8 lượt xemKhi cuộc sống hiện đại trở nên quá hối hả, những ngôi làng cổ kính ở Việt Nam như một chốn bình yên để con người tìm về cội nguồn, chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc và văn hóa đã tồn tại qua bao thế hệ. Mỗi ngôi làng là một trang sử sống động, kể lại câu chuyện của một thời đã qua bằng những mái nhà rêu phong, con đường gạch và nếp sống mộc mạc.
Cùng điểm qua 4 ngôi làng cổ nổi tiếng, nơi lưu giữ trọn vẹn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc trong bài viết dưới đây.
>>> Xem thêm: Nhà tranh tre nứa lá - ký ức mộc mạc của làng quê Việt Nam
1. Làng Cổ Đường Lâm (Hà Nội)
Được mệnh danh là “Làng Cổ đầu tiên của Việt Nam” được công nhận Di tích quốc gia, Đường Lâm tọa lạc tại thị xã Sơn Tây, cách trung tâm Hà Nội khoảng 44km. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá kiến trúc độc đáo của vùng quê Bắc Bộ.
Cổng làng Mông Phụ - cánh cổng cổ duy nhất còn sót lại ở miền Bắc (Ảnh: VnExpress)
Điểm đặc biệt nhất của Đường Lâm chính là những ngôi nhà cổ được xây bằng đá ong - một loại vật liệu địa phương mang màu sắc đặc trưng. Các công trình nổi bật như cổng làng Mông Phụ - cánh cổng cổ duy nhất còn sót lại ở miền Bắc, đình làng Mông Phụ có niên đại từ năm 1684, và chùa Mía với kỷ lục 287 bức tượng Phật cổ, tất cả đều tạo nên một không gian cổ kính, trầm mặc.
Một ngôi nhà cổ ở làng Đường Lâm
Những bức tường đá ong, gỗ xoan, gạch đất nung, ngói... tạo nét kiến trúc độc đáo
Không chỉ là một làng cổ về kiến trúc, Đường Lâm còn nổi tiếng là “đất hai vua” vì là quê hương của hai vị anh hùng dân tộc là Phùng Hưng và Ngô Quyền. Bên cạnh đó, du khách đến đây không thể kiềm lòng bởi món thịt quay đòn trứ danh, một đặc sản mang đậm hương vị truyền thống.
Cọc Bạch Đằng được trưng bày tại đền thờ Ngô Quyền (Ảnh: VnExpress)
Món thịt quay đòn trứ danh
2. Làng Cổ Lộc Yên (Quảng Nam)
Ẩn mình giữa núi đồi hùng vĩ của huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam, Làng Cổ Lộc Yên là một kiệt tác của sự hòa hợp giữa thiên nhiên và kiến trúc. Làng nổi bật với 8 ngôi nhà cổ bằng gỗ mít, có tuổi đời hơn 150 năm, được chạm trổ tinh xảo. Với những giá trị kiến trúc và cảnh quan đặc biệt, Lộc Yên đã được công nhận là Di tích cấp quốc gia và là một trong những ngôi làng cổ đẹp nhất Việt Nam.
Cảnh sắc mướt mắt của ngôi làng cổ hoà hợp với thiên nhiên (Ảnh: VnExpress)
Điều tạo nên vẻ đẹp độc nhất vô nhị của Lộc Yên chính là những con ngõ đá rêu phong uốn lượn qua các triền đồi, kết nối các ngôi nhà với nhau, tạo thành một mạng lưới giao thông độc đáo. Các ngôi nhà đều tựa lưng vào núi, hướng mặt ra những cánh đồng lúa xanh mướt, mang lại một không gian sống trong lành, yên bình. Làng còn được bao bọc bởi những vườn cây ăn trái sum suê, đặc biệt là bòn bon và dâu đất, tạo nên một bức tranh quê hương thanh bình, trù phú.
