Nhà cộng đồng Kỳ Thượng có kết cấu nhà sàn bản địa, ý tưởng của lớp thanh niên trẻ muốn giúp bà con thoát nghèo 

Nhà cộng đồng Kỳ Thượng thuộc xã Kỳ Thượng, Hoành Bồ, Quảng Ninh, là một không gian giao lưu văn hóa của bà con thôn làng, cũng là địa điểm dừng dân của du khách khi có dịp ghé qua. Công trình gây ấn tượng mạnh mẽ với kết cấu nhà sàn bản địa nhưng cũng đầy sự mới mẻ, phá cách trong nghệ thuật kiến trúc.

• Nhà cộng đồng ra đời từ khát khao giúp bà con thoát nghèo của lớp thanh niên trẻ

Kỳ Thượng là một xã nhỏ vùng cao, cách trung tâm thành phố Hạ Long khoảng 60km về phía Đông Bắc. Dân cư ở đây thưa thớt, chủ yếu là người dân tộc Dao. Điều kiện về kinh tế, giao thông và các tiện ích đều khó khăn. Thế nhưng, vùng đất này lại có khu bảo tồn thiên nhiên Đông Sơn rộng lớn với nhiều loài động thực vật đa dạng; cảnh quan tự nhiên hùng vĩ, khí hậu mát mẻ quanh năm. Đây thực sự là địa điểm có tiềm năng rất lớn về du lịch cộng đồng và bảo tồn thiên nhiên.

Lớp thanh niên trẻ ở thôn làng Kỳ Thượng luôn nuôi ước mơ giúp bà con thoát nghèo và mong muốn làm một điều ý nghĩa cho quê hương. Vì thế trong một lần KTS Nguyễn Văn Thu cùng cộng sự đến thăm và giao lưu cùng dân làng tại mảnh đất này, những người thanh niên ấy đã cùng đội ngũ KTS bàn bạc, lên ý tưởng về một mô hình du lịch cộng đồng, giới thiệu văn hóa địa phương đến với những du khách lên đây tham quan và trải nghiệm.

Nhiệm vụ đầu tiên là xây dựng một ngôi nhà cộng đồng, do chính tay mọi người cùng chung tay góp sức thực hiện. Đây sẽ trở thành một nơi tụ họp, giao lưu của người dân trong thôn; bên cạnh đó còn là điểm dừng chân, đón khách và giới thiệu về văn hóa địa phương, các món ăn, tập tục sinh hoạt của bà con nơi đây. Khái niệm về Nhà cộng đồng Kỳ Thượng từ đó ra đời, mang ý nghĩa giống như một cái đình làng, hay một nhà văn hóa chung của thôn.

>>> Xem thêm: Vợ chồng kiến trúc sư về quê xây nhà để các con trải nghiệm cuộc sống xóm làng dân dã

• Công trình của lòng đoàn kết, chung tay góp sức xây dựng

Đội ngũ KTS mong muốn tạo nên một công trình với cấu trúc đơn giản và thật gần gũi với đời sống của người dân địa phương. Bởi vậy nhà sàn truyền thống chính là phương án phù hợp. Mặt khác, khi xây dựng nhà sàn, bà con cũng có thể cùng nhau tham gia vào việc thi công bởi họ đã quen thuộc với cấu trúc của ngôi nhà.

Để tối ưu chi phí cũng như giải quyết vấn đề đi lại khó khăn, nhóm KTS đã chọn nguồn vật liệu xây dựng sẵn có tại địa phương như gỗ tự nhiên, đá suối để tạo nên nhà cộng đồng. Trong đó, vật liệu gỗ chủ yếu tận dụng lại từ gỗ có sẵn của bà con, xây dựng theo phương pháp truyền thống, chi tiết thi công đơn giản. Móng được xây bằng đá suối, dầm cột bằng gỗ, vách ngăn phòng cũng bằng gỗ, mái dùng tấm lợp sinh thái, có ưu điểm nhẹ, dễ vận chuyển và lắp đặt.

