2.194 lượt xemFormaldehyde là một chất không màu, có mùi hăng đặc trưng và có thể tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe nếu tích tụ lâu dài trong nhà. Với những ai đang sử dụng nội thất gỗ - đặc biệt là gỗ công nghiệp, việc khử mùi formaldehyde là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo không gian sống trong lành, an toàn cho cả gia đình.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ formaldehyde là gì, tại sao nó lại có trong nhà và cách khử mùi formaldehyde trên đồ gỗ hiệu quả, đơn giản và an toàn ngay tại nhà.
>>> Xem thêm: 5 loại cây cảnh hấp thụ formaldehyde, giúp ngủ ngon
Formaldehyde là gì? Tại sao nội thất gỗ lại chứa chất này?
Formaldehyde (công thức hóa học HCHO) là một hợp chất hữu cơ dễ bay hơi thuộc nhóm aldehyde. Trong điều kiện bình thường, nó tồn tại dưới dạng khí, không màu nhưng có mùi hắc đặc trưng rất dễ nhận biết nếu nồng độ đủ cao. Formaldehyde tan tốt trong nước và thường được pha chế thành dung dịch gọi là formol hoặc formalin để sử dụng trong công nghiệp và y tế.
Trong ngành sản xuất đồ nội thất, formaldehyde được dùng phổ biến vì tính chất kết dính và bảo quản rất mạnh. Tuy nhiên, đây cũng là một chất có độc tính, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm các chất “có thể gây ung thư cho người” nếu tiếp xúc thường xuyên trong thời gian dài.
Formaldehyde là chất kết dính thường dùng trong sản xuất nội thất gỗ, nhưng có độc tính cao và nguy cơ gây ung thư nếu tiếp xúc lâu dài
Vì sao formaldehyde lại xuất hiện trong nội thất gỗ?
1. Gỗ công nghiệp sử dụng keo chứa formaldehyde
Các sản phẩm như ván MDF, HDF, ván dăm… được làm từ mùn gỗ nghiền nhỏ, sau đó trộn với keo dán (phổ biến là keo urea-formaldehyde) để ép thành tấm. Loại keo này có khả năng kết dính cao, giá rẻ nhưng lại giải phóng dần formaldehyde ra môi trường không khí sau khi sản phẩm hoàn thiện.
2. Lớp sơn phủ bề mặt chứa formaldehyde
Nhiều loại sơn bóng, sơn PU, sơn chống ẩm, chống mốc được dùng để hoàn thiện bề mặt đồ gỗ cũng có thể chứa formaldehyde - đặc biệt là nếu là hàng giá rẻ, kém chất lượng hoặc không rõ nguồn gốc. Trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm cao, lớp sơn này càng dễ phát thải khí độc.
3. Gỗ tự nhiên vẫn có thể phát thải formaldehyde
Ngay cả khi sử dụng gỗ tự nhiên nguyên khối, đồ nội thất vẫn có thể chứa formaldehyde nếu trong quá trình sản xuất có dùng đến chất kết dính, chất chống mối mọt hoặc sơn phủ chứa hóa chất. Ngoài ra, nếu xử lý gỗ không kỹ, không sấy khô đúng tiêu chuẩn, độ ẩm cao cũng khiến formaldehyde tích tụ và khuếch tán theo thời gian.
Formaldehyde xuất hiện trong nội thất gỗ chủ yếu do keo dán, sơn phủ và chất xử lý gỗ chứa hóa chất độc, dễ phát tán trong môi trường kín và ẩm nóng
Đây chính là lý do vì sao khi mới lắp đặt đồ nội thất gỗ - nhất là trong không gian kín như phòng ngủ, phòng khách - bạn sẽ thường cảm thấy có mùi hắc, hơi cay mắt hoặc tức ngực nhẹ. Đó là biểu hiện ban đầu của khí formaldehyde đang bay hơi trong không khí.
Dấu hiệu nhận biết nhà có formaldehyde và nguồn phát thải phổ biến
Mặc dù formaldehyde không nhìn thấy bằng mắt thường, bạn vẫn có thể nghi ngờ sự hiện diện của nó nếu phát hiện một số dấu hiệu bất thường trong không gian sống:
Các biểu hiện thường gặp khi nhà có khí formaldehyde:
- Mùi hăng nồng, khó chịu giống mùi keo, sơn mới hoặc vật liệu xây dựng - đặc biệt rõ vào ban ngày khi nhiệt độ trong phòng tăng cao.
- Cảm giác cay mắt, ngứa họng hoặc tức ngực nhẹ khi ở lâu trong phòng kín.
- Đau đầu, chóng mặt hoặc dị ứng nhẹ ngay sau khi chuyển về nhà mới hoặc lắp đặt nội thất mới.
- Trẻ em và người già dễ bị kích ứng đường hô hấp, ho kéo dài không rõ nguyên nhân khi ngủ trong không gian có nồng độ formaldehyde cao.
Những nguồn phát thải formaldehyde trong nhà bạn có thể không ngờ tới:
- Sơn tường, keo dán gạch, chất chống cháy: Đây là những sản phẩm thường bị “bỏ quên” trong khâu kiểm tra hóa chất nhưng thực tế lại chứa lượng formaldehyde đáng kể.