Một nếp nhà nhìn từ trên cao (Ảnh: VnExpress)
Làng Lộc Yên còn lưu giữ 8 ngôi nhà rường cổ kính làm từ gỗ mít, có tuổi đời từ 80 đến 150 năm. Toàn bộ quần thể này được xem là một di sản kiến trúc có giá trị mỹ thuật đặc biệt (Ảnh: VnExpress)
Đây cũng chính là lối đi chính giúp du khách khám phá trọn vẹn vẻ đẹp của làng (Ảnh: VnExpress)
Nhờ đề án của UBND tỉnh Quảng Nam, huyện Tiên Phước đã hỗ trợ người dân Lộc Yên làm ngõ đá và trồng hoa, góp phần phát triển du lịch sinh thái đặc trưng của địa phương (Ảnh: VnExpress)
3. Làng Cổ Nôm (Hưng Yên)
Nằm ở xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, Làng Cổ Nôm được mệnh danh là ngôi làng cổ kính và lâu đời nhất vùng đồng bằng Bắc Bộ. Làng Nôm vẫn giữ nguyên vẹn một quần thể kiến trúc cổ kính và mang đậm giá trị văn hóa truyền thống.
Cổng làng Nôm, thuộc xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, là một trong những công trình kiến trúc cổ độc đáo vùng Bắc Bộ
Nổi bật giữa không gian cổ kính của làng Nôm là cầu Nôm, một cây cầu đá chín nhịp bắc qua sông Nguyệt Đức. Với tuổi đời hơn 200 năm, cây cầu không chỉ đơn thuần là một công trình giao thông mà còn là một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc. Từng đường nét chạm khắc trên cầu đều thể hiện sự tài hoa và óc thẩm mỹ tinh tế của người thợ xưa.
Cây cầu đá hàng trăm năm tuổi tại làng Nôm
Cùng với cây cầu đá, làng Nôm còn sở hữu một điểm nhấn tâm linh đầy ấn tượng, đó là chùa Nôm hay còn được biết đến với tên gọi Linh Thông Cổ Tự. Ngôi chùa này nổi tiếng không chỉ bởi kiến trúc cổ kính mà còn vì lưu giữ một bộ sưu tập quý giá gồm hơn 100 pho tượng đất sét cổ. Mỗi pho tượng đều mang một vẻ đẹp riêng, phản ánh trình độ đúc tượng tinh xảo và chiều sâu trong đời sống tín ngưỡng của người dân địa phương.
Chùa Nôm hay còn được biết với tên gọi Linh Thông Cổ Tự
Để cảm nhận trọn vẹn hơn nhịp sống và văn hóa của làng, du khách có thể ghé thăm khu chợ Nôm. Nằm dưới bóng mát của bốn cây cổ thụ lớn, khu chợ không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa mà còn là một không gian văn hóa đặc trưng, nơi du khách có thể hòa mình vào nhịp sống dân dã, chân thật và cảm nhận sự bình dị của một ngôi làng cổ truyền thống.
Chợ Nôm được ví như di sản của Làng Việt
4. Làng Sấu (Bắc Giang)
Dù không nổi tiếng rầm rộ như Đường Lâm hay Lộc Yên, nhưng Làng Sấu ở huyện Tân Yên, Bắc Giang lại mang một vẻ đẹp thuần Việt, nguyên sơ và vô cùng mộc mạc. Làng vẫn còn đó những ngôi nhà cổ tường đất (gọi là tường cay), những con đường nhỏ rợp bóng tre và những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay.
Ánh nắng dần buông len lỏi trong đám khói lam chiều trên những cánh đồng làng
Một nét độc đáo tại làng Sấu là những ngôi nhà truyền thống với bức tường xây bằng “cay” - một loại vật liệu địa phương đặc biệt. “Cay” là đất được đóng thành khuôn viên lớn, có kích thước to gấp 4-5 lần gạch thường, sau đó chỉ phơi khô mà không cần qua nung.
Làng Sấu đặc biệt bởi sự yên bình, chưa bị thương mại hóa. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm về một không gian thanh tịnh, tránh xa khói bụi và sự ồn ào của phố thị. Du khách có thể hòa mình vào cuộc sống nông thôn bình dị, chiêm ngưỡng khói lam chiều trên mái nhà, và tận hưởng cảm giác sống chậm rãi, không vướng bận.
