Hàng xóm tranh chấp tường rào, lối đi: Giải quyết thế nào cho thấu tình đạt lý?

Trên thực tế, tranh chấp tường rào, lối đi qua có rất nhiều biểu hiện khác nhau. Nắm rõ từng trường hợp và hướng xử lý theo pháp luật sẽ giúp bạn dễ dàng xác định và tìm phương án hợp lý cho trường hợp của mình.

1. 1. Giải quyết tranh chấp về tường rào

2. 1.1. Quy định về mốc giới giữa các thửa đất liền kề

Mốc giới giữa các thửa đất liền kề đã được quy định rõ tại Điều 176 Bộ luật Dân sự 2015:

“1. Chủ sở hữu bất động sản chỉ được dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây, xây tường ngăn trên phần đất thuộc quyền sử dụng của mình. 

2. Các chủ sở hữu bất động sản liền kề có thể thỏa thuận với nhau về việc dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây, xây tường ngăn trên ranh giới để làm mốc giới ngăn cách giữa các bất động sản; những vật mốc giới này là sở hữu chung của các chủ thể đó. 

Trường hợp mốc giới ngăn cách chỉ do một bên tạo nên trên ranh giới và được chủ sở hữu bất động sản liền kề đồng ý thì mốc giới ngăn cách đó là sở hữu chung, chi phí để xây dựng do bên tạo nên chịu, trừ trường hợp có thỏa thuận khác; nếu chủ sở hữu bất động sản liền kề không đồng ý mà có lý do chính đáng thì chủ sở hữu đã dựng cột mốc, hàng rào, trồng cây, xây tường ngăn phải dỡ bỏ.”.

Như vậy, mốc giới giữa các thửa đất liền kề chủ yếu được thể hiện bằng cột mốc, hàng rào, tường rào hoặc cây xanh. Trong trường hợp mốc giới được người sử dụng đất lập trên phần đất của mình (phần diện tích giáp ranh), mốc giới này sẽ thuộc sở hữu riêng của người lập mốc giới. Còn nếu các bên tự thỏa thuận lập mốc giới trên ranh giới giữa các thửa đất liền kề thì mốc giới sẽ thuộc sở hữu chung.

Mốc giới giữa các thửa đất có thể do cá nhân tự xác lập hoặc các bên tự thỏa thuận để thống nhất một mốc giới chung (Ảnh minh họa: House in Nagoya)

>>> Xem thêm: Luật sư tư vấn về việc tranh chấp đất giữa những người thân trong gia đình và cách giải quyết

1. 1.2. Hướng dẫn giải quyết tranh chấp mốc giới giữa các thửa đất 

• Trường hợp 1: Tranh chấp về sở hữu mốc giới giữa các chủ bất động sản liền kề 

Trong trường hợp này, các bên có thể giải quyết bằng những phương thức sau:

- Thương lượng: Các bên tranh chấp sẽ tự thỏa thuận, giải quyết với nhau.

- Hòa giải: Một bên thứ ba (không phải Tòa án nhân dân) sẽ đứng ra hòa giải tranh chấp giữa các bên.

- Khởi kiện: Các bên thực hiện thủ tục tố tụng dân sự (khởi kiện vụ án dân sự).

Tùy hoàn cảnh thực tế mà các bên có thể thương lượng, hòa giải hoặc khởi kiện để giải quyết tranh chấp về sở hữu mốc giới giữa các nhà liền kề (Ảnh minh họa: Baan Priggang)

• Trường hợp 2: Tranh chấp khi lấn, chiếm mốc giới (lấn, chiếm tường rào, hàng cây,…)

Hành vi lấn, chiếm tường rào, hàng cây, cột mốc,... là hình thức phổ biến của tranh chấp đất đai (tranh chấp xác định ai là người có quyền sử dụng đất).

