448 lượt xemĐể thi công một hệ móng bè chất lượng cao, vững chắc và an toàn, cần tuân thủ một quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt. Bài viết này sẽ đi sâu vào từng bước, từ giai đoạn chuẩn bị cho đến khi hoàn thành, cung cấp kiến thức chuyên sâu và những lưu ý quan trọng mà các kỹ sư xây dựng, nhà thầu và gia chủ không thể bỏ qua.
Móng bè là gì?
Móng bè (tiếng Anh là raft foundation hoặc mat foundation) là một trong những loại móng cọc được sử dụng phổ biến nhất trong xây dựng dân dụng và công nghiệp, đặc biệt tại Việt Nam, nơi nhiều khu vực có nền đất yếu, đất san lấp hoặc mực nước ngầm cao.
Khác với móng đơn chỉ truyền tải trọng tại một điểm hay móng băng phân tán tải trọng theo dải, móng bè có ưu điểm vượt trội là truyền đều tải trọng của toàn bộ công trình (bao gồm cả tường, sàn, mái, và các tải trọng hoạt động khác) lên một diện tích rộng lớn, giúp giảm áp lực trên mỗi đơn vị diện tích của nền đất. Điều này không chỉ hạn chế tối đa hiện tượng lún không đều mà còn đảm bảo sự ổn định lâu dài cho toàn bộ cấu trúc công trình.
Móng bè là loại móng truyền tải trọng công trình đều lên nền đất rộng, giúp hạn chế lún không đều và đảm bảo sự ổn định lâu dài, đặc biệt phù hợp đất yếu hoặc mực nước ngầm cao.
>>> Xem thêm: Móng bè là gì? Ứng dụng thực tế và ưu điểm nổi bật trong xây dựng
Các bước thi công móng bè chuẩn nhất
1. Giai đoạn chuẩn bị: Nền tảng cho sự vững chắc
Mọi công trình chất lượng đều bắt đầu từ một sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Đây là giai đoạn mang tính quyết định, ảnh hưởng trực tiếp đến tính an toàn và tuổi thọ của công trình sau này.
- Khảo sát địa chất chuyên sâu: Đây là bước quan trọng nhất, đòi hỏi sự tham gia của các chuyên gia địa kỹ thuật. Bằng các phương pháp như khoan thăm dò (borehole drilling), thí nghiệm xuyên tiêu chuẩn (Standard Penetration Test - SPT) hoặc xuyên tĩnh (Cone Penetration Test - CPT), các kỹ sư sẽ thu thập mẫu đất để phân tích tại phòng thí nghiệm. Các thông số quan trọng cần xác định bao gồm:
- Loại đất và các lớp đất: Đất sét, cát, bùn, đá...
- Sức chịu tải của nền đất (Pth): Khả năng chịu lực tối đa của đất mà không bị biến dạng quá mức.
- Mực nước ngầm: Yếu tố này ảnh hưởng đến biện pháp thi công và lựa chọn vật liệu chống thấm.
- Phân tích độ lún dự kiến: Dự báo độ lún của công trình theo thời gian để đưa ra giải pháp thiết kế phù hợp. Dựa trên các dữ liệu này, kỹ sư kết cấu sẽ tính toán và đưa ra bản vẽ thiết kế móng bè tối ưu, bao gồm độ dày bản móng, kích thước và mật độ dầm sườn (dầm móng), và lưới cốt thép với đường kính và khoảng cách chính xác.
Khảo sát địa chất chuyên sâu là bước then chốt để thiết kế móng bè, giúp xác định loại đất, sức chịu tải, mực nước ngầm và độ lún, từ đó tối ưu kích thước, dầm sườn và cốt thép.
- Chuẩn bị mặt bằng thi công: Mặt bằng cần được dọn dẹp sạch sẽ, loại bỏ mọi chướng ngại vật (cây cối, rác thải, vật liệu cũ). Sau đó, thực hiện san lấp để đạt được cao độ thiết kế, và tiến hành định vị tim, trục công trình một cách chính xác tuyệt đối theo bản vẽ. Việc này đảm bảo các hạng mục sau này được đặt đúng vị trí, không bị lệch.