Hình ảnh cầu tre ẩn trong những câu hò vẫn luôn hiện hữu ở ngôi làng ngày
Hình ảnh bến nước quá đỗi thân thuộc, bình dị
Tổng quan về vẻ đẹp chung của các làng cổ Việt Nam
Mỗi ngôi làng cổ là một biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc, một lời nhắc nhở về những giá trị truyền thống cần được gìn giữ. Dù có những nét đặc trưng riêng biệt, các làng cổ Việt Nam đều mang trong mình những giá trị chung:
- Kiến trúc độc đáo và bền vững: Từ nhà đá ong ở Đường Lâm, nhà gỗ mít ở Lộc Yên, đến tường đất ở Làng Sấu, mỗi công trình đều thể hiện sự sáng tạo và khả năng tận dụng vật liệu tự nhiên của người Việt xưa.
- Không gian sống hài hòa với thiên nhiên: Các làng cổ thường nằm trong không gian xanh mát, gắn liền với đồng lúa, ao làng, lũy tre, tạo nên một bức tranh thanh bình, đậm chất thơ.
- Giá trị văn hóa - lịch sử sâu sắc: Hầu hết các làng cổ đều có đình, chùa, miếu mạo, là nơi lưu giữ các di tích lịch sử và văn hóa phi vật thể như lễ hội truyền thống, nghề thủ công, góp phần bảo tồn bản sắc dân tộc.
- Cuộc sống chậm rãi và an yên: Khác với sự hối hả của thành phố, cuộc sống ở làng cổ mang lại cảm giác thư thái, bình dị, giúp du khách cảm thấy được nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng.
>>> Xem thêm: Emeralda Resort Ninh Bình: Khu nghỉ dưỡng tái hiện làng quê Bắc Bộ giữa lòng thiên nhiên
Giải đáp nhanh về các làng cổ tại Việt Nam
Q1: Làng cổ là gì?
Làng cổ là những ngôi làng truyền thống có lịch sử lâu đời, còn lưu giữ được các giá trị về kiến trúc, văn hóa, và nếp sống của cư dân xưa.
Q2: Làng cổ nổi tiếng nhất ở Việt Nam là làng nào?
Làng cổ nổi tiếng nhất và được biết đến rộng rãi nhất là Làng cổ Đường Lâm (Hà Nội).
Q3: Làng nào được xem là làng cổ xưa nhất?
Làng cổ Nôm (Hưng Yên) được coi là một trong những ngôi làng cổ xưa nhất còn giữ được vẻ đẹp kiến trúc nguyên vẹn.
Q4: Làng cổ nào có kiến trúc khác biệt nhất so với làng Bắc Bộ?
Làng cổ Lộc Yên (Quảng Nam) với những ngôi nhà gỗ mít, ngõ đá rêu phong, mang kiến trúc đặc trưng của miền Trung.
Q5: Làng cổ nào còn giữ được vẻ đẹp thuần Việt, ít bị thương mại hóa?
Làng Sấu (Bắc Giang) là một ví dụ điển hình với những ngôi nhà tường đất và không gian nông thôn yên bình.
Q6: Du lịch làng cổ có cần vé vào cửa không?
Tùy thuộc vào từng làng. Các làng cổ như Đường Lâm, Phước Tích có thu vé để phục vụ công tác trùng tu, bảo tồn. Một số làng khác thì không.
Q7: Có thể ở lại qua đêm tại các làng cổ không?
Có, nhiều làng cổ đã phát triển dịch vụ homestay để du khách có thể trải nghiệm cuộc sống và không khí yên bình của làng quê.
Tổng kết lại, mỗi ngôi làng là một biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc và là lời nhắc nhở về những giá trị truyền thống cần được gìn giữ. Khám phá các làng cổ không chỉ là một chuyến du lịch, mà còn là hành trình tìm về với cội nguồn và bản sắc văn hóa Việt.
Tổng hợp
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