>>> Xem thêm: Cảm nhận vẻ đẹp truyền thống của nhà ngói Bắc Bộ và không gian phân lớp sáng tạo bên trong Hopper House

• Tính nghệ thuật mới lạ trong không gian đậm chất bản địa

Công trình được xây dựng trên một địa hình đồi dốc, phía trước hướng ra sân cộng đồng, nhìn về phía dòng suối, phía sau công trình là rừng keo, kết hợp với các cây cỏ địa phương tạo nên một tổng thể hài hòa, tự nhiên.

Nhìn tổng thể, ngôi nhà cộng đồng có cấu trúc tương tự nhà sàn của đồng bào các dân tộc miền núi phía bắc. Kết cấu nhà gồm có 2 tầng: Tầng 1 là không gian mở, không ngăn thành phòng, dành cho các hoạt động sinh hoạt chung như họp thôn, tiếp khách, trưng bày hình ảnh, sản vật địa phương. Tầng 2 là không gian kín, có tường và cửa sổ bằng gỗ, có thể làm nơi ngủ nghỉ hoặc sinh hoạt.

Điều mới lạ trong kiến trúc của nhà cộng đồng Kỳ Thượng là mặt bằng nhà hình elip, bởi thế mà kiểu dáng công trình trở nên nghệ thuật hơn. Theo KTS, hình elip sẽ tạo cảm giác cân đối và hướng tâm, tượng trưng cho một nơi sinh hoạt cộng đồng, một nơi mọi người có thể hướng về, đồng thời từ đây cũng có thể nhìn về nhiều phía khác nhau.

Bên cạnh đó, cấu tạo mái nhà cũng là chi tiết mang đầy tính nghệ thuật. Phần mái thoạt nhìn tuy đơn giản nhưng khi đặt trên khối nhà hình trụ elip, tạo thành một hình ảnh tượng trưng như cánh diều, hoặc như một chiếc lá giữa núi rừng. Mái được đua rộng ra xung quanh, che mưa nắng cho cấu trúc gỗ bên dưới, nhờ đó tạo nên kết cấu nhà bền vững bất kể điều kiện thời tiết, đồng thời gia tăng tuổi thọ cho công trình.

Để công trình nhà cộng đồng gần gũi với cuộc sống bản địa nhất có thể, đội ngũ KTS cũng như người dân thi công đã quyết định làm hệ cột tầng 1 từ thân gỗ tự nhiên - chỉ được bóc vỏ chứ không cắt gọt, tạo thành những cây cột có dáng vẻ tựa như những thân cây trong rừng.

Các chi tiết liên kết gỗ chủ yếu dùng mộng truyền thống. Gỗ được phơi khô, xử lý mối mọt, cong vênh theo phương pháp truyền thống, sau đó được gia công tại công trình và lắp dựng trực tiếp bởi những người dân địa phương.

>>> Xem thêm: Nhà Bắc Hồng như một ngôi làng cổ thu nhỏ dưới lớp mái ngói "xô lệch" vừa đạt giải vàng Kiến trúc Việt Nam

• Một số bản vẽ của nhà cộng đồng Kỳ Thượng:

Từ khi hoàn thành đến nay, công trình nhà cộng đồng Kỳ Thượng đã trở thành một điểm đến, một nơi chốn với nhiều hoạt động có ý nghĩa của địa phương. Đồng thời cũng là một điểm thu hút du lịch, mang lại thêm nguồn thu nhập và công việc làm cho bà con dân làng.

Qua công trình này, đội ngũ KTS mong muốn lan tỏa thông điệp rằng: kiến trúc với giải pháp cụ thể và công năng phù hợp sẽ đóng góp nhiều giá trị thiết thực cho người dân, nhất là ở những khu vực còn chịu nhiều thiếu thốn về vật chất lẫn tinh thần.

Thông tin công trình:

Tên công trình: Nhà cộng đồng Kỳ Thượng

Địa điểm: Kỳ Thượng, Hoành Bồ, Quảng Ninh

Diện tích khu đất: 400m2

Diện tích xây dựng: 75m2

Đơn vị thiết kế: Công ty TNHH Kiến trúc Hòn Gai (HGAA)

Chủ trì: KTS Nguyễn Văn Thu

Nhóm thiết kế: Nguyễn Minh Đức, Phạm Ngọc Sơn.

Năm hoàn thành: 2022

Bài viết: Thảo Vy

*Bài viết được biên soạn bởi đội ngũ Happynest. Xin vui lòng không sao chép dưới mọi hình thức.