793 lượt xemTrong những năm gần đây, kiến trúc dưới nước đã có nhiều bước đột phá, mang đến những trải nghiệm mới lạ và góp phần thúc đẩy bảo tồn hệ sinh thái biển. Từ khách sạn, nhà hàng đến các khu triển lãm và trung tâm nghiên cứu, tất cả đều có sự hòa quyện giữa công nghệ tiên tiến và thiên nhiên.
Lịch sử của kiến trúc dưới nước
Ngay từ thời các nền văn minh cổ đại, con người đã biết tận dụng môi trường biển cho các hoạt động như đánh bắt và bảo quản hải sản. Dù còn thô sơ, đây chính là những nỗ lực đầu tiên thể hiện sự gắn bó và khả năng thích nghi của con người với biển cả.
Bước sang thế kỷ 20, sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật đã mở ra nhiều ý tưởng táo bạo cho kiến trúc dưới nước. Cuối những năm 1960, các trạm nghiên cứu dưới nước thử nghiệm ra đời, cho phép các nhà khoa học sinh sống và làm việc dài ngày dưới lòng đại dương. Đây là dấu mốc quan trọng, biến những điều tưởng chừng là viễn tưởng trở thành hiện thực, đặt nền móng cho các công trình dưới nước hiện đại.
Novanoah II - Dự án thành phố nổi do kiến trúc sư người Ý Paolo Soleri phác thảo
Ngày nay, nhờ vật liệu tiên tiến như kính chịu áp lực cao hay hợp kim chống ăn mòn, cùng thiết kế bền vững, kiến trúc dưới nước đã đạt đến tầm cao mới. Những công trình này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ và trải nghiệm độc đáo mà còn góp phần bảo tồn hệ sinh thái biển.
>>> Xem thêm: Khám phá những công trình kiến trúc nổi tiếng ở Việt Nam
10 dự án kiến trúc dưới nước nổi bật trên thế giới
1. Poseidon Undersea Resort (Nhật Bản)
Đây là khu nghỉ dưỡng dưới nước đầu tiên trên thế giới, nằm ở độ sâu 12m ngoài khơi đảo Fiji, châu Đại Dương. Khách sạn sang trọng này sở hữu đầy đủ tiện ích 5 sao như nhà hàng, quầy bar, spa, thư viện, nhà nguyện và phòng thể dục. Không gian bên trong luôn duy trì áp suất bề mặt, bảo vệ du khách khỏi tác động của áp suất thủy tĩnh.
Khách sạn được bao quanh bởi rạn san hô đầy màu sắc
Mỗi phòng có bức tường acrylic trong suốt chiếm khoảng 70% diện tích, mang đến tầm nhìn toàn cảnh dưới đáy biển, với màng phản quang giúp ban ngày gần như không thể nhìn thấy bên trong. Bên ngoài là rạn san hô nhân tạo, nơi cư trú của nhiều loài sinh vật biển. Ngoài ra, Poseidon còn sử dụng vật liệu thúc đẩy sự phát triển của san hô, tạo mối quan hệ cộng sinh giữa công trình và môi trường biển.
Mặc dù thiết kế và kỹ thuật kết cấu hoàn tất từ năm 2012, tuyệt tác nằm dưới đại dương này vẫn đang trong quá trình hoàn thiện và chưa chính thức đi vào hoạt động
2. Water Discus Underwater Hotel (Dubai)
Dự án khách sạn dưới nước do Deep Ocean Technology thiết kế bao gồm 21 phòng suite sang trọng kết nối với trung tâm lặn biển, quầy bar và nhiều tiện ích cao cấp trên tầng nổi. Mỗi phòng đều được thiết kế tối ưu để hòa hợp với hòa hợp với môi trường biển, mang đến trải nghiệm cận cảnh thế giới đại dương nhưng vẫn đảm bảo an toàn với hệ động thực vật địa phương.
Lấy cảm hứng từ khoa học viễn tưởng, công trình sử dụng các mô-đun hình đĩa đặt cả trên và dưới mặt nước, cho phép mở rộng hoặc di chuyển đến địa điểm khác khi cần
Water Discus - dự án tham vọng trở thành khách sạn dưới nước lớn nhất thế giới
3. SeaOrbiter (Pháp)
Được thiết kế bởi kiến trúc sư người Pháp Jacques Rougerie, SeaOrbiter là sự kết hợp giữa hình dáng tòa nhà chọc trời và con thuyền. Cao 58m, trong đó 31m nằm sâu dưới nước, công trình được chế tạo từ nhôm tái chế và ứng dụng vật liệu tiên tiến để tối ưu hiệu quả năng lượng và độ bền. Tàu thám hiểm SeaOrbiter vừa là phòng thí nghiệm, vừa là đài quan sát di động, cho phép các nhà khoa học sống và làm việc dưới biển 24/7.
