Nhà cổ Bình Thủy - Dinh thự cổ đẹp nhất miền Tây, giao thoa giữa các giá trị kiến trúc lâu đời 

Nhà cổ Bình Thủy được ví như một “kho đồ cổ” quý giá, nơi lưu giữ những nét đặc sắc của kiến trúc Đông - Tây và gửi gắm các giá trị truyền thống lâu đời.

Nằm trên đường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ, nhà cổ Bình Thủy được đánh giá là ngôi nhà cổ đẹp nhất miền Tây Nam Bộ. Công trình nguyên thủy là ngôi nhà ở và hiện nay là Nhà thờ họ Dương – những chủ nhân đã kiến tạo và gìn giữ ngôi nhà đến ngày nay.

Gia tộc họ Dương tới sinh cơ lập nghiệp ở Nam Bộ vào cuối thế kỷ XVIII, đến nay đã trải qua 6 đời. Ông Dương Văn Vị (thế hệ thứ 3) là người đã chọn vùng đất Bình Thủy xứ Tây Đô xưa để dựng nhà. Ngôi nhà đầu tiên được xây năm 1870 với kiến trúc gỗ, lợp ngói, để thờ tổ tiên. Tới đầu thế kỷ XX, ông cho xây dựng lại ngôi nhà có quy mô lớn hơn. Năm 1904, sau khi ông mất, con trai ông là Dương Chấn Kỷ tiếp tục xây dựng tới năm 1911 mới hoàn thành – chính là ngôi nhà hiện tại. 

Nhà cổ Bình Thủy nằm trên đường Bùi Hữu Nghĩa, phường Bình Thủy, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ là một kiến trúc độc đáo trên trăm năm tuổi 

Công trình tọa lạc trên khuôn viên rộng khoảng 6.000m2, mở ra đường theo hướng Đông. Trước nhà có khoảng sân rộng với bể cảnh và non bộ là yếu tố minh đường và bình phong trong phong thủy. Vào thời điểm xây dựng nhà, ông Dương Chấn Kỷ là một thương gia giàu, có học thức và có tri thức thẩm mỹ. Ông tiếp nhận những giá trị mới của phương Tây và kết hợp với yếu tố dân tộc, truyền thống Á Đông trong việc tạo dựng ngôi nhà. Bởi vậy, nhà cổ Bình Thủy vừa mang hình thức phương Tây nhưng lại có cấu trúc và nội thất đậm màu sắc phương Đông.

>>> Xem thêm: Kiến trúc cổ bừng sáng trong ngôi nhà ở phố cổ Hội An

Cổng chính kiên cố bằng bê tông và sắt theo kiểu dinh thự Pháp của nhà cổ Bình Thủy

Cổng phụ xây theo lối kiến trúc Á Đông với bốn cột tròn và khung gỗ mái ngói, gắn bảng “Phước An Hiệu”

Về tổng thể, nhà cổ Bình Thủy là một khu nhà ba gian hai chái, nền nhà cao hơn mặt sân 1m, có bốn bậc thang hình cánh cung tao nhã kết nối nhà với khoảng sân rộng. Dọc mặt tiền ngôi nhà là các vòm cửa cao rộng đem lại cảm giác thông thoáng.

Lối cầu thang được thiết kế hai bên thành hình cánh cung mềm mại 

Trên các vòm cửa trang trí phù điêu đắp nổi mang đậm phong cách châu Âu cổ điển

Toàn bộ khu nhà nằm trong khuôn viên rộng 6.000m2, với khoảng sân rộng lát gạch Tàu và các khoảng vườn bài trí non bộ, chậu cảnh 

Ngôi nhà có bố cục đăng đối. Theo bề ngang, nhà có 5 gian – rộng 22m. Theo chiều sâu nhà có 3 lớp: nhà trước, nhà giữa và nhà sau với chiều sâu là 16m. Tường bao bên ngoài xây gạch, hệ kết cấu làm bằng khung gỗ, mái lợp ngói. Ngôi nhà nằm giữa vườn mở cửa ra bốn hướng, xung quanh là vườn hoa cây trái. Hậu duệ đời thứ 5 của ngôi nhà là ông Dương Văn Ngôn có thú chơi hoa cảnh – nhất là hoa lan nên ngôi nhà còn có tên gọi là “Vườn lan Bình Thủy”.

>>> Xem thêm: Ngôi nhà cổ của nghệ nhân nghề gỗ tại Hòa Bình, chi phí thực 3 tỷ nhưng ý nghĩa tinh thần là vô giá

5 gian nhà phía trước bài trí đặc trưng của một gia đình Việt, dùng làm nơi tiếp khách trong các nghi lễ quan trọng. Nền nhà được lát gạch hoa nhập từ Pháp, đóng trần Plafond, trang trí hoa văn… Toàn bộ hệ thống vì kèo bao lơn cùng 16 cây cột lớn đường kính 180cm được kết nối bằng mộng - ngoàm.