Trong trường hợp này, việc giải quyết tranh chấp giữa các bên sẽ được thực hiện như sau:

*Hòa giải và hòa giải bắt buộc:

Khoản 2 Điều 202 Luật Đất đai 2013 và khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP quy định các bên tranh chấp đất đai mà hòa giải không thành hoặc không tự hòa giải thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn để tiến hành hòa giải. Nếu không hòa giải tại Ủy ban dân dân xã, phường, thị trấn mà gửi đơn đề nghị Ủy ban dân dân cấp huyện, cấp tỉnh giải quyết hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân thì bị trả lại đơn.

*Giải quyết tranh chấp nếu hòa giải không thành:

Cách 1: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có đất tranh chấp 

Áp dụng đối với những trường hợp sau: 

- Đương sự có Giấy chứng nhận (Sổ đỏ, Sổ hồng) hoặc có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất.

- Nếu đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất thì chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức: giải quyết tại Tòa án hoặc Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh.

Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai bao gồm: 

- Bước 1: Nộp đơn khởi kiện. 

- Bước 2: Tiếp nhận và thụ lý. 

- Bước 3: Chuẩn bị xét xử.

- Bước 4: Xét xử sơ thẩm. 

- Bước 5: Thi hành án.

Cách 2: Đề nghị Ủy ban dân dân cấp có thẩm quyền giải quyết 

Áp dụng đối với trường hợp tranh chấp mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013.

(Chọn giải quyết tại Tòa án hoặc Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh. Nói cách khác, nếu chọn giải quyết tại Tòa án thì không được giải quyết tại Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện và ngược lại). 

Riêng trường hợp tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân với nhau thì gửi đơn đề nghị Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết.

Nếu không đạt thỏa thuận hòa giải, tranh chấp tường rào giữa các bên buộc phải giải quyết thông qua bên thứ ba là Tòa án nhân dân hoặc Ủy ban nhân dân

>>> Xem thêm: Tôi thấm thía: Mọi sự chung đụng chỉ làm mất đoàn kết gia đình, đất đai phải rõ ràng pháp lý

1. 2. Giải quyết tranh chấp lối đi qua 

2. 2.1. Thửa đất bị vây bọc có quyền mở lối đi “hợp lý” trên thửa đất phía ngoài

Theo khoản 1 Điều 171 Luật Đất đai 2013 và khoản 1 Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015, thửa đất ở phía trong (bị bao bọc) mà không có lối đi hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng thì có quyền yêu cầu người sử dụng đất ở phía ngoài dành cho mình một lối đi trên phần đất của họ. 

Vị trí, giới hạn chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lối đi do các bên thỏa thuận, bảo đảm thuận tiện cho việc đi lại và ít gây phiền hà cho các bên.

1. 2.2. Hướng dẫn giải quyết tranh chấp lối đi qua 

Mỗi trường hợp tranh chấp về lối đi qua sẽ có tình tiết khác nhau nhưng loại tranh chấp phổ biến nhất là người sử dụng đất phía ngoài không cho mở lối đi qua.

Khi xảy ra tranh chấp thì có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định tại khoản 2 Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

“… nếu có tranh chấp về lối đi thì có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác xác định.”.

Thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi gồm những bước sau: 

- Bước 1: Nộp đơn khởi kiện. 

- Bước 2: Tiếp nhận và thụ lý.

- Bước 3: Chuẩn bị xét xử. 

- Bước 4: Xét xử sơ thẩm.

- Bước 5: Thi hành án.

Trong trường hợp thửa đất phía trong không có lối đi ra đường lớn, người sử dụng đất bên ngoài buộc phải dành một phần đất để mở lối đi qua

>>> Xem thêm: Tư vấn: Quyền mở lối đi riêng qua bất động sản của hàng xóm

Trên đây là những cách giải quyết tranh chấp tường rào, lối đi qua. Tùy từng trường hợp tranh chấp tường rào, lối đi qua cụ thể, bạn nên tìm đến luật sư hoặc các đơn vị có thẩm quyền để được tư vấn và tìm cách giải quyết phù hợp.

Nguồn: luatvietnam