Với cửa sổ toàn cảnh, mô-đun áp suất khí quyển nhiều tầng và khu điều áp chuyên dụng, con tàu có sức chứa 18 - 22 người, phục vụ đa dạng nghiên cứu như: khảo sát mối quan hệ giữa biển và biến đổi khí hậu, khám phá đại dương, nâng cao hiểu biết về đa dạng sinh học, và hỗ trợ phi hành gia mô phỏng môi trường áp suất ngoài không gian.
SeaOrbiter di chuyển theo dòng hải lưu, đồng thời sẽ thu thập năng lượng từ mặt trời, gió và sóng để vận hành và tự đẩy khi cần thiết
4. Ocean Spiral (Nhật Bản)
Ocean Spiral là ý tưởng xây dựng khu định cư dưới biển, mỗi thành phố nhỏ hình cầu có đường kính 500m, với tòa tháp ở giữa chứa nhà ở và không gian làm việc cho đến 5.000 người. Một cấu trúc xoắn ốc kết nối thành phố này với trạm cơ sở nằm dưới đáy đại dương ở độ sâu 2.5 dặm, cung cấp nguồn năng lượng, nước ngọt và thực phẩm thiết yếu.
Năng lượng được cho thành phố được tạo ra từ công nghệ chuyển đổi nhiệt đại dương (OTEC) - tận dụng sự chênh lệch nhiệt độ giữa nước sâu lạnh và nước mặt ấm. Nước uống sạch được sản xuất bằng phương pháp khử muối màng thẩm thấu ngược nhờ áp suất tự nhiên ở độ sâu. Thức ăn được cung cấp từ các trang trại dưới nước nuôi trồng cá, giáp xác và thực vật thủy sinh.
Kiến trúc hình cầu khổng lồ giữa lòng đại dương
Ocean Spiral sử dụng năng lượng tái tạo và công nghệ tiên tiến để duy trì sự sống dưới biển, kết hợp khai thác các nguồn tài nguyên của đại dương để có thể tự cung tự cấp hoàn toàn
5. Docking the Amsterdam (Hà Lan)
Docking the Amsterdam là bảo tàng dưới nước tại Hà Lan do công ty kiến trúc ZJA thiết kế. Dự án đề xuất trục vớt và di dời xác tàu đắm thế kỷ 18 ngoài khơi bờ biển Hastings - Vương quốc Anh, mà không cần đưa ra khỏi mặt nước. Xung quanh xác tàu dài 40m sẽ xây dựng một bể kính trong suốt, cho phép du khách quan sát từ mọi góc độ.
Bảo tàng kết hợp công nghệ hiện đại với giá trị văn hóa, nhằm nâng cao nhận thức về lịch sử hàng hải phong phú và di sản thuộc địa của Hà Lan
6. Underwater Ocean Discovery Centre (Australia)
Trung tâm khám phá dưới nước Úc (AUDC) do Baca Architects thiết kế, lấy cảm hứng từ hình ảnh chú cá voi nổi ngoài khơi Vịnh Geographe. Cửa sổ kính lớn trong suốt, giống như “con mắt cá voi”, mang đến tầm nhìn bao quát cả trên và dưới mặt nước. Dự án thay thế đài quan sát cũ nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của du khách.
AUDC được xây dựng chủ yếu bằng bê tông bền bỉ, chịu được môi trường biển khắc nghiệt. Mặt ngoài sử dụng vật liệu xốp sinh học thúc đẩy phát triển các loài hà và tảo. Trung tâm hướng tới mục tiêu giáo dục, nâng cao nhận thức và giám sát môi trường biển khu vực cầu tàu cũng như vùng vịnh rộng lớn.
Trung tâm sẽ được xây dựng trên mặt nước bên cạnh bến tàu Busselton, thuộc Tây Úc
AUDC hướng tới mục tiêu trở thành đài quan sát tự nhiên dưới nước lớn nhất thế giới
7. Coral Greenhouse (Australia)
Công trình nằm trong rạn san hô Great Barrier, mô phỏng hình thái san hô tự nhiên, vừa tạo môi trường sống cho sinh vật biển, vừa là cơ sở nghiên cứu quan trọng. Vật liệu thép không gỉ, bê tông trung tính và kẽm được lựa chọn nhằm kích thích sự sinh trưởng của san hô. Thay vì kính, nước biển lấp đầy khoảng trống giữa các sườn, tạo điều kiện thuận lợi cho hệ sinh thái phát triển.