Nhà trước gồm 5 gian là nơi tiếp khách trong những nghi lễ quan trọng, được trang trí theo phong cách Tây Âu

Ngăn cách giữa nhà trước với nhà giữa là hàng cột với những bao lam và liên ba được chạm trổ công phu. Các ô hộc có nhiều hình dạng như vuông, chữ nhật, lục giác cũng được chạm khảm tinh xảo

Nhà giữa gồm 5 gian: 3 gian giữa là bàn thờ, khám thờ tổ tiên ông bà được sơn son, thếp vàng, giường thờ, sập gụ cẩn xà cừ, chạm khắc cực kỳ tinh xảo như Tam Đa - Tứ Quý, Mai - Lan - Cúc - Trúc, Phúc - Lộc - Thọ, Long - Lân - Quy - Phượng…. Hai gian phía ngoài là nơi sinh hoạt chung của gia đình. 

Bàn thờ, khám thờ tổ tiên ông bà đặt tại gian giữa nhà được chạm khắc cực kỳ tinh xảo

Những kiệt tác chạm khắc gỗ được thực hiện bằng bàn tay của các nghệ nhân xuất sắc nhất Đông Dương thời đó

Đặc biệt, nhà cổ Bình Thủy còn được ví như một “kho đồ cổ” quý giá được gìn giữ hơn một thế kỷ qua. Những hiện vật tiêu biểu là hai bộ bàn ghế xuất xứ từ Vân Nam - Trung Quốc, mặt bàn bằng đá cẩm thạch, vân xanh, đường kính 1,5m, dày hơn 6cm, bộ xa lông kiểu Pháp đời Louis 15 mặt bàn bằng đá cẩm thạch sắc xanh, chùm đèn bạch đăng thế kỷ 18, cặp đèn treo thế kỷ 19…

Các hiện vật minh chứng cho thú chơi đồ cao cấp của gia đình họ Dương đất Bình Thủy

Chậu rửa mặt (lavabo) bằng sứ tráng men trắng hoa xanh, một trong những thứ đồ nội thất cùng niên đại với ngôi nhà hiện vẫn được lưu giữ

Nhà cổ Bình Thủy cũng là một trường quay nổi tiếng của các bộ phim về Việt Nam thời thuộc địa. Đây là bối cảnh của hàng chục bộ phim, trong đó có những phim nổi tiếng như Những nẻo đường phù sa, Người đẹp Tây Đô, Nợ đời,...

Đặc biệt, ngôi nhà đã được dùng làm bối cảnh thay thế cho ngôi nhà Huỳnh Thủy Lê ở Sa Đéc trong bộ phim nổi tiếng Người tình của đạo diễn Pháp JJ.Annaud. Sau này, đạo diễn JJ.Annaud - người đã ở lại nhà cổ Bình Thủy nhiều ngày để chỉ đạo làm phim - tâm sự: Những ngày ở tại nhà cổ Bình Thủy là ngày rất đẹp trong cuộc đời làm phim của ông.

>>> Xem thêm: Giữa lòng phố thị có căn nhà cổ kính, đưa gia chủ trở về nét đẹp truyền thống vang bóng một thời

Những tấm ảnh lưu niệm và bút tích của đạo diễn J.J Annaud khi làm phim ở nhà cổ Bình Thủy

Những nét kiến trúc Đông - Tây được kết hợp một cách hài hòa trong từng chi tiết

Năm 2009, Nhà cổ Bình Thủy đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật Quốc gia. Với giới nghiên cứu văn hóa - lịch sử, nhà cổ Bình Thủy là mẫu nhà cổ hiếm hoi còn sót lại khá nguyên vẹn giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu đời sống sinh hoạt, văn hóa cũng như tiến trình phát triển dưới tác động khác nhau lúc giao thời giữa hai thế kỷ của cư dân đồng bằng sông Cửu Long.

Nguồn: Tổng hợp

Thân mời bạn tham gia chuỗi sự kiện offline đầu tiên của group Happynest (Cộng đồng yêu nhà đẹp) sau gần 4 năm hoạt động. 4 năm - một hành trình chưa quá dài nhưng đầy kỷ niệm và ý nghĩa. Trong suốt thời gian này, Happynest may mắn nhận được sự yêu mến, đồng hành và sự trợ giúp của những người bạn trên khắp mọi miền tổ quốc. Đó cũng là động lực to lớn để admin Cao Tuyết Minh quyết định thực hiện chuỗi sự kiện offline đầu tiên dành cho những người bạn yêu nhà.  Sự kiện sẽ diễn ra tại một số tỉnh thành trên toàn quốc, là cơ hội để các thành viên gặp gỡ và giao lưu cùng các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nhà ở. Cùng với đó là cơ hội được tư vấn miễn phí, “gỡ rối” chuyện xây, sửa, hoàn thiện nhà…  Đặc biệt, khi tham gia sự kiện, các thành viên có cơ hội nhận được rất nhiều ưu đãi và những phần quà hấp dẫn với tổng giá trị giải thưởng lên tới 100 triệu đồng. Kèm theo cơ hội mua sắm online với các gói combo giá tốt nhất thị trường. Tìm hiểu toàn bộ thông tin về sự kiện tại đây, và đăng ký tham gia ngay tại đây để không bỏ lỡ chuỗi hoạt động cực kỳ ý nghĩa của Happynest bạn nhé!