- Tập kết vật tư và nhân lực: Chuẩn bị đầy đủ các vật liệu cần thiết như thép xây dựng, xi măng, cát, đá và phụ gia cho bê tông. Đồng thời, sắp xếp nhân lực có kinh nghiệm, giám sát viên chuyên môn và các thiết bị máy móc (máy xúc, máy đầm, máy cắt/uốn thép) sẵn sàng cho quá trình thi công.
2. Giai đoạn thi công phần móng: Quy trình kỹ thuật chuyên sâu
Quy trình này gồm các bước nối tiếp nhau, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng và tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Bước 1: Đào đất hố móng: Tiến hành đào đất bằng máy đào theo đúng kích thước và cao độ đã được định vị.
- Lưu ý quan trọng: Để bảo vệ cấu trúc tự nhiên của nền đất, không nên đào đến cao độ thiết kế bằng máy móc. Thay vào đó, hãy để lại một lớp đất mỏng khoảng 20-40cm phía trên cùng và đào thủ công sau đó. Điều này giúp tránh làm xáo trộn lớp đất nền, đảm bảo đáy hố móng được bằng phẳng, cứng chắc và không bị lún cục bộ sau này.
- Bước 2: Đổ bê tông lót và thi công chống thấm: Sau khi đào đất và dọn dẹp đáy hố móng, một lớp bê tông lót (thường là bê tông đá 4x6, mác 100-150, dày khoảng 100mm) sẽ được đổ xuống.
- Chức năng: Lớp bê tông này có vai trò tạo một bề mặt sạch, phẳng và cứng để dễ dàng thi công cốt thép. Nó cũng ngăn sự hút ẩm của nền đất vào bê tông móng chính.
- Thi công chống thấm: Sau khi lớp bê tông lót khô, tiến hành thi công lớp chống thấm (sử dụng màng bitum hoặc sơn chống thấm gốc xi măng polymer). Đây là bước thiết yếu để bảo vệ móng khỏi sự xâm nhập của nước ngầm và hơi ẩm, ngăn ngừa hiện tượng thấm ngược gây hư hại kết cấu và làm giảm tuổi thọ công trình.
Bước đổ bê tông lót và thi công chống thấm giúp tạo nền phẳng, ngăn hút ẩm từ đất và bảo vệ móng bè khỏi nước ngầm, đảm bảo độ bền và tuổi thọ công trình.
- Bước 3: Gia công và lắp đặt cốt thép: Đây là "bộ xương" của móng bè, quyết định khả năng chịu lực của nó.
- Gia công: Thép phải được cắt, uốn và buộc thành từng lưới, dầm... theo đúng chi tiết trong bản vẽ thiết kế.
- Lắp đặt: Lưới cốt thép đáy và cốt thép dầm (nếu có) được đặt xuống. Cần đảm bảo khoảng cách và vị trí neo của các thanh thép đúng chuẩn.
- Sử dụng con kê bê tông: Việc này là bắt buộc để tạo một khoảng hở tiêu chuẩn (thường 2.5 - 3.5cm) giữa lưới thép và lớp bê tông lót. Khoảng hở này đảm bảo lớp bê tông bảo vệ (concrete cover) đủ dày, ngăn cốt thép tiếp xúc trực tiếp với môi trường ẩm ướt, từ đó chống gỉ sét và tăng độ bền cho kết cấu.
- Bước 4: Lắp dựng cốp pha (ván khuôn): Cốp pha được lắp để tạo khuôn cho móng bè theo đúng hình dạng và kích thước thiết kế.
- Yêu cầu kỹ thuật: Cốp pha phải được lắp đặt chắc chắn, kín khít bằng các giằng chống. Một cốp pha vững chãi sẽ chịu được áp lực lớn khi đổ bê tông và ngăn ngừa hiện tượng bê tông bị rò rỉ ra ngoài.