- Rèm cửa, ga giường, quần áo mới mua: Để chống nhăn hoặc chống cháy, nhà sản xuất có thể dùng hóa chất chứa formaldehyde để xử lý vải. Sau khi mở bao bì, chất này có thể bay hơi ra môi trường sống.
- Mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc cá nhân: Nước sơn móng, keo xịt tóc, kem dưỡng da hoặc nước hoa đều có thể chứa formaldehyde hoặc các chất tiền thân của nó.
- Thuốc lá, khói bếp gas, đốt than tổ ong, nướng than: Khi đốt các vật liệu hữu cơ trong môi trường kín, formaldehyde có thể hình thành và tích tụ trong không khí nếu không thông gió đủ.
Formaldehyde có thể phát tán từ sơn tường, vải vóc, mỹ phẩm và khói đốt trong nhà, gây ô nhiễm không khí mà nhiều người không ngờ tới
Việc hiểu rõ các nguồn phát thải formaldehyde giúp bạn chủ động hơn trong việc loại bỏ hoặc hạn chế tiếp xúc với khí độc này, đồng thời áp dụng biện pháp khử mùi - lọc khí kịp thời để bảo vệ sức khỏe cả gia đình.
Cách khử mùi formaldehyde trên đồ gỗ đơn giản và hiệu quả tại nhà
Formaldehyde là “kẻ thù thầm lặng” ẩn trong nhiều món nội thất gỗ mà chúng ta sử dụng hàng ngày. Việc khử mùi đúng cách không chỉ giúp ngôi nhà dễ chịu hơn mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả gia đình.
1. Khử mùi formaldehyde bằng nguyên liệu tự nhiên - đơn giản mà hiệu quả
Dùng lá chè khô
Lá chè khô (trà khô) chứa nhiều hợp chất tự nhiên như catechin và tannin - những chất có khả năng hấp thụ khí độc và làm sạch không khí hiệu quả. Đặc biệt, lá chè còn giúp trung hòa mùi hắc nồng của formaldehyde, mang lại cảm giác dễ chịu trong không gian sống.
Cách dùng: Cho một lượng lá chè khô vừa đủ vào túi vải mỏng, đặt vào các vị trí như ngăn kéo tủ, gầm giường, mặt bàn hoặc đặt rải rác quanh phòng khách, phòng ngủ, phòng thờ - nơi có nhiều đồ gỗ mới.
Dùng lá chè khô là cách khử mùi an toàn, chi phí thấp, không độc hại - rất phù hợp với gia đình có người già, trẻ nhỏ hoặc người nhạy cảm với mùi hóa chất
Dùng hỗn hợp nước cốt chanh - giấm - muối
Chanh và giấm đều chứa axit tự nhiên có khả năng phản ứng với các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) như formaldehyde, giúp khử mùi hiệu quả. Muối biển hỗ trợ hút ẩm và tăng khả năng trung hòa mùi.
Cách dùng: Pha nước cốt của 1 quả chanh với 2 thìa giấm ăn và một nhúm muối, đổ vào một chiếc bát sứ và đặt tại nơi có mùi nồng từ đồ gỗ. Nên đặt ở vị trí thoáng gió hoặc gần nguồn phát thải mùi như mặt tủ, góc ghế, hộc kệ.
Lưu ý: Hỗn hợp này nên thay mới mỗi 2-3 ngày để giữ hiệu quả khử mùi liên tục.
Giải pháp này không những làm giảm mùi hắc mà còn mang lại hương thơm dịu nhẹ tự nhiên cho không gian.
2. Sử dụng vật liệu và thiết bị hỗ trợ khử mùi formaldehyde
Dùng than hoạt tính và cafe khô
Than hoạt tính có cấu trúc xốp với hàng triệu vi lỗ li ti giúp hấp phụ mạnh các phân tử khí độc, trong đó có formaldehyde. Còn cafe khô (dạng bột hoặc hạt) vừa hút ẩm, khử mùi vừa mang lại hương thơm dịu nhẹ, thư giãn.
Cách dùng: Cho than hoạt tính hoặc cafe khô vào túi vải thoáng khí (loại túi lưới hoặc vải không dệt), đặt ở các vị trí như dưới đáy tủ, sau ghế sofa, hộc tủ bếp hoặc gần sàn gỗ mới lắp.
Dùng than hoạt tính và cafe khô vừa hiệu quả vừa thân thiện với môi trường, không gây kích ứng và có thể dùng trong thời gian dài
Dùng máy lọc không khí có màng lọc VOC
Các dòng máy lọc không khí hiện đại thường được trang bị màng lọc HEPA và carbon hoạt tính, có khả năng lọc tới 90-95% khí formaldehyde và các VOC khác. Một số máy còn tích hợp cảm biến đo chất lượng không khí và chế độ tự động điều chỉnh công suất lọc.
Mẹo chọn máy: Nên ưu tiên loại có tính năng chuyên khử mùi và lọc VOC (Volatile Organic Compounds), có chứng nhận rõ ràng từ nhà sản xuất. Đặt máy tại nơi kín gió, gần đồ nội thất gỗ mới để tăng hiệu quả lọc.