Các chậu san hô thật được đặt xung quanh, tích hợp hệ thống tiên tiến, hỗ trợ phục hồi rạn san hô. Theo thời gian, Coral Greenhouse sẽ hòa nhập và trở thành một phần của môi trường tự nhiên nơi đây.
Coral Greenhouse là một điểm đến du lịch sinh thái giúp giáo dục du khách về tầm quan trọng của việc bảo tồn san hô
Nhà điêu khắc người Anh Jason deCaires Taylor đã tạo nên các tác phẩm nghệ thuật như cây cối, con người và bàn làm việc chứa đầy dụng cụ làm vườn – đây cũng là nơi trú ẩn yêu thích của các loài động vật
8. “Under” Underwater Restaurant (Na Uy)
Tọa lạc tại cực nam bờ biển Na Uy, công trình vừa là nhà hàng, vừa là trung tâm nghiên cứu sinh vật biển nhờ hệ thống camera và thiết bị đo lường đặt trong và ngoài mặt tiền. Khu vực này có hệ sinh thái đa dạng với các loài sinh vật biển sinh sôi trong cả vùng nước mặn và nước lợ.
Công trình được thiết kế hòa nhập vào môi trường biển theo thời gian, khi lớp vỏ bê tông thô ráp đóng vai trò như rạn san hô nhân tạo, thu hút ốc đá và tảo bẹ. Tường bê tông dày cũng giúp công trình chống chịu áp lực và va đập từ điều kiện biển khắc nghiệt.
Khối kiến trúc của nhà hàng nhô lên khỏi mặt nước, trong khi phần còn lại nằm độ sâu 5m dưới mực nước biển
Ô cửa ngang rộng lớn giúp kết nối du khách với thế giới biển sinh động bên ngoài
9. Subsix Underwater Restaurant (Maldives)
Nằm ở độ sâu 6m dưới làn nước trong xanh của đảo Niyama thuộc Ấn Độ Dương, giữa một rạn san hô đang sinh trưởng mạnh mẽ, nhà hàng được xây dựng chủ yếu từ vật liệu địa phương với đường nét mềm mại. Bức tường kính lớn trải dài cho phép ánh sáng xuyên qua làn nước và mở tầm nhìn ra phía đại dương. Từng chi tiết được chăm chút để con người quyện hòa cùng biển cả, mang đến trải nghiệm ẩm thực độc đáo - nơi du khách vừa thưởng thức món ngon, vừa chiêm ngưỡng những sinh vật biển tung tăng bơi lội.
Quầy bar dưới nước với trần nhà trang trí độc đáo, ghế hình hải quỳ cùng ánh sáng xanh dịu nhẹ tạo nên không gian mời gọi thực khách đắm chìm vào thế giới đại dương
10. SEA Underwater Restaurant (Maldives)
Tọa lạc tại đảo Kihavah Huravalhi, Maldives, nhà hàng này nổi bật với thiết kế hình bát giác cùng cửa kính lớn, mang đến tầm nhìn 360 độ toàn cảnh đại dương. Thực khách có thể tận hưởng bữa ăn trong không gian độc đáo, ngắm nhìn cá biển và rạn san hô đa sắc màu bao quanh.
SEA Underwater Restaurant là một trong những điểm đến ẩm thực dưới nước nổi tiếng tại Maldives - sở hữu hầm rượu vang dưới nước đầu tiên trên thế giới
Tương lai phát triển của kiến trúc dưới nước
Dù xây dựng dưới nước đối mặt nhiều thách thức như áp suất cao, ăn mòn và cân bằng sinh thái, song tiềm năng đổi mới trong lĩnh vực này vẫn vô cùng rộng mở. Nhờ tiến bộ của công nghệ và trí tuệ nhân tạo, kiến trúc dưới nước hứa hẹn sẽ tiến sâu hơn vào lòng biển và mở ra những hình thức không gian mới như thành phố nổi hay khu dân cư dưới đáy đại dương…
Floating Seahorse Villa tại Dubai có thiết kế độc đáo với phòng ngủ trên mặt nước và phòng tắm chìm dưới lòng đại dương
Thành phố nổi (floating city) được kỳ vọng sẽ trở thành mô hình đô thị tương lai
>>> Xem thêm: 10 công trình kiến trúc nổi bật của GS. KTS Marco Casamonti
Kiến trúc dưới nước là sự kết hợp đặc biệt giữa thiết kế sáng tạo, tính bền vững và nghiên cứu biển, mở ra những cách thức mới để kết nối sâu sắc hơn với đại dương bao la. Những dự án tiên phong này không chỉ thay đổi cách chúng ta tương tác với biển mà còn mở ra tiềm năng to lớn cho du lịch sinh thái và bảo tồn sinh vật biển.
Nguồn: Kiến Việt
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