- Bước 5: Đổ bê tông móng bè: Đây là bước cuối cùng và quan trọng nhất để hoàn thiện phần móng.
- Kiểm tra: Trước khi đổ, cần kiểm tra lại toàn bộ hệ thống cốp pha, cốt thép, đảm bảo không có sai sót.
- Quy trình đổ: Bê tông thương phẩm hoặc trộn tại chỗ phải đạt mác thiết kế (thường là mác 250 trở lên). Bê tông cần được đổ liên tục, đều đặn trên toàn bộ diện tích móng.
- Đầm bê tông: Sử dụng máy đầm dùi hoặc máy đầm bàn để đầm bê tông. Việc này giúp loại bỏ bọt khí, lấp đầy các khoảng trống, làm cho bê tông đặc chắc và đạt cường độ tối đa, tránh hiện tượng rỗng bê tông làm suy giảm khả năng chịu lực.
Bước đổ bê tông móng bè yêu cầu kiểm tra kỹ cốp pha, cốt thép, sử dụng bê tông mác ≥250 và đầm kỹ để đảm bảo độ đặc chắc, tăng cường độ và tuổi thọ công trình.
- Bước 6: Bảo dưỡng bê tông và nghiệm thu: Sau khi đổ, bê tông cần được bảo dưỡng cẩn thận trong ít nhất 7 ngày đầu.
- Bảo dưỡng: Dùng bạt hoặc tấm nilon để che chắn, giữ ẩm cho bề mặt bê tông. Tưới ẩm thường xuyên bằng nước sạch (đặc biệt trong thời tiết nắng nóng) để bê tông không bị mất nước đột ngột. Quá trình này giúp bê tông đạt được cường độ tối đa và ngăn ngừa hiện tượng nứt do co ngót.
- Nghiệm thu: Sau khi bê tông đạt đủ cường độ theo thiết kế, tiến hành nghiệm thu để kiểm tra chất lượng. Các thông số cần kiểm tra bao gồm: cường độ bê tông (bằng phương pháp siêu âm hoặc khoan rút lõi), kích thước hình học, và chất lượng bề mặt móng.
Bước bảo dưỡng và nghiệm thu bê tông móng bè giúp giữ ẩm để đạt cường độ tối đa, ngăn nứt co ngót và kiểm tra chất lượng trước khi đưa công trình vào sử dụng.
Những lưu ý quan trọng khi thi công móng bè
- Giám sát chặt chẽ bởi chuyên gia: Toàn bộ quá trình thi công phải có sự giám sát của kỹ sư có chuyên môn và kinh nghiệm. Họ sẽ là người đảm bảo mọi hạng mục được thực hiện đúng quy trình, bản vẽ thiết kế, và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh.
- An toàn lao động là ưu tiên hàng đầu: Luôn trang bị đầy đủ bảo hộ lao động (mũ, giày, găng tay...) cho công nhân. Cần có biện pháp đảm bảo an toàn tại khu vực thi công, đặc biệt là hố đào và việc nâng hạ vật liệu.
- Kiểm tra và chứng nhận vật liệu: Yêu cầu nhà cung cấp cung cấp đầy đủ chứng chỉ chất lượng cho các loại vật liệu (thép, xi măng, bê tông). Kiểm tra trực quan và lấy mẫu thử nghiệm nếu cần để đảm bảo chất lượng đầu vào.
Thi công móng bè cần giám sát bởi kỹ sư chuyên môn, tuân thủ an toàn lao động và kiểm tra chất lượng vật liệu để đảm bảo độ bền vững và an toàn công trình.
Việc nắm vững quy trình thi công móng bè không chỉ giúp bạn chủ động hơn trong việc giám sát mà còn là yếu tố quyết định để công trình của bạn được xây dựng một cách vững chãi, an toàn và bền vững theo thời gian.
Tổng hợp
*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.
