng tư tưởng lớn định hình kiến trúc hiện đại, được Charles Jencks dự đoán và minh họa trong sơ đồ Cây tiến hóa đến năm 2000
Những kiệt tác Idealist - Biến lý tưởng thành dấu ấn không thể phai mờ
Idealist không bị giới hạn bởi một phong cách hay loại hình không gian cố định. Đó có thể là một ngôi nhà, một tòa chung cư, thậm chí là cả một khu đô thị; nhưng cũng có thể là một đài tưởng niệm giàu ý nghĩa, một sân vận động đồ sộ, hay một khối giảng đường đại học bề thế. Điểm chung của tất cả là tư tưởng, khi mỗi công trình mang trên vai một hệ giá trị, biến không gian thành câu chuyện lặng lẽ chờ được khám phá.
Nếu bạn đứng trước với một khối bê tông, một bức tường kính, hay một công trình “không tưởng” nào đó, và cảm thấy không gian ấy đang muốn thì thầm với mình về xã hội, về tương lai, hoặc về chính bản thân - thì rất có thể, đó là “tiếng nói” của Idealist.
Farnsworth House - một ngôi nhà kính mang triết lý tối giản, phản ánh khát vọng nhân loại có thể sống giản đơn và hòa hợp với thiên nhiên
Lăng Lenin (Quảng trường Đỏ, Moskva) - biểu tượng kiến trúc mang tinh thần Revolutionist (cách mạng), gắn liền với ý chí giải phóng xã hội
Idealist từng rất đồ sộ trong quá khứ, thể hiện qua những công trình công cộng quy mô lớn - như một tuyên ngôn xã hội, nhằm khẳng định sức mạnh to lớn của cộng đồng. Có thể kể đến Phong trào Heroic (Kiến trúc Anh hùng) tại Mỹ và châu Âu thập niên 1960 - 1970, hay Phong trào Social - Idealist (Kiến trúc Xã hội Lý tưởng) của các quốc gia xã hội chủ nghĩa như Liên Xô và Đông Âu sau chiến tranh.
Tòa nhà thị chính Boston City Hall (1968) tại Mỹ - điển hình cho kiến trúc Heroic với bê tông khổng lồ mang đường nét hiện đại
Khối giảng đường chính Đại học Tổng hợp Moskva (1953), đặc trưng cho kiến trúc xã hội chủ nghĩa với ý thức hệ công cộng mạnh mẽ
Idealist cũng có thể được thể hiện một cách giản đơn qua phong trào Semiological (Ký hiệu), nơi mỗi yếu tố trong công trình đều có thể trở thành dấu hiệu gắn liền với biểu tượng lịch sử hoặc văn hóa sâu sắc. Điều này tạo nên một lớp ý nghĩa phong phú, trái ngược hoàn toàn với chủ nghĩa công năng thuần túy chỉ tập trung vào hiệu quả sử dụng.
Vanna Venturi House (Pennsylvania, 1964) với mái gấp chữ A như một biểu tượng của ngôi nhà truyền thống
Lý tưởng Idealist không chỉ dừng lại ở việc tạo nên những công trình mang tính biểu tượng mà còn hướng tới xây dựng một xã hội thu nhỏ, ưu tiên bình đẳng và nhu cầu con người hơn lợi ích kinh tế. Idealist khao khát kiến tạo môi trường sống công bằng, nơi mọi người đều dễ dàng tiếp cận các tiện ích và dịch vụ, đồng thời thúc đẩy sự phát triển toàn diện của con người trong một cộng đồng hài hòa.
Thành phố hình sao Palmanova, Italia xây dựng vào thế kỷ 16 theo Kiến trúc Utopian (không tưởng)
Unité d’Habitation Berlin (1957) của Le Corbusier tích hợp nhà ở, sân chơi, trường học và siêu thị trong một khối thống nhất
Hay khi Idealist dẫn dắt ta trở về với những giá trị nguyên sơ, nơi ánh sáng, gió và gạch đá hòa quyện cùng đời sống tinh thần. Ở đó, kiến trúc không còn là hình khối đơn thuần mà trở thành không gian có hồn, nơi con người cảm nhận sự kết nối sâu sắc với thiên nhiên và vẻ đẹp trường tồn với thời gian.
Thư viện Exeter vừa là nơi lưu trữ, trao đổi tri thức, vừa như một không gian cộng đồng, khuyến khích sự tương tác, học hỏi và khám phá
Thế kỷ 20 ghi đậm dấu ấn Idealist qua hàng loạt công trình ý nghĩa được dựng lên sau những cuộc chiến tranh. Chúng không chỉ là nơi tưởng nhớ mà còn như những nhân chứng sống, nhắc nhở con người về quá khứ bi thương và cảnh tỉnh để không tái diễn những sai lầm tương tự. Bên cạnh đó, cũng có nhiều công trình thể hiện khát vọng tái thiết và phát triển xã hội.
Đài tưởng niệm hòa bình Hiroshima (Hiroshima Peace Memorial), phần còn sót lại sau vụ ném bom nguyên tử
Thành phố Nowa Huta kiểu mẫu được xây dựng hoàn toàn mới vào những năm 1950 tại Ba Lan, biểu tượng cho lý tưởng xã hội chủ nghĩa và sự tái thiết toàn diện sau chiến tranh
Tuy nhiên, Idealist từng bị lạm dụng như công cụ của những nhà cầm quyền mang tư tưởng cực đoan nhằm khẳng định quyền lực tối cao. Phong trào Neo - Fascist (Tân phát xít) sử dụng đường nét vuông vức, đối xứng hoàn hảo, hình khối nghiêm nghị đến rợn người, biến kiến trúc thành thứ ngôn ngữ tuyên truyền, thể hiện tính áp chế và sự kiểm soát tuyệt đối.
Casa del Fascio (Como, Ý, 1936) của Giuseppe Terragni là một ví dụ điển hình của phong trào Neo-Fascist
Ở chiều ngược lại, Idealist cũng sở hữu những khía cạnh lãng mạn và bay bổng. Dù nhiều dự án chưa từng được xây dựng, tư tưởng ấy vẫn là nguồn cảm hứng bất tận, nhấn mạnh rằng kiến trúc có thể vượt qua giới hạn thực tế, trở thành bản thảo cho những thế giới lý tưởng.
Walking City của Archigram
Spatial City of Yona Friedman
Tháp Nakagin Capsule (Nhật Bản) được làm từ các mô - đun thép theo phong trào Metabolism (Kiến trúc chuyển hóa)
>>> Xem thêm: Khám phá tường tận về chủ nghĩa chức năng trong thiết kế
Idealist là tư tưởng kiến trúc lớn, đồng thời là bản tuyên ngôn cho ước mơ và khát vọng của nhân loại. Tinh thần Idealist luôn thôi thúc các kiến trúc sư mở rộng giới hạn thực tại, hình dung và kiến tạo nên những thế giới lý tưởng. Tại đó, kiến trúc trở thành ngọn đèn dẫn lối, thắp sáng khát vọng và truyền cảm hứng cho tương lai.
Nguồn: Kiến Việt
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