Máy lọc không khí là giải pháp lý tưởng cho gia đình mới xây, mới sơn sửa hoặc có nhiều đồ gỗ công nghiệp
Tận dụng vỏ quýt, vỏ dứa hoặc tinh dầu thiên nhiên
Các loại vỏ trái cây như vỏ cam, quýt, dứa chứa tinh dầu tự nhiên có khả năng át mùi tốt, trung hòa không khí và tạo hương thơm dễ chịu. Ngoài ra, tinh dầu như bạc hà, sả chanh, oải hương, bưởi cũng có tính kháng khuẩn nhẹ, giúp cải thiện môi trường sống.
Cách dùng: Đặt vỏ trái cây vào chén nhỏ, để gần đồ gỗ mới hoặc sử dụng máy khuếch tán tinh dầu 1-2 lần/ngày. Tránh nhỏ tinh dầu trực tiếp lên bề mặt gỗ vì có thể gây biến màu hoặc phồng rộp lớp phủ.
3. Tối ưu hóa lưu thông khí và bố trí cây xanh trong nhà
Tạo không gian thông thoáng bằng thông gió tự nhiên
Mở cửa sổ, cửa ra vào mỗi ngày từ 30 phút đến vài tiếng là cách đơn giản nhất để giúp formaldehyde bay hơi nhanh hơn. Việc trao đổi khí sẽ giúp làm loãng nồng độ khí độc và tăng lưu thông oxy.
Lắp đặt quạt thông gió - quạt hút khí
Trong các không gian bí như phòng ngủ kín, phòng thờ, kho hoặc căn hộ không có cửa sổ thông gió tự nhiên, việc lắp quạt hút mùi âm trần, quạt thông gió gắn tường là rất cần thiết để giảm tích tụ khí độc.
Trồng cây xanh có khả năng lọc không khí
Một số loại cây cảnh như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý, dương xỉ, cau tiểu trâm đã được NASA chứng minh có khả năng hấp thụ formaldehyde, benzen và các khí độc khác. Bạn nên đặt những chậu cây này gần đồ nội thất gỗ hoặc ở các góc phòng thường xuyên đóng kín.
Không chỉ làm sạch không khí, cây xanh còn mang lại cảm giác thư thái và tăng yếu tố thẩm mỹ cho không gian sống
Những lưu ý khi sử dụng đồ gỗ mới để hạn chế phát tán formaldehyde
- Không nên ở ngay trong nhà mới xây hoặc mới lắp đồ gỗ: Tốt nhất nên chờ ít nhất 1-2 tuần, bật quạt và mở cửa liên tục để khí độc bay hơi dần.
- Tránh lắp đồ gỗ ngay sau khi sơn nhà: Vì cả sơn tường và đồ gỗ đều là nguồn phát thải formaldehyde, nếu cộng hưởng cùng lúc sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm độc khí gấp nhiều lần.
- Ưu tiên lựa chọn sản phẩm gỗ đạt chuẩn E0 - E1: Đây là các cấp độ an toàn châu Âu về phát thải formaldehyde (E0 là thấp nhất). Hãy hỏi rõ người bán hoặc nhà thầu khi chọn đồ nội thất.
- Duy trì độ ẩm và nhiệt độ ổn định trong nhà: Hạn chế để nhiệt độ quá cao hoặc độ ẩm quá thấp vì điều này khiến formaldehyde bay hơi nhanh và mạnh hơn bình thường.
Giải đáp nhanh về formaldehyde và đồ gỗ
1. Gỗ tự nhiên có chứa formaldehyde không?
Có – nếu được xử lý bằng sơn, chất chống mối mọt, hoặc keo dán trong thi công. Tuy ít hơn gỗ công nghiệp nhưng không hoàn toàn “sạch”.
2. Mùi hăng có tự hết sau vài ngày không?
Không hoàn toàn. Một phần sẽ bay hơi, nhưng nếu không thông gió và xử lý đúng cách, formaldehyde vẫn tồn dư trong nhiều tháng.
3. Có nên thuê dịch vụ khử mùi chuyên nghiệp không?
Có nếu bạn sống cùng trẻ sơ sinh, người có bệnh hô hấp, hoặc không gian kín. Tuy nhiên, giải pháp tại nhà vẫn hiệu quả nếu thực hiện đều đặn.
4. Sau bao lâu thì có thể yên tâm dùng phòng mới?
Nên chờ ít nhất 1–2 tuần, trong thời gian đó cần thông khí tích cực và sử dụng thêm cây xanh, nguyên liệu tự nhiên để hỗ trợ.
Việc khử mùi formaldehyde trên đồ gỗ không chỉ là hành động nhất thời mà là cả quá trình kết hợp giữa kiến thức - giải pháp - thói quen sống lành mạnh. Hãy bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ như mở cửa mỗi sáng, trồng thêm cây xanh, sử dụng vật liệu thân thiện… để bảo vệ sức khỏe và nâng tầm chất lượng sống cho cả gia đình.
Tổng hợp
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
